लोसपाको लज्जास्पद हार, दाेषजति ठाकुरकै थाप्लोमा

A+ A A-

महन्थ ठाकुर नेतृत्वको लोकतान्त्रिक समाजवादी पार्टी (लोसपा) अहिलेको चुनावमा निकै कमजोर भयो । अघिल्लो चुनावको भन्दा झण्डै डेढ लाख मत घटाएर लोसपा अहिले थ्रेसहोल्ड नकटाउने स्थितिमा पुगेको छ । थ्रेसहोल्ड नकटाउँदा राष्ट्रिय पार्टी नबन्ने स्थितिमा पुगेको छ ।

चुनावी नतिजापछि लोसपाका नेता र कार्यकर्तामा निराशा देखिन थालेको छ । लोसपा कमजोर हुँदा सीके राउतको जनमत पार्टी भने राष्ट्रिय पार्टीकाे रूपमा उदाएको छ । त्यही कारण अहिले लोसपाभित्र चुनावी समीक्षाको आवाज उठ्न थालेको छ । तर, लोसपाले अहिलेसम्म बैठकको तयारी भनेका गरेको छैन । अहिले लोसपा सरकारमा सहभागिताका लागि सत्ता गठबन्धनमा छलफल गरिरहेको छ ।

चुनावी समीक्षा नगरी सरकारप्रति बढ्ता भरोसा देखाउन थालेको भन्दै केही नेताहरू असन्तुष्ट पनि देखिन थालेका छन् । ठाकुरको प्रयासमा राजेन्द्र महतो पक्ष असन्तुष्ट देखिन थालेको पनि स्रोतको दाबी छ । महतो सर्लाहीबाट पराजित भएका छन् ।

लोसपाका नेताहरूको भनाइमा पार्टी कमजोर बन्नुमा अध्यक्ष ठाकुरको भूमिका नै प्रमुख छ । ती नेताहरूको भनाइमा जसपासँग विभाजित भएपछि बनेको लोसपाले संगठन बनाउने प्रयास नै गरेन । अध्यक्ष ठाकुरले केन्द्रीय समिति मात्र होइन, प्रदेश र जिल्ला कमिटी बनाउन पनि ध्यान दिएनन् ।

जिल्लाका कतिपय नेतृत्व चयनमा विवाद भएको थियो, जसले गर्दा त्यस्ता समितिले काम गर्न नै सकेनन् । त्यसो त, ठाकुरले नजिक ठानिएका नेताहरू नै उनलाई छोडेर हिँड्ने स्थिति बन्यो । ठाकुरले निरन्तर साथमा राखेका नेता वृषेशचन्द्र लाल, गोविन्द चौधरी, विजय सिंहलगायतका नेताहरूले लोसपा छोडेर हिँडे ।

उल्टै, ठाकुरको पुरानो पार्टी तराई मधेस लोकतान्त्रिक पार्टी (तमलोपा) पुनर्गठन गरे । उनीहरूले लोसपाका नेताहरू हराउने प्रयाससहित उम्मेदवारी दिए । कतिसम्म भने, लालले अध्यक्ष ठाकुरलाई हराउन नै महोत्तरी–३ मा उम्मेदवारी दिएका थिए । अनि, लोसपाका नेता शरतसिंह भण्डारीका नेता हराउनका लागि विजय सिंह उम्मेदवार भएका थिए । यद्यपि ठाकुर र भण्डारी निर्वाचित भए ।

तर, सिंह, लाल र चौधरीहरू समानुपातिक मत घटाउन भने पर्याप्त आधार बने । त्यसमाथि राजेन्द्र महतो र महन्थ ठाकुरबीच सहज सम्बन्ध छैन । त्यसले पनि लोसपा कमजोर बनाउन भूमिका खेलेको लोसपाका एक नेताको दाबी छ । केही महिनाअघि त महतो केन्द्रीय कार्यालय जानसमेत छोडेका थिए । ठाकुरको काम गर्ने शैलीप्रति असन्तुष्टि जनाउँदै पार्टी कार्यालय नगएका महतोले चुनावको सम्मुखबाट मात्रै सम्बन्ध सुधार गरेका थिए ।

पार्टी दर्ता भएको एक वर्षमा संगठन बनाउन र कार्यकर्ता परिचालनमा प्रभावकारिता नभएको नेताहरू बताइरहेका छन् । त्यसको जटिलता भने सत्ताका लागि यता र उता गर्दा पनि भएको उनीहरूकाे भनाइ छ । शिलापत्रसँग कुरा गर्दै एक नेताले कहिले केपी ओली नेतृत्वको सरकारमा जाने त कहिले देउवा नेतृत्वको सरकारलाई समर्थन गर्ने गर्दा मधेसमा समस्या देखिएकाे बताए ।

