किटो डाइटः कस्ता व्यक्तिका लागि प्रभावकारी ? (भिडियो)

A+ A A-

किटो डाइट भन्नेबित्तिकै धेरैको बुझाइमा मासु मात्र खाने डाइट भनेर बुझ्ने गरेका छन् । तर, किटो डाइटमा मासु मात्र नभएर बोसोको मात्रा उच्च, प्रोटिनको मात्रा मध्यम र कार्बोहाइड्रेटको मात्रा न्यून हुन्छ ।

पछिल्ला केही वर्षयता नेपालमा पनि किटो डाइटको अभ्यास बढ्न थालेको छ । अमेरिका, युरोपलगायत देशहरूमा मासुजन्य चीज तथा उच्च बोसोयुक्त खानाको उपभोग बढी हुने गर्छ । त्यस्ता देशहरूमा किटो डाइटको अभ्यास गर्न सहज हुने गर्छ । र, प्रभावकारी पनि हुन्छ ।

तर, नेपाललगायत एसियाली देशहरूमा खानाको मुख्य स्रोत कार्बोहाइड्रेट भएको अवस्थामा यसको अभ्यास गर्न गाह्रो हुन सक्ने विज्ञहरूले बताउँदै आएका छन् । चिकित्सक वा पोषणविद्को सल्लाहबिना किटो डाइट सुरु गर्दैगर्दा यसका साइड इफेक्टहरू धेरै हुन सक्ने र यसले गर्दा स्वास्थ्यमा विभिन्न समस्याहरू निम्तिन सक्ने पोषणविद् विनिता पन्त बताउँछिन् ।

उनी भन्छिन्, ‘किटो डाइट सुरु गर्दा चिकित्सक वा डाइटिसियनको निगरानीमा बसेर मात्र गर्नुपर्छ । अन्यथा स्वास्थ्यमा जटिल समस्याहरू निम्तिन सक्छन् । यो डाइट सुरु गर्दा व्यक्तिले एकदमै सतर्कता अपनाउनुपर्ने हुन्छ ।’

उनका अनुसार कुनै औषधि सेवन गरिरहेका व्यक्तिले डाक्टरको परामर्शबिना किटो डाइट सुरु गर्न मिल्दैन । तर, स्वास्थ्यमा समस्या नभएका तर मोटोपन भएका व्यक्तिहरूका लागि भने यो विधि प्रभावकारी मानिएको छ ।

किटो डाइट कहिलेबाट सुरु भयो ?

किटो डाइट सन् १९२० बाट सुरु भएको हो । अहिले विभिन्न अध्ययनहरूले मोटोपन, मधुमेह भएका व्यक्तिमा यो डाइटको अभ्यास गर्दा राम्रो परिणाम आउने देखाएका छन् ।

हरेक वर्ष विश्वभरि लाखौँ मानिसहरू डाइटबारे नयाँनयाँ उपायको खोजी गर्दै आइरहेका छन् । र, अहिलेको अवस्थामा किटो डाइट चर्चामा छ । अन्तर्राष्ट्रिय खाद्य सूचना परिषद् (आईएफआईसी)का अनुसार ३९ प्रतिशत अमेरिकीहरू कुनै न कुनै डाइटको अभ्यास गर्दै आइरहेका छन् । अर्थात् १० जनामध्ये ४ जनाले विभिन्न खालका डाइट अपनाउने गरेका रहेछन् ।

विशेष गरी युवा, कलेज अध्ययन गर्दै गरेका वा अध्ययन सकेका व्यक्ति, महिला र ६५ वर्ष कटेका बुबाआमाहरूले समेत डाइट अपनाउने गरेको विभिन्न अनुसन्धानहरूले देखाएका छन् ।

त्यस्तै, प्रत्येक वर्ष अमेरिकामा २ करोडभन्दा बढी व्यक्तिले किटो डाइटको अभ्यास गरिरहेको आईएफआईसीको तथ्यांकले देखाएको छ ।

किटो डाइट कति प्रकारका हुन्छन् ?

किटो डाइटमा बोसो (फ्याट) र प्रोटिनको मात्रा बढी प्रयोग हुन्छ । किटो डाइटलाई सामान्यतया स्ट्यान्डर्ड किटो डाइट र हाई प्रोटिन किटो डाइट गरी दुई प्रकारमा विभाजन गरिएको हुन्छ ।

पाेषणविद् पन्तका अनुसार हाई प्रोटिन किटो डाइटमा प्रोटिनको मात्रा ३५ प्रतिशत, कार्बोहाइड्रेटको मात्रा ५ प्रतिशत र बोसोको मात्रा ६० प्रतिशत लिने गरिन्छ । उनी भन्छिन्, ‘त्यस्तै, स्ट्यान्डर्ड किटो डाइटमा फ्याटको मात्रा ७० प्रतिशत, प्रोटिनको मात्रा २० प्रतिशत र कार्बोहाइड्रेटको मात्रा १० प्रतिशत हुने गर्छ ।’

साइड इफेक्ट ?

खासगरी शहरी क्षेत्रमा तौल नियन्त्रणका लागि किटो डाइटको अभ्यास धेरै हुने गरेको पाइन्छ । तर, किटो डाइट सुरु गर्दैगर्दा अधिकांशले विज्ञको परामर्श भने लिने गरेको पाइदैन । इन्टरनेट, साथीभाइको सरसल्लाहमा यो अभ्यान गर्दा स्वास्थ्यमा थप जटिल समस्या देखिन सक्ने सम्भावना बढी हुने पोषणविद् पन्त बताउँछिन् ।

उनी भन्छिन्, ‘सबै खानेकुरा मिलाएर खानुपर्ने हुन्छ । अन्यथा डाइट सुरु गरिरहेको व्यक्तिलाई खाइरहेको कुराबाट पोषणको मात्रा नपुगेर अरु समस्या उत्पन्न हुन सक्छ । सबै व्यक्तिका लागि यो विधि प्रभावकारी मानिएको छैन ।’