एमालेभित्र मौनता चिर्दै विद्या प्रकरण : आँधीअघिको सुनसान ?एमालेभित्र देखिएको यो ‘सुनसान’ अवस्था शान्ति होइन, आँधीको पूर्वसंकेत हो । विद्या भण्डारीका विकल्पमूलक पहलकदमी र ओलीको निरंकुश शैलीको टकराव अब एमालेभित्रको प्रमुख द्वन्द्व बन्दै जानेछ ।
विश्वको ‘ट्रेन्ड’ एकातिर, नेपालको शिक्षा अर्कोतिरप्राथमिक तहदेखि नै विद्यार्थीको सिकाइको जग बलियो बनेको छैन । जसरी हुन्छ, एसईईमा विद्यार्थीको उत्तीर्णदर बढाउने प्रतिस्पर्धामा सरकार, विद्यालय र शिक्षक छन् । यसले शिक्षालाई सिकाइ र सिर्जनाको गुदीमा होइन, ग्रेड बढेको देखाएर सरकार र विद्यालय सफल भएको देखाउने सतही अभ्यासमा छौँ ।
मैले बुझेको संसद र भोगिरहेको संसदअबको चरणमा मेरो प्रयास संघीय शासनलाई थारू जनजीवनसँग व्यावहारिक रूपमा गाँस्ने हुनेछ, जहाँ नीतिमा थारू अनुहार देखियोस्, सेवामा थारू भाषा बोलियोस् र नेतृत्वमा थारू आवाज सुनियोस् । त्यही संघीयता नै वास्तविक जनसंवेदनशील लोकतन्त्र हुनेछ ।
वाक् स्वतन्त्रताका कुरा अहिले देखिएको वाक् स्वतन्त्रताको अवधारणाले विगतका केही शताब्दीदेखि मात्रै ठोस रूप लिन थालेको जस्तो देखिन्छ । वाक् स्वतन्त्रताको अवस्थामा सत्य र असत्यको स्वतन्त्र र खुला झडप हुन सक्छ, अनि तथ्य विजयी भएर निस्कन्छ, यस्तो खालको आशय व्यक्त गरेका रहेछन् अंग्रेजी कवि जन मिल्टनले, सन् १६४० ताका ।
भियना, प्राग र काठमाडौं नोस्टाल्जियाकाठमाडौं, भियना र प्राग शहरमा संरचनाहरूबीचको विशालतामा ठूलै अन्तर भए पनि गहिरिएर हेर्ने हो भने धेरै नै समानता पाउन सकिन्छ । धार्मिक आस्था र सांस्कृतिक विविधता, पुराना भवन र ऐतिहासिक सम्पदा, मौलिक संस्कृति । तर, हामी लाग्यौँ– पुरानो जोगाउने होइन, नयाँ बनाउने होडमा ।
बीपीको समाजवाद र मदनकाे जबजलाई गिज्याइरहेको राजनीतिपुरानो शोषणकाल देखेका, थुनिएका र गोली खाएको सम्झना बोकेका नेताहरूको मनोविज्ञानले नै आज पनि बोल्नेहरूलाई थुन्न, प्रताडित गर्न र आवाज दबाउन प्रेरित गरिरहेको छ ।
हरेक भेटले दिएको बेग्लै चेत- इला शर्माएउटा भेटमा उहाँले त्यहाँ जागिर गर्दाको समयबारे सुनाउनुभएको थियो, न्युरोडको पीपलबोटको कथा सुनाउँदा त्यहाँ पुग्ने जोकोही पनि अन्त्यसम्मै बस्नुपर्थ्यो रे ।
शेरबहादुर देउवाको वचनले बन्धक बनेको टीआरसी गठनपीडित, नागरिक समाज र अन्तर्राष्ट्रिय समुदायले प्रश्न उठाउने व्यक्तिलाई वचन दिएर सङ्क्रमणकालीन न्यायलाई धरापमा धकेल्नु हुँदैन । शान्ति प्रक्रिया पूरा हुनु देउवाको वचनको मानभन्दा धेरै माथि छ भन्ने हेक्का रहोस् ।
