१२ वर्षीय सुवर्णो आइज्याक बारी कसरी बने प्रोफेसर ?

A+ A A-

कोही जन्मजात प्रतिभाशाली हुन्छन् । काेही प्रतिभा विकास गर्न कडा परिश्रम गर्छन् । कोहीले आफ्नो सम्पूर्ण जीवन आगोको झिल्का खोज्नमा बिताउँछन् र त्यसपछि आउँछन् ‘गड गिफ्टेड’ वा ‘प्राकृतिक प्रतिभा’ भनेर चिनिने दुर्लभ व्यक्ति, जो विशेष क्षमता र विषयको कुनै पनि क्षेत्रका लागि ठोस आधार आविष्कार गर्ने क्षमता लिएर जन्मिएका हुन्छन् ।

हो, हामीसँग भर्खर १२ वर्ष पुगेका विश्वकै कान्छो प्रोफेसर, सुवर्णो आइज्याक बारी छन् । जो हाम्रो समयका आइन्स्टाइनको रूपमा चर्चित छन् । त्यस्ता व्यक्ति, जसले विज्ञान र गणितको अचम्मको बुझाइले हामीलाई प्रेरित गर्छन् । ९ अप्रिल २०१२ मा न्युयोर्कमा जन्मेका बारी एक बंगाली–अमेरिकी प्रोडिजी हुन् । उनका बुबा रशिदुल र आमा साहेदा बारी बंगलादेशबाट आएका आप्रवासी थिए । बारीका एक दाजु अपोर्बो छन् ।

Ijyack Bari (6)1714486905.jpg

बारीले ६ महिनाको उमेरमा पूरा वाक्यमा बोल्न थालेका थिए । बारी दुई वर्षको हुँदा आफ्नी आमासँग थप समस्याहरू समाधान गर्थे । एकपटक उनले केही कुरा भने, जुन उनलाई कहिल्यै सिकाइएको थिएन । उनले भनेका थिए, ‘यदि 1+1= 2 हुन्छ भने n+n‍= 2n हुनुपर्छ ।’

सानो बच्चाको त्यो प्रयास र बोलीले बारीका आमाबाबु छक्क परे र उनलाई नियमित रूपमा गणित अभ्यास दिन थाले । बारी पनि दिएका सबै समस्याहरू समाधान गर्न सक्षम हुन्थे । दुई वर्षको उमेरमा उनी भौतिक विज्ञान, गणित र रसायनशास्त्रका कठिन समस्याहरू समाधान गर्न सक्षम भए ।

उनको असाधारण प्रतिभाका बारेमा थाहा पाएपछि उनका आमाबाबुले उनको समस्या समाधान गर्ने क्षमताहरू रेकर्ड गर्न थाले । र, सामाजिक सञ्जालमा उनको भिडियो साझा गरे । प्रोफेसर बारीका भिडियोहरू सामाजिक सञ्जालमा भाइरल हुन धेरै समय नै लागेन । उनका केही भिडियोहरूले न्युयोर्कका स्थानीय टीभी च्यानल र कलेजहरूको ध्यान खिचे । ३ नोभेम्बर २०१४ मा मेडगर एभर्स कलेजका उपाध्यक्ष जेराल्ड पोस्म्यानले उनको अन्तर्वार्ता लिए । त्यो बेला बारी मात्र दुई वर्षका थिए ।

सानै उमेरमा 'भ्वाइस अफ अमेरिका'मा

बारीको गणितीय समस्या समाधान गर्ने क्षमताले 'भ्वाइस अफ अमेरिका' (भीओए) को ध्यान खिच्यो । १३ फेब्रुअरी २०१५ मा भीओएले साढे दुई वर्षीय बारीलाई अन्तर्वार्ताका लागि निमन्त्रणा गर्‍यो । गणित, भौतिक विज्ञान र रसायनशास्त्रमा उनको बौद्धिक क्षमता परीक्षण गर्न भीओएले प्रोफेसर बारीको अन्तर्वार्ता लियो । भीओएले आफ्नो वेबसाइटमा बारीको अन्तर्वार्ता प्रकाशित गर्‍यो भने दुईपटक उनको अन्तर्वार्ता प्रसारितसमेत गर्‍यो । यससँगै बारी सन् १९४२ मा सञ्चालनमा आएको भीओएसँग कुराकानी गर्ने सबैभन्दा कान्छो व्यक्ति बने ।

