काठमाडौं महानगरमा किन दोहोरिन खोज्दैछन् विद्यासुन्दर ? यी हुन् एमाले-कांग्रेसका आकांक्षी

काठमाडौं महानगरमा किन दोहोरिन खोज्दैछन् विद्यासुन्दर ? यी हुन् एमाले-कांग्रेसका आकांक्षी

A+ A A-

स्थानीय निर्वाचन नजिकिँदै गर्दा देशकै सबैभन्दा ठूलो पालिका काठमाडौं महानगरमा चुनावी सरगर्मी ह्वात्तै बढेको छ । उम्मेदवारको टुंगो नलाग्दै महानगरका परम्परागत प्रतिस्पर्धी दलहरू एमाले र कांग्रेसबीच यसपटक पनि कडा टक्करको सम्भावना देखिँदैछ । त्यसैले टिकटका लागि माहोल बनाउन भन्दै मेयरका आकांक्षीहरूले घरदैलो सुरु गरिसकेका छन् ।

पूर्वमेयर केशव स्थापित २५ वर्षपछि काठमाडौं महानगरको मेयरमा दोहोरिने इच्छा देखाएका छन् । प्रदेश सांसद र मन्त्रीसमेत भइसकेका स्थापित अचेल मतदाता रिझाउन व्यस्त छन् । उनले सबैभन्दा पहिले मेयरमा दाबी घोषणा गरेका थिए । तर, अहिल्यै आफैँ उम्मेदवारी घोषणा नगर्न एमाले अध्यक्ष केपी ओलीले सचेत गराएपछि उनले हल्ला नगरेरै भित्रभित्रै अभियान चलाइरहेका छन् ।

‘अध्यक्ष कमरेडले बोलाएर अहिले बोल्ने बेला हैन, जनताबीच गएर पार्टीको माहोल बनाउने बेला हो भन्नुभयो,’ स्थापितले शिलापत्रसँग भने, ‘अध्यक्षको निर्देशन मान्नैपर्‍यो । अहिले म महानगरका हरेक मतदाताकहाँ पुग्नेगरी हिँडिरहेको छु ।’

एमालेबाट बहालवाला मेयर विद्यासुन्दर शाक्य र स्थापितबीच चर्को प्रतिस्पर्धा देखिएपछि माहौल बिग्रिने डरले अध्यक्ष ओलीले दुवैलाई आफैँ उम्मेदवारी घोषणा गर्दै नहिँड्न निर्देशन दिएका हुन् । ‘दुवै आकांक्षीलाई मतदातामाझ गएर माहौल बनाउन भनिएको छ । जसले राम्रो माहोल बनाउँछ, उसैलाई उम्मेदवार बनाउने भनिएकाले पनि शाक्य र स्थापित अहिले घरदैलोमा छन्’, बालकोट स्रोत भन्छ ।

‘सबेरै उठेर केही बेर ध्यान गर्छु । चार चम्चा मह खायो, मुखमा घ्यू दल्यो, टाउकोमा बरफ हालेर टोलबस्तीमा पुगिरहेको छु,’ स्थापितले भने, ‘अध्यक्षको निर्देशन कडा छ । एक्लाएक्लै उठ्दा त एमालेलाई जित्न गाह्रो छैन । सत्तारुढ दलहरूको गठबन्धन बन्यो भने अहिलेको खटाइले पुग्दैन । गठबन्धनलाई नै ढाल्न सक्ने गरी चुनावसम्म पार्टीको पक्षमा लहर चलाउने निर्देशन छ ।’

महानगरमा एमालेलाई पार्टी विभाजनले पनि असर गर्ने देखिन्छ । एमालेको आन्तरिक विश्लेषण अनुसार, सबै वडामा विभाजनको प्रभाव छ । वडा नम्बर ७ र १५ मा अन्यत्रभन्दा ज्यादा एकीकृत समाजवादीले एमालेको शक्ति क्षयीकरण गरेको छ । ‘महानगरमा जित्ने गरी त एकीकृत समाजवादी कतै छैन । तर, एमालेलाई क्षति पुर्‍याउने मत भने ल्याउन सक्छ । महानगरमा झण्डै ७ हजार मत एकीकृतले काट्न सक्ने हाम्रो विश्लेषण हो,’ स्थापितले भने ।

