औपचारिकतामा भुलेका परराष्ट्रमन्त्री साउद, जनताको दु:खमा सँगै भए पनि ‘बोल्ड’ हुन सकेनन्

औपचारिकतामा भुलेका परराष्ट्रमन्त्री साउद, जनताको दु:खमा सँगै भए पनि ‘बोल्ड’ हुन सकेनन्

A+ A A-

प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल प्रचण्डको भारत भ्रमणको तयारी गर्दैगर्दा परराष्ट्रमन्त्री बनेका थिए– एनपी साउद । नेपाली कांग्रेसभित्र परराष्ट्रमन्त्री बन्ने आकांक्षी धेरै रहे पनि सभापति शेरबहादुर देउवाको विश्वासमा साउदले परराष्ट्रको कमान्ड सम्हाल्ने जिम्मेवारी पाएका हुन् । ३ वैशाख २०८० मा मन्त्रालयमा पदबहाली गर्दै उनले प्रधानमन्त्री प्रचण्डको भारत भ्रमणका लागि छलफल अगाडि बढाउने बताएका थिए ।

‘हामी छलफल अगाडि बढाउँछौँ । भर्खरै म कार्यालय आएको छु, त्यसमा संलग्न कर्मचारीसँग ब्रिफिङ लिएर अगाडि बढाउँछु,’ उनले भनेका थिए ।

मन्त्री साउदले नेपाल शान्तिपूर्ण मुलुक रहेको र संसारका सबै देशसँग सुमधुर सम्बन्ध रहेको बताएका थिए । ‘विश्वभरिका देशसँग, छिमेकीसँग आगामी दिनमा हाम्रो सम्बन्ध अझ घनिष्ठ बनाउँदै लैजानेछौँ,’ उनले भनेका थिए ।

उनले भनेझैँ नेपाल र अन्य देशसँग उनले सम्बन्ध राम्रो बनाउने प्रयास गरे । नयाँ दूतावास खोल्ने तयारी पहिलेदेखि भए पनि उनको कार्यकालमा पोर्चुगलमा दूतावास खोलिएको छ ।

नागरिकको दु:खमा सँगै

असोज २० गते इजरायलमा हमासको आक्रमणमा परी १० जना नेपालीले ज्यान गुमाएका थिए । युद्धग्रस्त इजरायलबाट आतंकित बनेका नेपाली नेपाल फर्कन चाहन्थे । असोज २४ गते मन्त्री साउद चार्टर्ड विमानमा इजरायल उडे र २५४ जना नेपालीसँगै नेपाल फर्किए ।

मन्त्रीको हैसियतबाट सो काम भएपछि सस्तो लोकप्रियताका लागि काम गरेको आरोप पनि उनले खेपे । तर, आलोचना सेलायो । इजरायलमा मृत्यु भएका १० नेपालीको शव कूटनीतिक प्रक्रिया पूरा गरी नेपाल झिकाइएको छ ।

विपिनको खोजीमा कूटनीतिक आवाज

इजरायल आक्रमणमा अन्य साथीहरूलाई समेत बचाएका कञ्चनपुरका विपिन जोशीको खोजी गर्न मन्त्री साउद लागिपरेका छन् । जोशी हमासको कब्जामा रहेकाे बताइन्छ । दोहा फोरममा भाग लिन कतार पुगेका परराष्ट्रमन्त्री साउदले कतारका प्रधानमन्त्री शेख मोहम्मद बिन अब्दुलन रहमान अल–थानीसँगको भेटमा विपिन जोशीको रिहाइका लागि पहल गरिदिन अनुरोध गरेका थिए ।

१२ कात्तिकमा संयुक्त राष्ट्रसंघका महासचिव एन्टोनियो गुटेरेसले समेत इजरायलमा सम्पर्कविहीन भएका जोशी सकुशल फिर्ताको कामना गरेका थिए ।

