स्थिर राजनीति, अस्थिर राजनीतिज्ञ

A+ A A-

सन् २०१९ नेपाली राजनीतिमा अविष्मरणीय रह्यो । यो वर्षभित्र नेपालमा ऐतिहासिक राजनीतिक घटना भए ।

चिनियाँ राष्ट्रपतिकाे भ्रमण

यही वर्ष नेपालको उत्तरी छिमेकी चीनका राष्ट्रपति सी चिनफिङले दुई दिन नेपालको राजकीय भ्रमण गरे । यो बहुप्रतिक्षीत भ्रमणलाई सरकारको विशेष कूटनीतिक उपलब्धिका रूपमा अर्थ्याइयो । यसअघि २३ वर्ष पहिले सन् १९९६ मा चीनियाँ राष्ट्रपति जियाङ जमिनले नेपालको दुईदिने भ्रमण गरेका थिए ।

०००

बंगलादेशका राष्ट्रपति

यही वर्षको नोभेम्बर २६ मा बंगलादेशका राष्ट्रपति मोहम्मद अब्दुल हमिदले पनि तीन दिन नेपालको राजकीय भ्रमण गरे । यसबाट नेपाल र बंगलादेशबीचको द्धिपक्षीय सम्बन्ध थप प्रागाढ भएको विश्वास गरिएको छ ।

०००

भारतकाे नक्सा

३ नोभेम्बरमा भारतले आफ्नो नयाँ नक्सा जारी गर्‍यो जसमा नेपालको लिम्पियाधुरासम्मको भूभाग समेटिएको थियो । यो विषयमा नेपालमा चर्को विरोध भयो । सीमाको विषयमा धेरै वर्षपछि नेपालमा सर्वदलीय बैठक बस्यो । प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीको आह्वानमा बसेको सर्वदलीय बैठकले भारतीय नक्सा अस्वीकार गर्दै नक्सा सच्याउन कुटनीतिक पहल गर्ने निर्णय गर्‍यो ।

०००

वाइडबडी र एनसेल प्रकरण

यो वर्ष नेपाल वायुसेवा निगमको वाइडबडी जहाज खरिदमा भएको भ्रष्टाचार प्रकरणले ठूलै बहस छेड्यो । निगमको वाइडवडी विमान खरीद प्रक्रियामा मुलुकलाई साढे ४ अर्ब रुपैयाँ नोक्सानी पु¥याएको भन्दै तत्कालीन पर्यटनमन्त्री रवीन्द्र अधिकारीदेखि नेपाली कांग्रेसका सभापति शेरबहादुर देउवासम्म यसमा तानिए । यद्यपि, यो विषय अझै किनारा भने लागेको छैन । यस्तै एनसेल कर प्रकरणले त राजनीतिक वृत्तमा तरंग नै पैदा गर्‍यो ।

०००

रवीन्द्र अधिकारीकाे निधन

२७ फेब्रुअरीमा ताप्लेजुङमा हेलिकप्टर दुर्घटनामा परी तत्कालीन पर्यटनमन्त्री रवीन्द्र अधिकारी ७ जनाको निधन भयो ।

०००

महरा प्रकरण

यो वर्ष सर्वाधिक चर्चामा रहेको अर्को विषय हो, महरा प्रकरण । अर्थात्, प्रतिनिधिसभाका तत्कालीन सभामुख कृष्णबहादुर महरा संसद सचिवालयकै महिला कर्मचारी रोशनी शाहीमाथि बलात्कार प्रयास गरेको आरोपमा कारागार चलान भए । २९ सेप्टेम्बरमा मदिरा सेवन गरी महरा आफ्नो डेरामा आइ र कुटपिटसहित बलात्कारको प्रयास गरेको भन्दै ३० सेप्टेम्बरमा रोशनीले मिडियामा बोलिन् । १ अक्टोबरमा महराले राजीनामा दिए । ६ अक्टोबरमा महरा पक्राउ परे । ४ नोभेम्बरमा महरा डिल्ली बजार कारागार चलान भए ।

