अधिक उत्खननले धार परिवर्तन गर्दै तमाेर

A+ A A-

फिदिम नगरपालिका–४ स्थित तमोर नदीको किनाराबाट मापदण्डविपरीत नदीजन्य सामग्री उत्खनन भएको पाइएको छ ।

नगरपालिकाले लगाएको ठेक्कामा निर्माण व्यवसायीले तमोर नदीको धार नै परिवर्तन हुने गरी नदीजन्य पदार्थको उत्खनन गरेपछि जिल्ला अनुगमन तथा समन्वय समितिले उक्त कार्यमा रोक लगाएको छ ।

नगरपालिका–४ माझीटारस्थित नदीको किनारामा नदीजन्य पदार्थको उत्खनन गर्ने क्रममा निर्माण व्यवसायीले वातावरणीय प्रभाव मूल्यांकन प्रतिवेदनलाई पालना नगरेको समितिले जनाएको छ । प्रतिवेदनलाई बेवास्ता गर्दै नदी किनाराबाट ढुङ्गा, गिटी र बालुवा उत्खनन गरेको पाइएका कारण उक्त कार्यमा रोक लगाइएको जिल्ला अनुगमन तथा समन्वय समिति पाँचथरका सदस्य सचिव इञ्जिनीयर प्रेमबहादुर काफ्लेले जानकारी दिए ।

समितिले उत्खनन कार्यमा रोक लगाउनुका साथै उत्खनन गर्न प्रयोग गरिएका दुई स्काभेटरसमेत नियन्त्रणमा लिएको काफ्लेले जानकारी दिए । नदीजन्य पदार्थको उत्खननमा स्काभेटर प्रयोग गर्न नहुने, पक्की पुलको ५०० मिटर वरपर नदीजन्य पदार्थ उत्खनन तथा बिक्री गर्न नहुने तथा ३५ सेन्टिमिटरभन्दा गहिराइबाट नदीजन्य पदार्थको उत्खनन गर्न नहुने शर्तहरुलाई निर्माण व्यवसायीले पालना नगरेका कारण समितिको पहलमा प्रहरीले स्काभेटर नियन्त्रण लिएको हो ।

नगरपालिकाले नदीको माझीटार क्षेत्रबाट नदीजन्य पदार्थ उत्खननको ठेक्का सञ्जीव निर्माण सेवा प्रालि फिदिम–४ लाई दिएको थियो । उक्त निर्माण कम्पनीले नदीजन्य पदार्थको उत्खनन्का क्रममा वातावरणीय प्रभाव मूल्यांकन प्रतिवेदनलाई आधार मानेर कार्य नगरेको पाइएपछि समितिको मंगलबार बसेको बैठकले तत्कालका लागि उक्त स्थानबाट नदीजन्य पदार्थको उत्खननमा रोक लगाएको प्रमुख जिल्ला अधिकारी प्रकाशचन्द्र अधिकारीले जानकारी दिए ।

उक्त निर्माण कम्पनीले तमोर नदीको पाँचथर–तेह्रथुम जोड्ने पुलभन्दा तल्लो क्षेत्रबाट नदीजन्य पदार्थको उत्खनन गर्ने क्रममा नदीको धार नै परिवर्तन हुने गरी उत्खनन गरेको पाइएको उनको भनाइ छ । जिल्ला समन्वय समितिका प्रमुख विष्णुप्रसाद सापकोटा, प्रजिअ अधिकारी, प्रहरी नायव उपरीक्षक नरेन्द्र कुँवर, जिल्ला समन्वय समितिका इञ्जिनीयर प्रेमबहादुर काफ्लेलगायतको टोलीले गरेको स्थलगत अवलोकनबाट उक्त निर्माण कम्पनीले मापदण्डविपरीत कार्य गरेको देखिएको समितिले जनाएको छ ।

उक्त कम्पनीले तमोर नदीको मूल भङ्गालो पाँचथरतर्फ मोडिने गरी नदीजन्य पदार्थको उत्खनन गरेका कारण तेह्रथुम जिल्लातर्फ खतरा बढेको प्रजिअ अधिकारीले बताए । यस्तै नदीको सतहसम्मै नदीजन्य पदार्थ उत्खनन गर्नाले पाँचथरतर्फ थप क्षति हुने अवस्था सिर्जना भएको उनको भनाइ छ ।

प्रतिवेदन तयार पार्न समिति गठन

उक्त क्षेत्रमा नदीजन्य पदार्थको उत्खनन गर्ने क्रममा वातावरणीय प्रभाव मूल्यांकन प्रतिवेदन तथा वातावरण संरक्षण ऐन, २०५३ को पालना भएर/नभएको हेर्ने, यससम्बन्धी विस्तृत प्रतिवेदन तयार पारी जिल्ला अनुगमन तथा समन्वय समितिमा बुझाउने गरी जिल्ला समन्वय समिति छ ।

समितिमा इञ्जिनीयर काफ्ले सदस्य सचिव हुनुहुन्छ भने जिल्ला प्रहरी कार्यालय, सशस्त्र प्रहरी बल, हिमशिखर गुल्म, नगरपालिका, जिल्ला वन कार्यालयलगायत निकायका प्राविधिक प्रतिनिधि सदस्य रहेका छन । उक्त समितिले तीन दिनभित्र प्रतिवेदन बुझाएपछि थप कारवाहीको प्रक्रिया अघि बढाइने प्रजिअ अधिकारीले जानकारी दिनुभयो ।

प्रकाशित मिति: बिहीबार, माघ १७, २०७५ ११:४५