ती नेताले भने, ‘सत्ताका लागि पिङ खेल्ने नेतृत्वको शैलीलाई जनताले नरुचाएको पाइयो । अझ ओली नेतृत्वको सरकारमा १८ दिनका लागि गएकोप्रति पनि ठूलो प्रतिक्रिया देखियो ।’ त्यही कारण नागरिकता विधेयकलाई चुनावी एजेन्डा बनाउन नसकेको पनि ती नेताको भनाइ छ ।

त्यसो त पाँच वर्षसम्म नागरिकसम्म नपुगेको परिघटना पनि चुनावी नतिजाका लागि प्रभावी भएको देखिन्छ । ती नेताको भनाइमा काठमाडौंमा बसेर नेताहरूले सत्ताको खेलमा लागेर पाँच वर्षमा मधेस नओर्लिँदाको परिणाम पनि चुनावमा देखियो । हुन पनि अघिल्लोपटक १७ सिट रहेको लोसपा अहिले ४ सिटमा खुम्चियो । प्रदेशसभामा पनि त्यही हालत भएको छ ।

कार्यकारिणी सदस्य सुरेन्द्र झा ५ वर्ष जनतासम्म नपुग्नुमात्र होइन, प्रदेश सरकारले प्रभावकारी काम गर्न नसक्नु पनि याे परिणामकाे उपज भएकाे बताउँछन् । झन्डै साढे ३ वर्ष लोसपाका नेताहरू मधेस प्रदेशको सरकारमा सहभागी थिए र स्थानीय तहका सरकारको काम गराई पनि नागरिकले नरुचाएको अर्थमा नेताहरूले समीक्षा गरिरहेका छन् ।

त्यसैगरी, चुनावमा गठबन्धनभन्दा पनि एक्लै प्रतिस्पर्धामा गएको भए मत बढाउन सकिने आकलन पनि उनीहरूले गरेका छन् । गठबन्धनका कारण उम्मेदवार कम हुँदा पनि समानुपातिकमा मत कम आएको बताइएको छ । जसपाले त्यही बुझेर सत्ता गठबन्धन छोडेर एमालेसँग गठबन्धन गर्ने निर्णय गरेको थियो । उम्मेदवार धेरै भए मत जुटाउन सहज हुँदा उसले थ्रेसहोल्ड कटाएको छ ।

त्यसो त, लोसपाका एक नेताको भनाइमा जसपा, लोसपा, रेशम चौधरीको नागरिक उन्मुक्ति पार्टी र सीके राउतको जनमत पार्टीबीच गठबन्धन गरेर चुनावमा जाने प्रयास पनि भएको थियो । त्यसका लागि कार्यदल पनि बनाएको थियो । तर, त्यो कार्यदलले छलफलको प्रयास गर्दा पनि सहमति भने जुट्न सकेन । त्यसको मार पनि अहिलेको चुनावमा देखिएको ती नेताको भनाइ छ ।

ती नेताले शिलापत्रसँग भने, ‘पाँच वर्षको बीचमा पार्टी एकता र विभाजनका लागि जेजति परिघटना भए, तिनले पनि नागरिकमा वितृष्णा रहेको पाइयो ।’ त्यसो त लोसपा छोडेर अन्य पार्टीमा जाने लहर पनि चुनावको सम्मुखमा भइदियो । लामो समय ठाकुरसँगै रहेकी चन्दा चौधरी कांग्रेस प्रवेश गरेर समानुपातिक सूचीमा बसिन् । उमाशंकर अरगरिया एमाले गएर धनुषामा उम्मेदवार भए ।

लोसपा कार्यकारी सदस्य सुरेन्द्र झाको भनाइमा पनि ३२ जना रहेको कार्यकारणी सदस्य अहिले १६/१७ जनामा झरेको छ । अरु कति कता गए भन्ने प्रस्ट नभएको पनि उनको भनाइ छ ।

शिलापत्रसँगको कुराकानीमा झाले पार्टीले चुनाव परिचालन कमिटी बनाउनेदेखि संगठनात्मक काम नगरेका कारण जनमत घट्ने स्थिति आएको बताए । उनले भने, ‘हामीले चुनावको बेलामा प्रस्ट लाइन पनि लिएनौँ, बरु एक्लै लडेको भए अहिलेभन्दा राम्रो नतिजा आउने थियो । हामीले न संगठनको काम गर्न सक्यौँ, न चुनावी परिचालन कमिटी नै बन्यो । तर, व्यक्ति विशेषलाई दोष देखाएर पार्टीको समस्यालाई धकेल्न हुँदैन ।’

प्रकाशित मिति: शुक्रबार, मंसिर १६, २०७९ १२:३७