०००

आलम जेल चलान

अक्टोबर १३ मा नेपाली कांग्रेसका नेता एवं पूर्वमन्त्री मोहम्मद अफताव आलम रौतहटबाट पक्राउ परे । १२ वर्षअघि अर्थात् २०६४ सालमा बम विस्फोटका घाइतेलाई इँटाभट्टामा जलाएर हत्या आरोपमा पक्राउ परेका उनीविरुद्ध ४ नोभेम्बरमा मुद्दा दर्ता भयो । १५ नोभेम्बरमा आलमलाई जेल चलान गरियो ।

०००

शपथपछि रेशम जेलतिर

वर्षको सुरुमै अर्थात् जनावरीमा टीकापुर घटनाको मुख्य अभियुक्तको अभियोगमा पुर्पक्षका लागि थुनामा रहेका सांसद रेशमलाल चौधरीले शपथ लिए । उनलाई तत्कालीन सभामुख कृष्णबहादुर महराले शपथ गराएका थिए । शपथ खाएपछि चौधरी फेरि कारागार चलान गरिएका थिए । अहिले शपथ गराउने तत्कालीन सभामुख महरा र निलम्बित सांसद चौधरी डिल्लीबजार कारागारमा सँगै छन् ।

०००

टकलाविरूद्ध जन्मकैद

२८ मार्च २०१९ मा पूर्वसांसद एव राज्यमन्त्री सञ्जय साह (टकला)विरुद्ध जिल्ला अदालत धनुषाले जन्मकैदको फैसला सुनायो । जनकपुरमा ५ जनाको ज्यान जाने गरी भएको बम काण्डमा टकला दोषी ठहर भएका थिए । मिथिला राज्यको माग गर्दै मिथिला राज्य संघर्ष समितिले जनकपुरको रामानन्दचोकमा धर्ना बसेको बेला १८ वैशाख २०६९ मा बम विस्फोट भएको थियो ।

जसमा रंगकर्मी रञ्जु झा, झंगरु मण्डल, विमलशरण दास, सुरेश उपाध्याय र दीपेन्द्र दाससहित ५ जनाको मृत्यु भएको थियो । घटनामा ३२ जना घाइते भएका थिए । संजय साह पहिलो संविधान सभा र दोश्रो संविधानसभा चुनावमा धनुषाबाट निर्वाचित भएका थिए । पहिलो संविधानसभा चुनावमा फोरम नेपालबाट जितेका साह दोश्रो संविधानसभा चुनावमा तत्कालीन राजेन्द्र महतोको सद्भावना पार्टीबाट विजयी भएका थिए ।

०००

प्रधानमन्त्रीकाे स्वास्थ्य

यो वर्ष प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीको स्वास्थ्यले नेपाली राजनीतिमा एक खालको तरंग पैदा गर्‍यो । १२ वर्षअघि मिर्गौला प्रत्यारोपण गराएका ओलीको स्वास्थ्यमा पटक–पटक समस्या आएपछि धेरैले उनलाई पदबाट राजीनामा गरी आराम गर्न सुझावसमेत दिए ।

प्रधानमन्त्रीको कार्यशैलीलाई लिएर आलोचना बढिरहेका बेला पछिल्लो पटक ओलीले आफ्नै सचिवालयका सदस्य र सल्लाहकारहरूलाई समेत राजीनामा गर्न लगाए । यो ‘सरप्राइज्ड’ निर्देशनले आलोचकलाई समेत आश्चर्यमा पारेका छन् ओलीले ।

स्वास्थ्यमा समस्या अचानक बढेपछि ओली ३ अगस्टमा उपचारका लागि सिंगापुर गए । सिंगापुरको नेसनल युनिभर्सिटी अस्पतालमा स्वास्थ्य परीक्षण गराएर उनी १२ अगस्टमा फर्किए ।

