Shilapatra शिलापत्र - खबरको स्थायी ठेगाना

bern

bern

Prabhu

Prabhu

कृष्ण धरावासी

कृष्ण धरावासी

विश्वेश्वरप्रसाद काेइरालाका लेखन प्रवृत्ति नियाल्दा

विश्वेश्वरप्रसाद काेइरालाका लेखन प्रवृत्ति नियाल्दा'चन्द्रवदन' कथाबाट मनोवैज्ञानिक धार प्रवाह गरी हेलिएका बीपी कोइराला नेपाली आख्यानको सागरका प्रथम नाविक देखिए । साहित्यमा देखिएका कैयौँ नयाँ खाले मान्यताहरू जो नेपाली ज्ञानबाट टाढा थिए, तिनलाई जानकारीमा ल्याउन बीपीको योगदान अवर्णनीय छ ।२३ भदौ, २०८०

सुश्री पारिजात र उनका छद्‍म आलोचकहरू

सुश्री पारिजात र उनका छद्‍म आलोचकहरूपारिजातमाथि लेखिएको ‘सुश्री पारिजात’मा पहिलो लेखकीय विशेषता भनेको लेखन निरपेक्षता प्रमुख हो । पढ्दै जाँदा मैले सबैभन्दा बढी ध्यान दिएको कुरा पनि यही थियो१ भदौ, २०८०

रुसमा उभिएको नेपाली हिमाल

रुसमा उभिएको नेपाली हिमालजीवनभरि नेपाल फिर्ने चाहना बोकेरै उहाँले आफूलाई रुसको जिम्मा लगाइ दिनुभयो । हामीसँगको भेटको छोटो समयमा पनि उहाँले आफ्नो नेपाल मोहलाई बिर्सिनु भएको थिएन३१ भदौ, २०७८

'उसको सूर्य पूर्वमा रातो छ, बिहे गरेपछि पश्चिममा रातो हुनेछ'

'उसको सूर्य पूर्वमा रातो छ, बिहे गरेपछि पश्चिममा रातो हुनेछ'अमेरिकामा मुटुको उपचार गराइरहनुभएका मनु ब्राजाकीले नेपाल गइहाल्नुजस्तो भएको छ तर उपचार पनि छोड्नुभएको छैन भन्नुभो । उहाँले मेरो अमेरिका–यात्रा र लेखनका बारेमा सोध्नुभो । त्यो नै उहाँसँगको मेरो अन्तिम प्रत्यक्ष भेट थियो ।१८ भदौ, २०७८

नेपाली साहित्यमा विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला

नेपाली साहित्यमा विश्वेश्वरप्रसाद कोइरालामानव मनको उत्खनन गर्ने जुन शक्ति बीपीको कलममा पाइन्छ, त्यो शक्ति आजसम्म अर्को नेपाली उत्तराधिकारीले ग्रहण गर्न सकेको पाइँदैन ।५ भदौ, २०७८

तेस्रो आयाम पत्रिकामा वैरागी र इन्द्रबहादुरहरूले लेखेका राेचक सम्पादकीयहरू

तेस्रो आयाम पत्रिकामा वैरागी र इन्द्रबहादुरहरूले लेखेका राेचक सम्पादकीयहरूकोरा भावुकता प्रलाप मात्र नभएर दायित्वबोधदेखि पलायन पनि हो । फलतः जिन्दगीदेखि पनि पलायन हो । यस किसिमका साहित्यलेखनलाई आयामिक शब्दमा ‘च्याप्टो’ भनिन्छ, किनभने यिनमा ‘तेस्रो आयाम’ (गहिराइ तथा विचार वा दर्शन) हुँदैन, जीवनमाथि आस्था पनि हुँदैन ।२३ साउन, २०७८

नैतिकताको गह्रौँ भारी र बीपी

नैतिकताको गह्रौँ भारी र बीपीवर्तमानको यस घिनलाग्दो अनुहारमा बीपीको यो आदर्शको टिको लगाइदिन मन त लाग्छ । तर, ती अनुहारमा त्यस्तो सफा र पवित्र निधार नै खै, जहाँ दलौँ गौरवमय अबिर !३ साउन, २०७८

