फोहाेर व्यवस्थापनमा ‘अब्बल’ बन्दै नेपालगञ्ज उपमहानगर

A+ A A-

गाडीले लगेर फोहाेर खसाउँछ, जेसिभीले त्यसलाई फिजाउँछ । कर्मचारीले कुहिने र नकुहिने फोहाेरलाई छुट्याउँछन् । सीसा, प्लाष्टिक, बोतल, टायर एकातिर राखिन्छ, अरु कुहिने फोहाेरलाई अर्कोतिर । यी हुन् नेपालगञ्जमा ‘ल्याण्डफिल साइट’ सञ्चालनमा आएपछि फोहाेर व्यवस्थापनमा देखिने दृश्यहरू ।

भौतिक पूर्वाधारको विकाससँगै सहरीकरण बढ्दै गयो । गाउँ शहर बन्दै जाँदा फोहाेर व्यवस्थापन मुख्य चुनौती बन्यो ।

नेपालगञ्ज उपमहानगरपालिकाको क्षेत्र बढ्दै जाँदा मानव शौचालय तथा घरबाट निस्कने र गल्ने फोहाेर कुनै समय टाउको दुखाइ भएको थियो । तर अहिले ‘ल्याण्डफिल साइट’ सञ्चालनमा आएपछि समस्या समाधान भएको छ ।

बजारबाट संकलन हुने फोहाेरमा ७० प्रतिशत कुहिने हुन्छन् । कुहिने फोहाेर (जैविक फोहाेर) बाट कम्पोष्ट मल बनाइन्छ । झण्डै छ दशकसम्म फोहाेर फाल्ने ठाउँकै खोजीमा समय बिताएको नेपालगञ्ज उपमहानगरपालिका ‘साइट’ बनेपछि फोहाेर व्यवस्थापनका लागि खेप्नुपरिरहेको आलोचनाबाट मुक्त भएको छ ।

एसियाली विकास बैंक (एडीबी) ले ‘साइट’ बनाउन सहयोग पुर्‍याएको थियो । मुखमा मास्क लगाएका कर्मचारीले खुरुखुरु मोहर टिपिरहेकोजस्तो लाग्छ । नेपालगञ्जमा सङ्कलन हुने दैनिक करिब ३२ टन फोहाेरलाई १७ वटा गाडीले ‘ साइट’सम्म पुर्‍याउँछन् ।

‘साइट’ सञ्चालनमा आइसकेपछि बनेको कम्पोष्ट मल बोरामा जम्मा गरेर राखिन्छ । धेरै कम्पोष्ट मल बनाएर जम्मा गरिसकेपछि बिक्री गर्ने गरेको ठेकेदार कम्पनीका कर्मचारी शिव लामिछानेले बताए । उनका अनुसार सीसा, प्लाष्टिक, बोतल, टायर बेचेर मासिक करिब रु ३०/४० हजार आम्दानी भइरहेको छ ।

कामै नलाग्ने फोहाेरलाई खाल्टोमा गाडिन्छ । उपमहानगरपालिकाका सरसफाइ शाखाका अधिकृत अशोक केसीका अनुसार, सात प्रतिशत फोहाेर खाल्डोमा गाड्ने गरिएको छ । ३८ करोड बढीमा बनेको ‘साइट’ले नेपालगञ्ज उपमहानगरपालिकाको फोहाेर व्यवस्थापनसँगै त्यसबाट पैसा कमाउने बाटो पनि देखाइदिएको छ ।

हुन त फोहाेरबाट मोहर झिक्न त्यति सजिलो छैन । बजारमा निस्किने फोहाेरलाई कम्पोष्ट मल बनाएर बेच्दा साँच्चै नै मोहर फल्नेमा दुईमत छैन । फोहाेरबाट मोहर फलाउने साधन ‘साइट’मै तयार छ । अब उपमहानगरले बजार क्षेत्र (साविकको १७ वडा) मात्रै होइन, अन्य वडाबाट पनि फोहाेर सबै ‘साइट’मा पुर्‍याएर कम्पोष्ट मल बनाउँछ ।

उपमहानगरपालिकाका प्रमुख डा.धवलशमशेर राणा फोहाेर व्यवस्थापनको महत्त्वपूर्ण पाटो फोहाेर उत्पादन गर्ने पक्ष सचेत रहेकाले उपमहानगर फोहाेर व्यवस्थापनमा ‘अब्बल’ बन्दै गएको बताउछन् । उनले भने, ‘नागरिकको सहयोगले नै हामी सफल भयौँ, उहाँहरू सचेत हुनुहुन्छ, बाटोमा तथा सार्वजनिक ठाउँमा फोहाेर फाल्नुहुन्न ।’

उपमहानगरपालिकाले मानव शौचालय तथा घरबाट निस्कने र गल्ने फोहाेरलाई कम्पोष्ट मलका लागि प्रयोग गर्दै आएको छ । कागज, काँच, प्लाष्टिक र धातुजन्य फोहाेर छुट्याएर बिक्री गरिरहेको छ ।

घरबाट निस्कने फोहाेरको मात्रा घटाउन उपमहानगरपालिकाले सचेनताका कामसमेत गरिरहेको उपमहानगरका सूचना अधिकारी शरद पौडेल बताउँछन् । रासस

प्रकाशित मिति: बिहीबार, माघ ९, २०७६ ११:१३