प्रहरी चारित्रिक प्रमाणपत्रका सबै काम अनलाइनबाटै

मन्त्री साउदको निर्देशनपछि कन्सुलर सेवा विभागलाई प्रहरी चारित्रिक प्रमाणपत्र (पीसीसी) का सम्पूर्ण काम अनलाइनमार्फत नै भएको छ । प्रहरी चारित्रिक प्रमाणपत्रका अन्य काम अनलाइनमार्फत हुने भए पनि कन्सुलर विभागको छाप र प्रमाणीकरण गर्ने अधिकारीको हस्ताक्षरसहितको पत्र बुझ्न सेवाग्राही स्वयम् अथवा इच्छाएको व्यक्ति उपस्थित हुनैपर्ने बाध्यता थियो ।

डिजिटल जमाना भए पनि सरकारी कामहरूमा कागजी झमेला भइरहने समयमा मन्त्रीको निर्देशनबाट अनलाइनमार्फत काम हुनुले डिजिटल अभियानमा सहयोग पुगेको छ ।

मन्त्रालयको संरचनाबारे बोले मात्रै, काम शून्य

२५ असारमा संसदको अन्तर्राष्ट्रिय सम्बन्ध समितिको बैठकमा बोल्दै मन्त्री साउदले परराष्ट्र मन्त्रालयको पुनर्गठन आवश्यक रहेको बताएका थिए । तर, त्यसमा प्रगति हुन सकेको छैन । ‘रि–स्ट्रक्चरिङ गर्नुपर्ने कुरा र ओएनएम गर्नुपर्ने कुरा मैले भनिसकेको थिएँ । यसमा जति परराष्ट्र मन्त्रालयलाई दायित्व दिइएको छ, त्यो दायित्व निर्वाह गर्नका लागि न्यूनतम जनशक्ति हामीसँग हुनैपर्छ,’ उनले भनेका थिए ।

नेपालको लगभगत १५ प्रतिशत जनशक्ति विदेश पलायन भएको तथ्यांक उनले पेस गरेका थिए । नेपालीहरू विदेश जाँदा समस्या पर्ने र त्यसको सहजीकरण गर्ने निकायसमेत नभएको उनले बताएका थिए ।

‘मान्छे गइरहेका छन्, उसलाई सहयोग गर्ने कुनै निकाय छैन । उनीहरूले सम्झीसम्झी त्यहीँको राजदूतावासलाई गुहार्छ । कतिपय देशमा हाम्रो राजदूतावास नै छैन । राजदूतावास अर्को देशमा छ,’ उनले भने, ‘अर्को देशमा भएको राजदूतावासमा पनि दुई/चार जना, पाँच/सात जना मान्छेहरू छन् । हाम्रो आर्थिक क्षमताको दृष्टिकोणले सीमित जनशक्ति छ । त्यसले गर्न सक्ने सहयोग र राहतका कामहरूको सीमा छ । त्यसलाई कसरी सहयोग अघि बढाउने भन्नेबारेमा पनि हामीले गम्भीर रूपमा सोच्नुपर्ने भएको छ,’ उनले भनेका थिए ।

फलोअप नभएको विषय ‘अखण्ड भारतको नक्सा’

गत जेठको मध्यतिर भारतले नयाँ संसद भवनको भित्तामा नेपालको लुम्बिनी, कपिलवस्तुदेखि पाकिस्तानको तक्षशिलासम्मको क्षेत्रलाई समेटिएको ‘अखण्ड भारत’को नक्सा अंकित गरेको थियो । त्यसको विरोधमा नेपालमा सडक प्रदर्शन पनि भयो ।

त्यसपछि मन्त्री साउदले अखण्ड भारतसम्बन्धी नक्साको वास्तविकता बुझेर रिपोर्ट बुझाउन नेपाली दूतावासलाई निर्देशन दिएका थिए ।

मंगलबार प्रतिनिधिसभाअन्तर्गतको अन्तर्राष्ट्रिय सम्बन्ध समितिलाई प्रधानमन्त्रीको भारत भ्रमणको विषयमा उनले अखण्ड भारतको नक्सा म्युरलमा सम्राट अशोकको समयमा भएको साम्राज्यको फैलावट जनाइएको भनी नक्सामा लेखिएको र राजनीतिक विषय नभएको भनी भारत सरकारको तर्फबाट आधिकारिक धारणा भारतका विदेशमन्त्रीबाट आएको बताएका थिए ।

