बुद्धनगरमा कांग्रेस–एमालेका चार नेताकाे वार्ता, बालकाेट पुग्दासम्म गगन थापा निराश

बुद्धनगरमा कांग्रेस–एमालेका चार नेताकाे वार्ता, बालकाेट पुग्दासम्म गगन थापा निराश

A+ A A-

प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल प्रचण्डले काेल्टे फेर्दा गएकाे २१ फागुनमा सत्ताबाट बाहिरिएको नेपाली कांग्रेस अहिले एमाले–माओवादीसहितकाे सत्ता गठबन्धन भत्काउन हरसम्भव प्रयास गरिरहेकाे छ । त्यही प्रयासस्वरुप कहिले गैरकम्युनिस्टको गठबन्धन बनाउने भनिरहेको छ त कहिले दुई ठूला दल कांग्रेस र एमाले मिलेर देशमा स्थायित्व दिनुपर्छ भनिरहेका छन् कांग्रेस नेताहरू । तर, कांग्रेसकाे पछिल्लाे एक महिनाकाे प्रयासले कुनै बाटो पहिल्याउन सकेको छैन । यद्यपि नेताहरूले प्रयास भने जारी राखेका छन् ।

केही दिनअघि कांग्रेस नेता शेखर कोइराला र महामन्त्री गगन थापाले एमाले उपाध्यक्ष विष्णु पौडेल र उपमहासचिव प्रदीप ज्ञवालीसँग काठमाडाैंकाे बुद्धनगरमा भेटवार्ता गरे । उक्त भेटवार्तामा पनि कांग्रेस नेताहरूले दुवै पार्टी मिलेर अघि बढ्ने प्रस्ताव गरेका थिए । चार नेताकाे भेटवार्ताबारे जानकार स्रोतका अनुसार, भेटवार्तामा कुनै निष्कर्ष ननिस्के पनि छलफल जारी राख्न भने सहमत भएका छन् ।

दुई पार्टी मिल्ने कांग्रेसको प्रस्तावमा एमाले नेताहरूले तत्काल प्रतिक्रिया दिएनन् । ‘चार नेताहरू वार्तामा बस्नुभएकाे हाे । कांग्रेसले मिलेर जाने प्रस्ताव गरेकाे छ,' स्राेतले भन्याे ।

संसदको तेस्राे ठूलाे दल माओवादी केन्द्रलाई बोक्नुभन्दा ठूला दल मिले स्थायित्व पनि हुन्छ भन्नेमा भने नेताहरूबीच सकारात्मक कुराकानी भएकाे स्राेतले जानकारी दियाे । याे प्रस्तावमा एमालेले तत्काल हुन्छ नभने पनि कांग्रेसलाई टाढा जान नदिने रणनीति अपनाएकाे देखिन्छ । 'एमालेले प्रदेशका घटनाक्रम हेरेर पनि आगामी निर्णय गर्न सक्छ,' स्राेतले भन्याे ।

चारै नेता बालकाेटमा

नयाँ राजनीतिक समीकरणका लागि छलफलमा जुटेका चार नेताहरूले त्याे छलफललगत्तै बालकाेट पुगेर एमाले अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीसँग पनि छलफल गरेका छन् । तर, ओलीले अहिले नै माओवादीसँगकाे गठबन्धन भत्काइहाल्ने विषयमा सकारात्मक संकेत नदिएकाे स्राेतकाे भनाइ छ ।

ओलीसँग छलफल सकेर इलाम पुगेपछि कांग्रेस महामन्त्री गगन थापाले ८ वैशाखमा अहिलेकाे गठबन्धन माघभन्दा उता नजाने ठाेकुवा गरेका थिए । इलामकाे चुनावी सभामा उनले माघसम्म गठबन्धन भत्किने भनेका थिए ।

गगनले यस्ताे भाषण गरे पनि कांग्रेसले वैशाख-जेठभित्रै अहिलेकाे सत्ता गठबन्धन भत्काउन निकै प्रयास गरिरहेकाे छ । सकेसम्म बजेटभन्दा अघि नै कांग्रेस गठबन्धन भत्काउन कम्मर कसेर लागेकाे स्राेतकाे दाबी छ ।

तर, एमाले उपाध्यक्ष पौडेलले आफ्नो पार्टी वर्तमान गठबन्धनलाई नै अगाडि बढाउने पक्षमा रहेको बताए । उनले शिलापत्रसँग भने, ‘अनेक हल्ला आउन सक्छन् । तर, एमाले अहिलेकै समीकरणको पक्षमा छ । दायाँबायाँ गर्दैन ।’

सत्ता गठबन्धनमा कांग्रेसले देखेका दुई कमजाेरी

कांग्रेसले अहिलेकाे सत्ता गठबन्धनमा दुई कमजोरी भेटेको छ । एक, प्रधानमन्त्री हुनका लागि लिखित सहमति मागिरहेका नेकपा एकीकृत समाजवादीका अध्यक्ष माधवकुमार नेपाल । अर्काे, सहकारी प्रकरणमा जाेडिएका उपप्रधानमन्त्री एवं गृहमन्त्री रवि लामिछाने ।

यी दुई कमजाेरीमा टेकेर गठबन्धन भत्काउन सक्ने आत्मविश्वास कांग्रेसमा पलाएकाे देखिन्छ । कांग्रेसले एस अध्यक्ष नेपाललाई प्रधानमन्त्री बनाएर भए पनि गठबन्धन भत्काउने विकल्प खुला राखेकाे छ । तर, बहुमत जुटाउनका लागि निर्णायक राप्रपा याे विकल्पमा आउन तयार नभएकाे बताइन्छ । राप्रपाको साथ नपाउने भएपछि नेता नेपाललाई प्रधानमन्त्री बनाएर गठबन्धन भत्काउने पहिलो विकल्पमा कांग्रेसले तत्कालका लागि छलफल रोकेको छ ।