विचार मरेका विचराहरू

विचार मरेका विचराहरूनेपालको इतिहासमै सबैभन्दा ठूला राष्ट्रवादी नारे नेताहरू आज प्रत्येक रात दिल्लीको चना काठमाडौंमा खाएर डकारिरहेको सुन्दा उनीहरूको सारा दुर्गन्ध आफ्नै नाकमा निसास्सिने गरी पसिरहेको भान हुन्छ ।१७ असार, २०७८

आत्मकथा लेख्नेले आत्मरति नगरून्, बीपीबाट सिकून्

आत्मकथा लेख्नेले आत्मरति नगरून्, बीपीबाट सिकून्मानिसलाई लाग्ने सबैभन्दा गाह्रो काम भनेको आफ्नोबारेमा नढाँटी भन्नु हो । यो आफैँलाई आफूले गरेको भयानक चुनौती पनि हो । आफ्नोबारेमा भन्दा त्यहाँ आफू मात्र नभएर अरुहरू पनि उत्तिकै जागेर आउँछन् । तिनको कुरा नभनी किताब अघि बढ्दैन, तिनका बारेमा भनौँ भने गाह्रो हुन्छ२१ वैशाख, २०७८

हाम्रा साझा खुसीहरूमा खाेजौँ नयाँ वर्ष, राष्ट्रवादकाे भावुकतामा हाेइन

हाम्रा साझा खुसीहरूमा खाेजौँ नयाँ वर्ष, राष्ट्रवादकाे भावुकतामा हाेइनजे भए पनि अब संसारमै विक्रम संवत्‌ हाम्रो राष्ट्रिय पहिचान भएको छ । यसले आजको विश्वव्यापीकरणमा इस्वी संवतीय साम्राज्यमा आफूलाई फरक देखाएर त्यही अहम्‌को सुरक्षा गरेको छ, जसरी इतिहासमा कहिल्यै कसैको अधीनमा बस्नु नपरेको गौरव बोकेको छ३१ चैत, २०७७

आनन्द

आनन्द उनीहरूको अनुहारै नहेरी म सरासर कोठामा पसेँ र भित्रबाट चुकुल लगाएँ । बाबुछोरा दुवैले बाहिरबाट जोडजोडले ढोका ढकढक्याइरहेका थिए । म भने खाटमा पल्टेर आनन्दसँग आँखा चिम्लिरहेकी थिएँ३० मंसिर, २०७७

अस्थिर राजनीतिका बेला सुवर्ण शमशेरकाे त्याग सम्झिँदा

अस्थिर राजनीतिका बेला सुवर्ण शमशेरकाे त्याग सम्झिँदामहेन्द्रले कू गर्नु दुई दिनअघि मात्र कलकत्ता पुगेका सुवर्ण उतै थुनिए । यता हुने र जेल पर्नेले यो कूमा सुवर्णको पनि हात छ भनी शङ्का गरे । तर सुवर्ण आफ्नो निष्ठामा अडिग थिए । उनले लगत्तै २०१८ सालमा सशस्त्र क्रान्तिको आव्हान गरे । देशका विभिन्न ठाउँमा सरकारी र विद्रोही सेनाबीच संघर्ष सुरु भयो७ मंसिर, २०७७

मृत्यु केको हुन्छ ? चेतनाको कि शरीरको !

मृत्यु केको हुन्छ ? चेतनाको कि शरीरको !बजारमा बेसारको दाम बढ्यो र बेसारकाे हाहाकार भयो । मानिसले पहेँलै मुते । मरे पनि पूर्वरोगी र बुढाबूढीहरू मात्र मर्ने हुनाले निरोगी र हट्टाकट्टाले नडराउनू पनि भने । तर बिस्तारै देखिँदै जाँदै छ, कोरोना सासूससुरा स्याहार्न नचाहने बुहारीजस्तो हाेइन रहेछ । यो सबैलाई लाग्ने समाजवादी रहेछ२३ कात्तिक, २०७७

ढाँट्ने बानी छैन भन्दै रामबाबु प्रसाईंले क्रान्तिकारीहरूकाे नाम खाेलेपछि...

