Shilapatra शिलापत्र - खबरको स्थायी ठेगाना
Shilapatra Media Network Shilapatra Media Network Shilapatra Media Network
Medhavi College Medhavi College
The Next The Next
आशाका आधारशिला
जो वर्षौंदेखि मानवअधिकारका लागि लडिरहेका छन्
जो वर्षौंदेखि मानवअधिकारका लागि लडिरहेका छन् मानवअधिकारका लागि आन्दोलन गर्दा धम्की आउनेदेखि प्रहरीको पिटाइ खाएको सम्म उनीसँग अनुुभव छ । मानवअधिकारका लागि काम गर्ने भनेर धेरै संस्थाले अरुसँग सहयोग लिए पनि आफूहरूले आफ्नै खर्चमा काम गरिरहेको उनको भनाइ छ ।  
नेपालकी पहिलो पुस्ताकी फेमिनिस्ट– डा. चन्द्रा भद्रा
नेपालकी पहिलो पुस्ताकी फेमिनिस्ट– डा. चन्द्रा भद्रा  
हिउँको बाटो हिँडेर अन्तर्राष्ट्रिय अल्ट्रा धावक बनेकी सुनमाया
हिउँको बाटो हिँडेर अन्तर्राष्ट्रिय अल्ट्रा धावक बनेकी सुनमाया  
३४ वर्षे ठिटोले यसरी सुरु गरे ४२ करोडको टाउन हाउस प्रोजेक्ट
३४ वर्षे ठिटोले यसरी सुरु गरे ४२ करोडको टाउन हाउस प्रोजेक्ट  
कोभिड भनेर सबै भागे, संक्रमितकाे शव जलाउन उनीहरू २४ घण्टै जागा बसे
कोभिड भनेर सबै भागे, संक्रमितकाे शव जलाउन उनीहरू २४ घण्टै जागा बसे  
लोकतान्त्रिक दलका अलोकतान्त्रिक व्यवहार
लोकतान्त्रिक दलका अलोकतान्त्रिक व्यवहार समावेशिताको मामिलामा जनआन्दोलनदेखि अन्तरिम संविधानसम्म आउँदा दलित, जनजाती, महिला र मधेसीलाई करिब करिब उही तहमा राखेर यी सबैको समुचित सहभागिताको कुरा उठान हुन्थ्यो ।  
माधव नेपालनिकटका नेता कमारा होइनन् : रघुजी पन्त
माधव नेपालनिकटका नेता कमारा होइनन् : रघुजी पन्त अहिलेको संविधानले समाजवादोन्मुख व्यवस्था भनेको छ । तर, कस्तो समाजवाद भनेको हो ? यो विषयमा छलफल भएको जस्तो लाग्दैन । कांग्रेसले बुझेको समाजवाद हो कि हामी कम्युनिस्टले बुझेको समाजवादी व्यवस्था हो ?  
हामीले खोजेको शक्तिशाली कि लोकप्रिय नेतृत्व ?
हामीले खोजेको शक्तिशाली कि लोकप्रिय नेतृत्व ? हाम्रो विगत पनि व्यक्तिले आफ्नो अनुकूलतामा संविधान बनाएको हो । हिजो राजाले बनाएको संविधान, राणाले बनाएको मुलुकी ऐन सबै आफूलाई अनुकूल हुने गरी बनाइएको थियो । पछिल्लो समय हामीले विधिको सर्वोच्चतामा विश्वास त गर्‍याैं।  
दलभित्रको आन्तरिक लोकतन्त्र
दलभित्रको आन्तरिक लोकतन्त्र भारतमा पनि नेहरूपछि कांग्रेस सकिन्छ भन्ने स्थिति थियो । एउटै व्यक्तिलाई धेरै प्रभावशाली बनाउनु भनेको अरुको क्षमतालाई मार्नु हो र अरुलाई हुर्किन नदिनु हो । एउटै रुखलाई ठूलो बनाउँदा त्यसको वरपरका अरु वनस्पति मर्छन् ।  
'शिक्षा, स्वास्थ्य र सामाजिक सुरक्षाको जिम्मा राज्यले लिनुपर्छ'
'शिक्षा, स्वास्थ्य र सामाजिक सुरक्षाको जिम्मा राज्यले लिनुपर्छ' हाम्रो अर्थतन्त्रको सबल पक्ष के हो, पहिचान गरौं । अहिले हामीलाई कुल गार्हस्थ्यमा योगदान दिने कृषि हो । रोजगारीलाई कृषिले पनि सम्बोधन गर्न सक्छ । बसेर्नि खाद्यान्नमा अर्बाैं लगानी गरिरहेका छौं । कृषिको सबल पक्ष पत्ता लगाएर जमिनसँगको हाम्रो आर्थिक सम्बन्ध के हो ?  