यसका साथै सरकारकाे अर्काे कमजाेरी उपप्रधानमन्त्री तथा गृहमन्त्री रवि लामिछाने सहकारी प्रकरणमा जाेडिनु हाे । लामिछानेमाथि संसदीय छानबिन समिति बनाउनुपर्ने माग राखेकाे कांग्रेसले पछिल्लाे समय राजीनामा नै माग्न थालेकाे छ । सुरुवातमा रविकाे बचाउ गरिरहेकाे एमाले पनि पछिल्लाे समय कांग्रेसकाे मागप्रति नरम बनेकाे गोदावरी बैठकका निर्णयले पनि देखाएकाे छ ।

एमाले अब गृहमन्त्रीमाथि छानबिनका लागि संसदीय छानबिन समिति बनाउन दिनेमा देखिएको छ । आफूविरुद्ध संसदीय छानबिन समिति बने लामिछानेकाे प्रतिक्रिया के हुन्छ, अहिलेसम्म प्रस्ट छैन । त्यस्ताे स्थितिमा उनले सरकार छाड्नेछन् र प्रधानमन्त्री प्रचण्ड अल्पमतमा पर्छन् भन्ने विश्लेषणसहित कांग्रेसले रणनीति बनाएकाे देखिन्छ । कांग्रेस यही माैका पर्खेर बसेकाे छ । यदि एमाले पनि छानबिन समिति बनाउन तयार भएमा प्रधानमन्त्री प्रचण्ड पनि बाध्य हुनेछन् । छानबिन समिति बनेमा लामिछानेले नैतिकताका आधारमा पद छोड्नुपर्छ । यदि पद छोडेसँगै सरकारलाई दिएको समर्थन पनि फिर्ता लिए यो सरकार अल्पमतमा पर्नेछ । त्यसपछि प्रधानमन्त्रीले विश्वासको मत लिनुपर्छ ।

रास्वपा सरकारबाट बाहिरिएपछि सरकारले विश्वासको मत पाउने अवस्था नहुन सक्छ । त्यस्ताे स्थितिमा कांग्रेससँग मिल्नुपर्ने हुन सक्छ भनेर एमालेले छलफलकाे ढाेका भने खुलै राखेकाे देखिन्छ । स्रोतका अनुसार, एमालेको पहिलो प्राथमिकता भने वाम फ्लेबरकै गठबन्धन हो । यदि त्यसबाट सरकार चल्ने अवस्था नरहेमा कांग्रेससँग मिल्ने विकल्प खुला राखिएकाे छ । यसका लागि दुवै पार्टीका दोस्रो तहका नेताहरू नियमित छलफलमा छन् ।

एमाले-कांग्रेस मिले देशको हित हुने कुरा कांग्रेस नेताहरू मात्र होइन, एमालेका वरिष्ठ उपाध्यक्ष ईश्वर पोखरेलले केही अघि बाेलेका थिए । एक अन्तर्वार्तामा पोखरेलले एमाले-कांग्रेस मिलेर सरकार बनाए देशको हित हुने बताएका छन् ।

एउटै गठबन्धनमा भए पनि एमाले अध्यक्ष ओली र एसका अध्यक्ष माधवकुमार नेपालबीच सम्बन्धमा सुधार हुन सकेको छैन । सार्वजनिक मञ्च पाउँदा एक नेताले अर्को नेताको आलोचना गर्ने क्रम जारी छ ।

हालै मात्र एमाले अध्यक्ष ओलीले साइनबोर्ड कम्युनिस्टको राखेर कांग्रेसलाई र दक्षिणपन्थीलाई खुसी बनाउने काम गरेको भन्दै नेपालको आलोचना गरेका थिए । अहिलेकाे गठबन्धन कायम राख्ने भए आफूलाई प्रधानमन्त्री बनाउने लिखित सहमति नेपालले मागिरहेका छन् । तर, ओली नेपाललाई प्रधानमन्त्री दिने पक्षमा छैनन् । त्यसमा पार्टी विभाजनकाे तिक्तता त छँदैछ । नेपालले वर्तमान गठबन्धन सहज नमानेकाे प्रधानमन्त्री प्रचण्डकै सामुन्ने बाेलिसकेका छन् । एससँग पार्टी एकताकाे पक्षमा नदेखिएका ओलीले नेपालसँग सम्बन्ध सुधार्नमा चासाे देखाउन छाडेका छन् ।

रास्वपाले सरकार छाड्ने र एससहितकाे गैरवामपन्थी सरकार बन्ने स्थितिमा एमाले फेरि प्रतिपक्षमा धकेलिने सम्भावना पनि उत्तिकै छ । त्यसैले कांग्रेस–एमाले सहकार्यकाे ढाेका खुला राखिएकाे एमालेका नेताहरू बताउँछन् । एक नेताले भने, ‘पहिलो प्राथमिकता वामपन्थी फ्लेबरकै गठबन्धन हो । यदि यो गठबन्धन भत्केमा यसको विकल्पका लागि कांग्रेस-एमाले एक ठाउँमा हुने अवस्था आउन सक्छ । त्यसका लागि एमाले पनि पछि हट्दैन होला । तर, अहिल्यै चीज त्यहाँसम्म पुगेको छैन ।’

याे पनि :

'रहस्यमय’ भूमिकामा माधवः अस्थिरताकाे गाेलचक्कर लगाउन सत्ता गठबन्धनसँग घुर्की, कांग्रेससँग उठबस

प्रकाशित मिति: मंगलबार, वैशाख ११, २०८१ १८:१५