ढाँट्ने बानी छैन भन्दै रामबाबु प्रसाईंले क्रान्तिकारीहरूकाे नाम खाेलेपछि...अनि रामबाबुले आफूभन्दा झण्डै ३० वर्ष कान्छी महिलासँग बिहे गर्नुभएछ । त्यो बिहे गरेको २७ वर्षपछि ९९ वर्ष बाँचेर भर्खरै उहाँको निधन भयो । ७२ वर्षमा बिहे नगरेको भए ९९ वर्षसम्म कसरी बाँच्नुहुँदो हो ? ती मातालाई प्रणाम, जसले यत्रो वर्ष एउटी कुशल नर्सको सेवा दिनुभयो२६ असोज, २०७७

अरूलाई हँसाएर नथाक्ने मान्छे आफूचाहिँ किन रुन्छ ?

अरूलाई हँसाएर नथाक्ने मान्छे आफूचाहिँ किन रुन्छ ?कुनै पनि मानिस मर्दा त्यसको अभाव केही दिन समाजलाई पर्ला तर परिवारलाई जीवनभरि पर्छ । वास्तवमा जोसुकै पनि मर्दा परिवारका लागि मर्छ । उसको अपूरणीय क्षति परिवारमाथि नै पर्छ । मैले कैयौँ त्यस्ता मृत्युहरू देखेको छु, जसको कारणले एउटा हाँस्दो गाउँदो परिवार सडकमा हुन्छ१८ असोज, २०७७

अमृतलाल भोकै बाँचे तर इमान गुमाएनन्

अमृतलाल भोकै बाँचे तर इमान गुमाएनन्लामै समय रोगसँग जुध्दै भए पनि आफ्नो लेखन र पत्रकारितालाई निरन्तरता दिइरहे । नेपाल प्रेस युनियन, नेपाल पत्रकार संघ, नेपाल साहित्यिक पत्रकार संघ, नेपाल जेसिज आदि विभिन्न संघसंस्थाहरूमा रहेर सक्रियतापूर्वक आफ्नो भूमिका निभाए५ असोज, २०७७

शताब्दी भोगेका प्रेम पुजारी

शताब्दी भोगेका प्रेम पुजारीराणाकालमा सबैभन्दा लामो समयसम्म शासन गर्ने राणा प्रधानमन्त्री चन्द्र शमशेरको पालामा जन्मिएर गणतन्त्र नेपालको वर्तमान प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीको पालोसम्म देख्न पाउनु यो चानचुने कुरा हाेइन१४ भदौ, २०७७

प्रसङ्गमा प्रसङ्गवस

प्रसङ्गमा प्रसङ्गवससमयले कहाँकहाँ छाडेर फालेको युगलाई उठाएर फेरि हाम्रो आँखामा पस्किने जुन काम भएको पाएँ, साह्रै खुसी लाग्यो । ज्ञानको क्षेत्रमा निरन्तर लागिरहने पाठकका निम्ति यो एउटा ‘मखन’ हो, जसलाई गिरीले आफ्नो बौद्धिक तथा काल्पनिक मथिङ्गलमा मथेर निकालेका देखिन्छ२६ साउन, २०७७

हो, म आँसु लेख्छु

हो, म आँसु लेख्छुहामी लेखकहरूले अधिकल्पना गरेर दुःख लेखिरहेका छैनौँ । दुखै छ त अनि के लेख्नु ! अन्याय भएका बेला अन्याय नदेख्नु, दुःख भएका बेला दुःख नदेख्नु, अत्याचारका विरुद्ध बोल्न नसक्नु हो भने अनि फेरि कलमचाहिँ किन समात्नु नि ! खेतमा गएर आलु रोप्नबाट हामीलाई कसले छेकेको छ ?४ साउन, २०७७