उनको स्वास्थ्यमा फेरि समस्या आयो । २६ अगस्टमा ‘नियमित स्वास्थ्य परीक्षण’ भन्दै ओली फेरि सिंगापुरतिर लागे । सिंगापुरबाट उपचार गरी फर्किएको एक साता नबित्दै फेरि सिंगापुर गएपछि उनको स्वास्थ्यलाई लिएर अनेकन आशंका उब्जिए । फेरि ओलीले सिंगापुरबाटै जवाफ दिए, उतैबाट टेलिप्रिजेन्स प्रविधिमार्फत मन्त्रिपरिषद् बैठक राखे ।

उनको स्वास्थ्यलाई लिएर प्रतिपक्षी कांग्रेसले संसदमै प्रश्न उठायो । ४ अगस्टमा संसदमा नेपाली कांग्रेसका सांसद गगन थापालगायतले ओलीलाई पदबाट राजीनामा दिएर ‘आराम गर्न’ सुझाव दिए ।

सिंगापुरबाट फर्केपछि प्रधानमन्त्री ओलीले सक्रियता अझै बढाए ।

फेरि मिर्गौलामा समस्या देखिएपछि ३१ अक्टोबरबाट उनी एक रात दुई दिन अस्पताल बसे । २४ घन्टाभित्र दुई पटक उनको ‘डायलासिस’ गरियो ।

मिर्गौला डायलासिस गराएपछि प्रधानमन्त्री ओलीले फोक्सोमा जम्मा भएको पानीको अवस्थाबारे बुझ्न ३ नोभेम्बरमा महाराजगञ्जस्थित टिचिङ हस्पिटलको मनमोहन कार्डियोथोरासिक भास्कुलर तथा ट्रान्सप्लान्ट सेन्टर महाराजगञ्जमा एक्स–रे गराए ।

हस्पिटल जानुअघि ओलीले बिहान आफ्नै निवासमा मन्त्रिपरिषद् बैठक राखेका थिए । उक्त बैठकले मेडिकल काउन्सिलको अध्यक्षमा भगवान कोइरालालाई नियुक्त गर्यो भने धर्माकान्त बाँस्कोटालाई त्रिभुवन विश्वविद्यालयको उपकुलपति बनायो ।

०००

प्रदेश प्रमुख बर्खास्त, नयाँ नियुक्त

३ नोभेम्बरमा सरकारको सिफारिसमा राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीले सातै प्रदेशका प्रदेश प्रमुखलाई पदमुक्त गरिन् । संविधानको धारा १६५ को उपधारा १ को खण्डअनुसार प्रदेश प्रमुख प्रदेश प्रमुखहरूलाई पदमुक्त गरिएको तर्क राष्ट्रपति कार्यालयले गरे पनि यो विषय विवादित बन्यो । दुई दिनसम्म देशका सातै प्रदेश प्रमुखविहीन भए ।

४ नोभेम्बरमा संविधानको धारा १६३ (२) बमोजिम मन्त्रिपरिषदको सिफारिसमा राष्ट्रपति भण्डारीले प्रदेश प्रमुखहरू नियुक्त गरिन् ।

०००

सीके राउतसँग सम्झाैता

पृथकतावादी आन्दोलनको नेतृत्व गरिरहेका स्वतन्त्र मधेस गठबन्धनका संयोजक डा. सिके राउत र सरकारबीच ८ मार्चमा १० बुँदे सम्झौता भयो । उक्त सम्झौतापछि राउतले पृथकतावाद छाडेर अखण्डता कायम गर्ने प्रतिबद्धता जनाए ।

