कोभिड–१९ को त्रासमा कैदीबन्दी

A+ A A-

कोभिड–१९ को सन्त्रासबीच महोत्तरी कारागारका कैदीबन्दी राम्ररी निदाउन पाएका छैनन् ।

कोभिड–१९ सङ्क्रमण छल्न एकअर्काबीच ९शारीरिक दूरी० कम्तीमा तीन फिट राख्नुपर्ने सन्देश सुन्दै आएका जलेश्वरस्थित महोत्तरी कारागारका कैदीबन्दी ठाउँ अभावले खाँदिएर बस्नु परेपछि सन्त्रासले राम्ररी निदाउन नपाएका हुन् ।

विसं १९१३ मा तत्कालीन प्रधानमन्त्री जङ्गबहादुर राणाले निर्माण गराएको कारागारको कैदीबन्दी राख्ने क्षमता १ सय ३५ हो ।

पुरुष र महिलाका लागि छुट्टाछुट्टै २ कक्ष रहेको कारागारमा अहिले दुवैतर्फ गरी ५ सय ३० कैदीबन्दी रहेको कारागार प्रशासनले जनाएको छ ।

४आश्रित बालबालिका ९आमासँगै आएका ५ वर्षमुनिका नानी० सहित महिलाकक्षमा ४५ र पुरुषकक्षमा ४ सय ८५ कैदीबन्दी छन् ।

यसअघि खाँदिएरै बस्दै, खाँदै आए पनि कोरोना भाइरसको खबर आउन थालेसँगै यसबाट बच्ने उपायबारेका सन्देश सुन्न थालेयता कैदीबन्दीको मन थामिँदैन ।

खाना पकाउने र खाने ठाउँ, सुत्ने ठाउँ नहुँदा पछिल्ला केही दिनयता राति पालो मिलाएर सुत्ने, बस्ने गरिएको कैदीबन्दीको भनाइ छ । अहिले कारागारमा एक जनालाई २ फिट ९चौडाइ० ठाउँ पनि मुस्किलले पुग्ने कैदीबन्दी बताउँछन् ।

कारागारमा आवश्यक मात्रामा शौचालय, धारा र बस्ने, सुत्ने ठाउँको अभावले दैनिक नित्यक्रियामा पनि पालो कुर्नुपर्ने अवस्था छ ।

ठिक समयमा न्वाइध्वाई र आराम हुन नसक्दा एक चौथाइ सङ्ख्याका कैदीबन्दी सधैँजसो बिरामी नै रहने गरेका निमित्त कारागार प्रमुख (जेलर) मक्सुधन महासेठ नै स्वीकार गरे ।

खासगरी न्यायिक निकायबाट मुद्दा चाँडो फस््र्योट (फैसला) नहुँदा कारागारमा थुनुवा (न्यायिक निकायले मुद्दा फैसला नहुञ्जेल पुर्पक्ष थुनामा राख्न आदेश गरेका आरोपी, बन्दी) को चाप निकै छ ।

अहिले कारागारमा रहेका ५२६ ९चार आश्रितबाहेक० मध्ये ६७ पुरुष र १५ महिला कैदी मात्र मुद्दा फैसला भएर सजाय काटिरहेका छन् । यसबाहेक २६ महिला र ४ सय १८ पुरुषसहित ४ सय ४४ जना पुर्पक्ष थुनाकै रहेका छन् ।

पछिल्लोपटक कोभिड–१९ को क्रममै कारागारको चाप कम गर्ने उद्देश्यले एक वर्षसम्मको कैद तोकिएकालाई सोवापतको धरौटी रकम ९दैनिक ३ सय रुपैयाँका दरले० लिएर कारागारमुक्त बनाउने सरकारको निर्णयअनुसार ३ जना यसै साता मुक्त भएर गए पनि दिनहुँ अन्य थुनुवा आउने क्रम भने नरोकिएको महासेठले बताए ।

कारागारमा मुख्य समस्या समयमा दिसापिसाब गर्न र न्वाइध्वाई गर्न नपाउनु रहेको कैदीबन्दी बताउँछन् । कारागारको पुरुषकक्षमा चालू अवस्थामा छ शौचालय र त्यत्तिकै सङ्ख्याका धारा छन् ।

आफ्नो पालो पाउन कहिलेकाहीँ लामै समय कुर्नुपर्ने कैदीबन्दीको दुःखेसो छ । सरसफाइको कमीले नै धेरैजसो पुरुषकक्षका कैदीबन्दी जिउमा फोहर खटिरा आउने समस्याले पीडित छन् । यसैगरी ४५ रहेका महिलाकक्षमा पनि एउटा शौचालय र एउटै धारामा निर्वाह गर्नुपर्ने अवस्था रहेको त्यहाँका कैदीबन्दीको गुनासो छ ।

निर्माण भएयता कहिल्यै राम्रो मर्मतसम्भार नपाएको कारागार भवनको छतबाट टुक्रा उप्किएर झर्दा अब यही किचिएर मरिने भइयो भन्ने लाग्ने गरेको कैदीबन्दी बताउँछन् । त्यसैगरी पर्खालका इँटा पनि मक्किएर झर्ने गरेका छन् ।

कारागारको रुग्ण अवस्थाबारे मानवअधिकारकर्मीले कारागार प्रशासनको ध्यानाकर्षण गराउँदै आएका छन् । रासस

प्रकाशित मिति: आइतबार, चैत २३, २०७६ ०९:३१