Ijyack Bari (1)1714486923.jpg

२१ अप्रिल २०१६ मा न्यूयोर्कको सिटी कलेजका अध्यक्ष डा. लिसा कोइकोले बारीलाई गणित र विज्ञानमा परीक्षणको एक शृंखलामा उपलब्धिका लागि ‘हाम्रो समयको आइन्सटाइन’ उपनामसमेत दिइन् । २०१६ मा ४ वर्षको उमेरमा बारीले गणित र विज्ञानमा गरेका उपलब्धिहरूका लागि राष्ट्रपति बाराक ओबामाबाट मान्यताको पत्र प्राप्त गरे । उनको यति सानो उमेरमा गणित र विज्ञानमा उत्कृष्ट उपलब्धिहरूका लागि पूर्वराष्ट्रपतिले समेत ध्यान दिएका थिए । ६ वर्षको उमेर अर्थात् २०१८ मा उनलाई हार्वर्ड विश्वविद्यालयले उनको अविश्वसनीय समस्या समाधान गर्ने क्षमताका लागि बोलाएको थियो । बारीलाई त्यही वर्षपछि न्युयोर्क शहरको प्रतिभाशाली र प्रतिभाशाली (गिफ्टेड एन्ड ट्यालेन्टेड) कार्यक्रममा स्वीकार गरियो ।

जनवरी २०२० मा बारीले ग्लोबल चाइल्ड प्रोडिजी अवार्ड प्राप्त गरे । त्यसैगरी, उनले नोबेल पुरस्कारका लागि मनोनयन पनि प्राप्त गरे ।

अनि रह्यो सुवर्णो आइज्याक बारी

जब बारीको प्रतिभाले विश्वव्यापी मान्यता पायो, तब मानिसहरूले बारीलाई सर आइज्याक न्युटनको रूपमा लिन थाले र उनको नाम परिवर्तन गरेर आइज्याक राख्न अनुरोध पनि गरे । सुरुमा उनका आमाबाबुले उनको नाम परिवर्तन गर्न सहमत भएनन्, तर उनको प्रतिभा पत्ता लगाएपछि उनीहरूले आइज्याकलाई उनको बीचको नामको रूपमा थप्न राजी भए । यसरी बाल बारी ‘सुवर्णो आइज्याक बारी’ को रूपमा चिनिन थाले ।

ग्लोबल चाइल्ड प्रोडिजी अवार्ड

बारीलाई नोबेल पुरस्कार विजेता कैलाश सत्यार्थी, एसपी पुणे विश्वविद्यालयका उपकुलपति नितिन कर्मालकर र रुइया अटोनोमस कलेजका प्रिन्सिपल डा. अनुरहसी लोकुरबाट भारत भ्रमणको निमन्त्रणा प्राप्त भयो । ३ जनवरी २०२० मा बारीले नोबेल पुरस्कार विजेता कैलाश सत्यार्थीबाट ग्लोबल चाइल्ड प्रोडिजी अवार्ड प्राप्त गरे । ४ जनवरी २०२० मा रुइया कलेजका प्रिन्सिपल डा. अनुर्शी लोकुरले बारीलाई मान्यता दिएका थिए ।

भिजिटिङ प्रोफेसर

सुवर्णो आइज्याक बारी भारतको मुम्बई विश्वविद्यालयको रुइया कलेजमा भिजिटिङ प्रोफेसरको रूपमा प्रवेश गरे । उनले वैज्ञानिकको रूपमा चाइल्ड प्रोडिजी अवार्ड जितेपछि मुम्बई विश्वविद्यालयले विश्वकै कान्छो प्रोफेसर बारीलाई वैज्ञानिक र भौतिकशास्त्रको भिजिटिङ प्रोफेसरको रूपमा नियुक्त गर्‍यो ।

६ जनवरी २०२० मा बारीले विश्वविद्यालयका संकाय, विद्यार्थीहरू र पूर्वछात्रहरूका अगाडि एसपी पुणे विश्वविद्यालयमा आफ्नो पुस्तक ‘द लभ’ मा पुस्तक भाषण दिए । हलिउड लिजेन्ड र ओस्कार मनोनीत मालिसा म्याकार्थीले एनबीसी लिटिल बिग शटहरूका लागि वार्नर ब्रोस स्टुडियोमा उनको अन्तर्वार्ता लिए ।

उनको अन्तर्वार्ता ८ मार्च २०२० मा प्राइम टाइम (एनबीसी) मा प्रसारण गरिएको थियो । ‘एनबीसी लिटिल बिग सट्स’ मा देखा पर्ने बारी एक मात्र बंगालीसमेत भए ।