सम्पदा पुनर्निर्माणमा बारम्बार विवादमा तानिएका मेयर शाक्य दुई कारणले आफू बलियो रहेको ठान्छन् । पहिलो, महानगरका रैथाने जातीय समुदायको विकासका लागि आफूले काम गरेको उनको दाबी छ । दोस्रो, भित्रि शहरमा भौतिक पूर्वाधारका क्षेत्रमा यसबीचमा उल्लेख्य बजेट छुट्याएर काम गरिएकाले आफू लोकप्रिय रहेको उनको बुझाइ छ । त्यसबाहेक महानगरभित्र निर्णायक रहेको बौद्ध धार्मिक समुदायलाई रिझाउन सकेकोमा शाक्य दंग छन् । उनी स्वयम् पनि बौद्ध धार्मिक समुदायकै हुन् ।

‘मैले चाहेर पनि धेरै काम पूरा गर्न सकिनँ, त्यसका पनि कारण छन् । तर, एमालेबाट जो उम्मेदवार भए पनि जित्ने गरी महानगरमा मैले काम गरेको छु,’ शाक्य भन्छन् । उनले पार्टीले जिम्मेवारी दिए मेयरमा दोहोरिने चाहना पटक-पटक दोहोर्‍याएका छन् ।

‘पार्टीले वडाध्यक्ष बनायो, मेयर बनायो अहिले केन्द्रीय सदस्य बनाएको छ । मैले पाएको जिम्मेवारी पूरा गर्दै आएको छु,’ मेयर शाक्यले भने, ‘महानगरमा फेरि जिम्मेवारी दिए अहिलेभन्दा राम्रो काम गरेर देखाउनेछु ।’ ०४९ मा कांग्रेसले मेयर-उपमेयर जित्दा पनि एमालेबाट वडाध्यक्ष जितेका थिए । वडामा उनी कतिसम्म प्रभावशाली थिए भने मेयरमा उठ्दा उनको वडामा खसेको मतमध्ये झण्डै ८५ प्रतिशत मत उनले प्राप्त गरेका थिए ।

काठमाडौं सांस्कृतिक, ऐतिहासिक शहर रहेकाले यहाँको सम्पदा संरक्षण, प्रवर्द्धन र पर्यटकीय विकास गर्न आफूले पुनर्निर्माणको अभियानलाई तीव्रता दिएको उनको दाबी छ । १५० सम्पदा पुनर्निर्माण भएका र समुदायका सांस्कृतिक पर्व र जात्रा संरक्षणमा महानगरले सघाएको उल्लेख गर्दै शाक्य भन्छन्, ‘जसले सबैभन्दा धेरै सम्पदा संरक्षण र प्रवर्द्धनमा काम गर्‍यो, उसैलाई सम्पदाविरोधी भनेर बदनाम गर्न खोजियो । त्यसमा कुनै सत्यता छैन ।’

धेरै काममा असफल देखिए पनि मेयर शाक्यले समुदायमा बजेट लगेर जातीय संगठनमा आफ्नो पकड स्थापित गरेको बुझाई कांग्रेस वृत्तमा पनि छ । त्यसैले शाक्य नै आए पनि हराउन सक्ने लोकप्रिय उम्मेदवारको खोजीमा कांग्रेस देखिन्छ । समुदायमा पकड भएकाले तीर्थमान डंगोल र भीमसेनदास प्रधानलाई मेयरमा उठाउनुपर्ने आवाज पनि कांग्रेसमा छ ।

‘शुभेच्छुक र पार्टी पंक्तिबाट मेयर उठ्न पर्‍यो । जसरी पनि जित्नुपर्छ भन्ने भावनाले मलाई अघि सार्न खोजिएको छ । तर, म उठ्दिनँ,’ प्रधानले भने, ‘मैले मेयरका लागि मभन्दा तीर्थमानजी ठीक छ भनेको छु ।’ मेयर शाक्यको लोकप्रियता अघिल्लो चुनावजस्तो अहिले नरहेकाले कांग्रेसले बलियो उम्मेदवार दिँदा यसपटक जित्न गाह्रो नहुने उनी बताउँछन् ।

कांग्रेस जिल्ला सभापति सबुजकृष्ण बानियाँ आफैँ घोषणा गर्नेबाहेक पार्टीमा उम्मेदवारीबारे छलफल गर्न बाँकी नै रहेको बताउँछन् । निर्वाचन केन्द्रित घरदैलो कार्यक्रम सकिएपछि बल्ल उम्मेदवार चयनबारे छलफल हुने उल्लेख गर्दै उनले भने, ‘संगठन बलियो बनाए जो उठे पनि जित्छ । चैत १९ सम्म पार्टीकै केन्द्रीय अभियान छ । त्यसपछि बल्ल उम्मेदवार छान्ने प्रक्रियामा जान्छौँ ।’