उनले अखण्ड भारतको नक्साका विषयमा भारतीय पक्षसँग कुरा गरी प्रतिवेदन पाउन नयाँ दिल्लीस्थित नेपाली दूतावासलाई निर्देशन दिए पनि त्यसपछि के भयो भन्ने विवरण छैन ।

‘नेपाल सरकारले भारतको नवनिर्मित संसद भवनमा राखिएको अखण्ड भारतको नक्साका विषयमा भारतीय पक्षसँग कुरा गरी प्रतिवेदन पठाउन नयाँ दिल्लीस्थित नेपाली दूतावासलाई निर्देशन गरिसकेको कुरा समितिलाई स्पष्ट जानकारी गराउन चाहन्छु । दुई देशको संवेदनशील विषयमा एउटा देशको प्रधानमन्त्रीको भ्रमणको सन्दर्भमा परराष्ट्रमन्त्रीले बोलेको अभिव्यक्तिले त्यो देशको भ्रमण र सम्बन्धबारे पूर्ण जानकारी नलिई बोल्नु परिपक्व हुँदैन,’ उनले भनेका थिए, ‘भारतस्थित नेपाली राजदूतावासले स्पष्ट रूपमा त्यसबारे सरकारले रिपोर्ट नगरिसक्दै भारतका विभिन्न स्थानमा राखिएका नक्साबारे स्पष्ट नगरी हामीले हतारमा सरकारको तहबाट प्रतिक्रिया दिन दूतावासबाट जानकारी हुनुपर्छ । भारत सरकारले त्यो नक्सा नभएर चित्रको प्रयोजनका लागि राखिएको हो भनेर पछि मात्रै बोल्न मिल्ने भनेर आफूले बोलेको हुँ ।’

ईपीजीको प्रतिवेदनबारे दबाब छैन

नेपाल–भारत सम्बन्धलाई समग्रतामा अध्ययन गरी सुझाव पेस गर्न गठित प्रबुद्ध व्यक्ति समूह (ईपीजी) को प्रतिवेदन भारत सरकारले बुझ्न मानेको छैन । द्विपक्षीय सम्बन्धका साथै नेपाल र भारतबीच सन् १९५० मा भएको शान्ति तथा मैत्री सन्धि र अन्य सन्धिसम्झौताको नवीकरण, तिनको परिमार्जन र सुधारका निम्ति सुझाव दिन प्रबुद्ध व्यक्ति समूह गठन गर्न दुवै मुलुकका प्रधानमन्त्रीबीच सहमति भएअनुसार समूह गठन भएको थियो । सन् २०१६ मा गठित ईपीजीले सन् २०१८ जुलाईमा प्रतिवेदन तयार पारेको थियो ।

मन्त्री साउद ईपीजीको प्रतिवेदन नेपाल सरकारले आधिकारिक रूपमा बुझेर अध्ययन नगरेको बताउँछन् । नेपाल सरकार ईपीजीको प्रतिवेदन बुझ्न तयार रहेको भन्दै अर्को देशलाई प्रतिवेदन तत्काल बुझ्नू भन्न नमिल्ने उनको भनाइ छ ।

सम्बन्धित सामग्री :

अर्थतन्त्रको 'डायग्नोसिस' गर्न चुकेका डाक्टर

नक्कली शरणार्थी प्रकरणमा प्रभावशाली नेतालाई समातेर चर्चामा, सुनकाण्डपछि सेलाएका नारायणकाजी (भिडियो)

सरकारबाहिर हुँदा कानुनीराज, मन्त्री बनेपछि धनराजको ‘राज’

झिनामसिना काममा बित्यो पर्यटनमन्त्री किराँतीको एक वर्ष, यस्ता छन्- काम, विवाद र लफडा

प्रकाशित मिति: बिहीबार, पुस ५, २०८० १७:२१