०००

विप्लवमाथि प्रतिबन्ध

११ मार्चमा सरकारले नेत्रविक्रम चन्द विप्लप नेतृत्वको नेपाल कम्युनिस्ट पार्टीमाथि प्रतिबन्धको घोषणा गर्‍यो । सांगठित अपराध गरेको भन्दै सरकारले उक्त पार्टीमाथि प्रतिबन्ध लगाएको हो । त्यसपछि उक्त पार्टीका सैयौं नेता तथा कार्यकर्तालाई प्रहरीले पक्राउ गरिसकेको छ । यस क्रममा झडप हुँदा भोजपुरमा प्रहरी जवान संजीव राई र नेकपाका कार्यकर्ता निरकुमार राई तथा सर्लाहीमा नेकपाकै नेता कुमार पौडेल मारिए ।

०००

गुठी विधेयकले हंगामा

जुन दोस्रो साता सरकारले संसदमा गुठी विधेयक दर्ता गराएपछि त्यसले खासगरी काठमाडौंमा ठूलै तरंग पैदा गर्‍यो । काठमाडौंका नेवार समुदाय आन्दोलित भए र अन्ततः सरकार संसदमा दर्ता गराएको गुठी विधेयक फिर्ता लिन बाध्य भयो ।

०००

रवि लामिछाने पक्राउ

टेलिभिजन प्रस्तोता रवी लामिछानेको गिरफ्तारी पनि यो वर्ष धेरैको ध्यान तानेको घटना हो । पूर्वसहकर्मी शालीकराम पुडासैनीलाई आत्महत्या गर्न दुरुत्साहन पुर्‍याएको आरोपमा १५ अगस्टमा रवी पक्राउ परेका थिए । उनको पक्राउपछि उनका हजारौं समर्थकले चितवनसहित देशका विभिन्न ठाउँमा प्रदर्शन गरेका थिए । टेलिभिजनमा कार्यक्रम चलाउने एक प्रस्तोताको पक्षमा देखिएको त्यो खालको जनसमर्थनले धेरैलाई आश्चर्यचकित पार्‍यो । पछि रवी धरौटीमा रिहा भए ।

उपनिर्वाचन

विभिन्न कारणले रिक्त भएको प्रतिनिधिसभाको एक सिटसहित प्रदेश र स्थानीय तहका लागि ३० नोभेम्बरमा उपनिर्वाचन भयो । निर्वाचनमा धरानबाहेक अन्य ठाउँमा विगतकै जस्तो नतिजा आयो ।

०००

समाजवादीले सरकार छाडेकाे वर्ष

समाजवादी पार्टीले २४ डिसेम्बरमा सरकार छाड्यो । संविधान संशोधनको मुद्दामा सत्ता साझेदार दल नेकपा लचिलो नदेखिएको भन्दै २० महिनापछि समाजवादीले सरकार छाडेको हो ।

०००

शानदार साग

डिसेम्बर १ देखि १० तारेखसम्म नेपालमा ऐतिहासिक दक्षिण एसियाली खेलकुद साग आयोजना भयो । सफल आयोजनासँगै नतिजा पनि ऐतिहासिक नै प्राप्त भयो । यो प्रतियोगितामा ५१ स्वर्ण जित्दै नेपालले दोस्रो स्थान हासिल गर्‍यो ।

०००

मन्त्रिपरिषद् हेरफेर

प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले २० नोभेम्बरमा मन्त्रिपरिषद पुनर्गठन गरे । सात मन्त्री हटाएर उनले आठ जना मन्त्री नियुक्त गरे ।

०००

कांग्रेसमा किचलो, नेकपामा एकता

यो वर्षभर प्रमुख प्रतिपक्षी दल नेपाली कांग्रेसमा किचलो भयो । नेताहरु रामचन्द पौडेल, कृष्णप्रसाद सिटौलालगायतका नेता र सभापति शेरबहादुर देउवा पक्षबीच रस्साकस्सी चल्यो ।

उता सत्तारुढ नेकपाले भने पार्टी एकताका काम यही वर्ष टुंग्यायो । प्रदेश, जिल्ला र स्थानीय तहका इन्चार्जहरु तोकिए ।

प्रकाशित मिति: मंगलबार, पुस १५, २०७६ १३:०२