कांग्रेसबाट मेयरका लागि हालकी उपमेयर हरिप्रभा खड्गीको सबैभन्दा बलियो दाबेदारी छ । एमालेबाट बहालवाला मेयर विद्यासुन्दर शाक्य दोहोरिने चर्चा चलिरहेका बेला उपमेयर खड्गीले शाक्यसँग चुनावी प्रतिस्पर्धाका लागि आफूभन्दा योग्य अर्को उम्मेदवार हुन नसक्ने दाबीसमेत गरेकी छिन् । बितेका पाँच वर्ष शाक्यसँग जुधेर जनताको पक्षमा काम गरेको उल्लेख गर्दै उनले भनिन्, ‘मेयरसा'ब एक्लै हिँड्न खोज्नुभयो । एक्लै निर्णय गर्दा धेरै ठाउँमा गलत गर्नुभयो । सम्पदा संरक्षणमा चुक्नुभयो । रानीपोखरीदेखि बसन्तपुरमा झण्डा गाड्ने कामसम्म मैले विरोधमा उत्रिएरै रोक्नुपर्‍यो ।’

मेयर शाक्यमा विपक्षी पार्टी मात्र होइन, आफ्नै पार्टीबाट जितेका वडाध्यक्षका कुरासमेत नसुन्ने र आफूले जे गर्‍यो, त्यही सही भन्ने हठवादी सोच रहेकाले काम गर्न कठिन भएको खड्गी बताउँछिन् । ‘अब महानगरले विद्यासुन्दरबाट मुक्ति पाउनुपर्छ । उहाँको विकल्प हो, म । मलाई टिकट दिएर कांग्रेसले बुद्धिमतापूर्ण निर्णय गर्नेछ भन्ने विश्वास छ,’ उनले भनिन् ।

महानगरको वडा नम्बर २५ का वडाध्यक्ष निलकाजी शाक्य काठमाडौंको मेयरमा कांग्रेसका अर्का दाबेदार हुन् । मदनकृष्ण श्रेष्ठ र हरिवंश आचार्यसँग धेरै लोकप्रिय टेलिफिल्ममा अभिनयसमेत गरेका उनी राम्रा कलाकारमा गनिन्छन् । पार्टीभित्र पनि उनको प्रभावशाली उपस्थिति छ । महाधिवेशनअघि भएको अधिवेशनमा उनी लोकप्रिय मतका साथ महानगर सभापतिमा निर्वाचित भएका थिए । आलोचक भने झिनो मतान्तरले वडाध्यक्ष जितेकाले शाक्य लोकप्रिय उम्मेदवार मान्दैनन् ।

०७४ को स्थानीय तह निर्वाचनमा एमालेका उम्मेदवार विद्यासुन्दर शाक्य महानगरमा खसेको मतको झण्डै ३३ प्रतिशत मत प्राप्त गर्दै मेयर निर्वाचित भएका थिए । २ लाख ७९ हजार ३ सय ६ मतदाता रहेको काठमाडौंमा १ लाख ९७ हजार २ सय २७ मत खसेको थियो । ६४ हजार ९ सय १३ मतसहित शाक्य निर्वाचित हुँदा उनका निकटतम् प्रतिद्वन्द्वी कांग्रेसका राजुराज जोशीले ४५ हजार २ सय ६९ मत प्राप्त गरेका थिए ।

वैकल्पिक पार्टीका उम्मेदवारले पनि अघिल्लो निर्वाचनमा उल्लेख्य मत प्राप्त गरेका थिए । विवेकशीलकी रञ्जु दर्शना २३ हजार ४ सय ३९ मतसहित तेस्रो स्थानमा थिइन् भने साझाका किशोर थापाले १८ हजार ४ सय ९६ मतसहित चौथो अधिक मत ल्याएका थिए । उपमेयरमा हरिप्रभा खड्गी ५८ हजार ९ सय ५२ मतसहित विजयी भएकी थिइन् । उनका प्रतिद्वन्द्वी राप्रपाका राजाराम श्रेष्ठले ३४ हजार ८ सय ५४ मत ल्याएका थिए ।

प्रकाशित मिति: आइतबार, चैत ६, २०७८ १२:५५