प्रोफेसर बारी

युवा प्रोफेसर बारी प्रायः मुम्बई विश्वविद्यालयको रुइया कलेजमा भिजिटिङ फिजिक्स प्रोफेसरको रूपमा देखा पर्छन् । प्रोफेसर बारीले ‘एमआईटी’ मा कम्प्युटर विज्ञान र भौतिक विज्ञान पढाउँछन् । यति सानो उमेरमा उनले नासाको अन्तरिक्ष स्टेसन रोबोटका लागि कार्यक्रम पनि लेख्छन् । सुवर्णो एक अन्तर्वार्ताका लागि वासिङ्टन गए र उनले त्यहाँ पीएचडी स्तरका केही प्रश्नहरूको जवाफ दिए । त्यो अन्तर्वार्ता भाइरल भयो र उनी त्यतिबेला इन्टरनेट सेन्सेसन बनेका थिए ।

Ijyack Bari (3)1714486955.jpg

बारी साइन्स ल्याब

बारीको आफ्नै वेबसाइट बारी साइन्स ल्याबटेक छ, जुन उनले ‘मेमोराइजेसन इज अ क्राइम’ भन्ने आदर्श वाक्यबाट सुरु गरेका थिए । बारी युट्युबमा पनि निकै लोकप्रिय छन्, जहाँ उनी बारी साइन्स ल्याब नामक च्यानल चलाउँछन् । बारीले यति कम उमेरमा ठूलो उपलब्धि हासिल गरेका छन् । उनी गणित, भौतिकशास्त्र र रसायनशास्त्रका कठिन समीकरणहरू समाधान गर्न सफल देखिन्छन । बारीले प्रायः आफ्नो युट्युब भिडियो र वेबसाइटमार्फत आफ्नो ज्ञान साझा गर्ने गरेका छन् ।

Ijyack Bari (5)1714487029.jpg

प्रोफेसरसँगै लेखक पनि

गणित र विज्ञानमा असाधारण सीप हुनुका साथै प्रोफेसर बारी लेखक पनि हुन् । बारीले आफू सात वर्षको हुँदा नै ‘द लभ’ नामक पुस्तक लेखेका छन् । उक्त पुस्तकमा उनले धार्मिक भिन्नता र पूर्वाग्रहबाट उत्पन्न पूर्वाग्रह र घृणालाई ध्वस्त पार्ने प्रयास गरेका छन् । सबै धर्मको स्वीकृति र प्रेम फैलाउने उनको यो प्रयास हो । यो पुस्तक पनि उनको आतंकवादविरोधी अभियानको विस्तार हो ।

पुस्तकमा लेखिएको एक अंश यस्तो छ, ‘एक मुस्लिमको रूपमा म इस्लामलाई माया गर्छु । तर, मलाई हिन्दु, बौद्ध, यहुदी र इसाई धर्म पनि मन पर्छ । मलाई इद मनाउन मन पर्छ । तर, मलाई दुर्गा पूजा, मोधु पूर्णिमा, रोश हशनाह र क्रिसमस मनाउन पनि मन पर्छ । आतंकवादविहीन संसार सिर्जना गर्न प्रेम फैलाऔँ ।’

२४ अप्रिल २०१८ मा ब्रोंक्स सी कलेजका अध्यक्ष डा. थोमस इसेकनेग्बेले बारीको आतंकवादविरोधी अभियान र सबै धर्महरूलाई माया गर्ने पुस्तक ‘द लभ’ बारे थप जान्न र प्रचार गर्नका लागि अन्तर्वार्ता लिए ।

यही किताबकै कारण उनी अपहरणमा समेत परे । २८ अप्रिल २०१९ मा बारी आक्रमणमा समेत परे । आफ्नो पुस्तक ‘द लभ’ को प्रचार गर्ने क्रममा ज्याक्सन हाइट्समा बंगाली मुस्लिम चरमपन्थीहरूले बारीमाथि आक्रमण गरेका थिए ।

यिनै बारी १६ वैशाखमा काठमाडौंस्थित ह्वाइट हाउस स्कुलले आयोजना गरेको कार्यक्रममा सहभागी भए । स्कुलको निम्तोमा नेपाल आएका बारीले पूर्वप्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीसँग पनि भेटवार्ता गरेका थिए । साथै, बैंकर अनिल केशरी शाहसँगको परिसंवादमा आफ्नो विगत सुनाए । उनले भने, ‘म नेपाल आउन पाएकोमा खुसी छु । र, म आज यो सुनाउन चाहन्छु कि, म गणित र फिजिक्समा स्नातक गर्न आतुर छु । त्यस्तै, तपाईं पनि जीवनका उतारचढाव आए भनेर आफ्नो लय नछोड्नू । सफल अवश्य भइन्छ ।’

प्रकाशित मिति: मंगलबार, वैशाख १८, २०८१ २०:५४