बाबुरामका कुराले समृद्ध होइन, गरिब बनाउँछ
बाबुरामका कुराले समृद्ध होइन, गरिब बनाउँछ पहिलो संविधानसभामा पश्चिमाहरुले एनजीओमार्फत जातीयताका मुद्दा बाबुरामजीहरुलाई पढाएको अहिले पनि गडेरै बसेको रहेछ । जातीय कल्स्टर मिलाएर संघीयता बनाउने बाबुरामको कुरा लम्फु प्रतिक्रिया हो, वैज्ञानिक हुन सक्दैन ।  
भट्टराईसँग मधेस अझै आश्वस्त हुन सकेको छैन
भट्टराईसँग मधेस अझै आश्वस्त हुन सकेको छैन संविधानमा पनि यस्ता खाले शब्द सुशोभित भए । तर, व्यवहारमा उतारिएन । राज्यको इन्द्रधनुषीय चरित्र नबन्नुमा कुन नेता कति अंशियार छन् भन्ने लेखाजोखा निर्मम तरिकाबाट हुनु जरुरी छ । स्वयं भट्टराईले पनि आफ्नो अंशियारी तोक्नुपर्ने थियो, यो श्वेतपत्रमा ।  
संघीयताः सैद्धान्तिक र व्यावहारिक कार्यान्वयन
संघीयताः सैद्धान्तिक र व्यावहारिक कार्यान्वयन संघीयता भनेकै स्वशासन (सेल्फ रुल) हो । संघीयता भनेको विकेन्द्रीकरण होइन । विकेन्द्रीकरणले केन्द्रीकृत एकात्मक राज्यले अड्कलेका अधिकार तलसम्म पुर्याएर राज्य सञ्चालनलाई केही सहज त बनाउँछ ।  
विदेशी लगानीः चाहना, आवश्यकता र यथार्थ
विदेशी लगानीः चाहना, आवश्यकता र यथार्थ विश्वमा औद्योगिक क्षेत्रमा जडित उत्पादन क्षमताको करिब ८० प्रतिशत क्षमता उपयोग भएको उदाहरणहरु पाइन्छन् । पाँच वर्ष अघि नै भारतको क्षमता उपयोग ७० प्रतिशत रहेको थियो भने जापान, क्यानाडा जस्ता देशहरुको उद्योगहरुको क्षमता उपयोग ८५ प्रतिशतभन्दा माथि रहेको थियो । यस्तो अवस्थामा नेपालमा उद्योगहरुको क्षमता उपयोग ज्यादै नै न्यून हो भत्र सकिन्छ ।  
नेपालको सन्दर्भमा वैज्ञानिक समाजवाद
नेपालको सन्दर्भमा वैज्ञानिक समाजवाद मानव समाजका विकासको वर्तमान ऐतिहासिक चरण र पृष्ठभूमिमा हामीले आफ्नो सन्दर्भमा संबिधानतः समाजवाद उन्मुख राज्य संरचनाको परिकल्पना गरेको अवस्थामा त्यसबाटो भएर समाजवाद प्राप्त गर्ने लक्ष लिएका छौ । यस पृष्ठभूमिमा हामीले त्यो लक्ष प्राप्त गर्ने मार्ग र माध्यम र त्यसको, सार होइन स्वरूप वैज्ञानिक समाजवादका सिद्धान्तको अनुशरण गर्दै खोज्नु पर्छ ।  
नेपाली सन्दर्भ र ‘समाजवाद’
नेपाली सन्दर्भ र ‘समाजवाद’ नेपाली कांग्रेस प्रजातन्त्रको हत्या गरेर समाजवादको स्थापना गर्ने कार्यको विरोधी छ । वास्तवमा साँचो समाजवादी समाजको निर्माण, समाजवाद र प्रजातन्त्रको सुदृढ गठवन्धनबाट मात्र हुन सक्छ । प्रजातन्त्र बिना समाजवादको स्थापना गर्न सकिंदैन ।  
नेपाली सन्दर्भ र ‘समाजवाद’
नेपाली सन्दर्भ र ‘समाजवाद’ शिलापत्रडटकम को यो मासिक स्तम्भ हो । यस स्तम्भमार्फत समाज, राजनीति, अर्थनीति, कुटनीतिलगायतका विभिन्न क्षेत्रमा सैद्धान्तिक र व्यवहारिक बहस गर्नेछौ । बहसको बिषयवस्तुका पक्ष–विपक्ष मा मत जाहेर गर्न बिचारकहरु स्वतन्त्र छन् । यो स्तम्भमा बिज्ञ र बिचारकबाट व्यक्त धारणाले देश र समाज निर्माणमा योगदान गर्नेछ भन्ने हाम्रो ठहर छ । यसपटकको बहसमा समाजशास्त्री हरि रोकाको "नेपाली सन्दर्भ र ‘समाजवाद’ "बिषय समावेश गरेका छौ । आशा छ यो बहसमा तपाइको सक्रिय सहभागिता रहनेछ ।