नवराज पराजुलीकाे सिक्किम सिरिजदेखि कुमार नगरकाेटी र मुनाराज शेर्माका कवितासम्म

नवराज पराजुलीकाे सिक्किम सिरिजदेखि कुमार नगरकाेटी र मुनाराज शेर्माका कवितासम्म

A+ A A-

फिल्म सकिइसक्दा जेजे चीज हेर्ने मनमा रहन्छ, त्यही नै फिल्मको सफलता हो भनिन्छ । २४ मिनेट लामो (फेस्टिबल निर्देशकको मन्तव्यसहित, त्यो मन्तव्य हरेक फिल्मको सुरुवातमा आएर लास्टै झुर भएको थियो ।) यो फिल्म हेरिसक्दा धेरै चीज मनमा अडिए । तिनै कुरा यता नलेखी मन अडिएन ।

छोरीको बोली खोज्ने आमाको आँखा (सुरज सुवेदी)

आकांक्षाले कमाएकाे प्रसिद्धिकाे कथा भने छाेटाे र सजिलाे छैन । भारतमा रंगकर्म पढ्दै नेपालमा करिअर जमाउने कल्पना कल्पिँदै काठमाडाैं फर्के पनि यथार्थ त्याेभन्दा भिन्न भइदियाे । यहाँसम्म आइपुग्ने क्रममा उनले धेरै खालका भुक्तमानहरू सहेकी छन् ।

आकांक्षा कार्कीः भजाइना माेनाेलगदेखि एनिमल फार्मसम्म (बसन्त बस्नेतसित भिडियाे कुराकानी)

'आउने मान्छेले के–के तरेर आउँछ । टाढाबाट आउँछ । आउने मान्छे लामो यात्रा गरेर आउँछ । पर्खिने त एउटै ठाउँमा पर्खिरहन्छ । तर,पर्खिरहनु भनेको सबैभन्दा लामो यात्रा गर्नु हो । पर्खिने मान्छे जति टाढा पुग्छ, त्यति त आउने मान्छे पनि पुगेको हुँदैन ।'

'नवराज विकलाई हाम्रै मन्छेले मारेको हो ?' (नवराज पराजुली)

राजाबाट ‘जनकवि केशरी’ घोषित हुनुभन्दा दुई वर्षअघि धर्मराज थापाले पोखराको बाटुलेचौरमा घर बनाएका थिए । बेलाबेला त्यो बुढो घर मर्मतसम्भार गर्नुपर्छ, नभए धर्मराजले २०११ सालमा बनाएको घरको स्वरुप फेरिएको छैन । आसपास कंक्रिट ढलानका घर भरिँदा धर्मराजका छोराहरूले ६८ वर्ष पुरानो घर जोगाइराखेका छन् ।

‘जनकवि केशरी’लाई संग्रहालयमा जीवन्त राख्ने रहर (अनुप पाैडेल)

ए है ! हुर्रे बकन्दे !
उँधौली भन्नु ओरालो लाग्नु पटक्कै होइन नि
हाम्रो पनि त घर, तलै हुन सक्छ नि
अहिले सत्ताको लेकमा प्रेमको खडेरी छ नि
उँभो कठ्याङ्ग्रिदो पेलानको हिउँ परेकै छ नि
कुल्च्यो है डोजरले तितेमाछाको रैथाने भूमि नि
खोस्यो है विकासे हाइड्रोले माछैको मनलागी पानीको देश
धुप हाल तीतेपाती
लौ पर्मेश्वरी ! हैट !! हैट !! हैट !!!

चासोक तङ्नाम (मुनाराज शेर्मा)

म ओपन थिएटर अर्थात् मुक्ताकाश रङ्गमञ्चको कुरा गर्दैछु । शिल्पी थिएटरले घिमिरे युवराजको परिकल्पना र निर्देशनमा ‘ठूला माछा साना माछा’ नाटक राजधानी काठमाडौंसहित देशका विभिन्न भागमा प्रदर्शन गरेको छ । नाटकको खुबै चर्चा भयो । चर्चा हुनुका कारणहरू अनेकौँ हुन सक्छ तर मुख्यतः नाटक प्रदर्शनस्थलको नामकरण मेरो विवेचनाको विषय हो ।

हिजाेआज नेपालमा चलिरहेकाे मुक्त रंगमञ्च के हाे ? (रमेश रञ्जन)

बुबा प्रोफेसर बनाउन चाहन्थे । खगेन्द्रले बुबाले चाहेको बाटो रोजेनन् । कुनै कक्षामा किताबका पाना पल्टाउँदै उनी बोल्दैनन् । तर, अभिनयका प्रोफेसर भने बनेका छन् । उनी नयाँ कलाकारलाई आफ्ना अनुभव सुनाउँदै नाटक सिकाउँछन् ।

खगेन्द्रका फिल्म नछुटाई हेर्ने उनका आमाबुबाले हेर्न नचाहेको 'पशुपति प्रसाद'को एउटा दृश्य (अनुप पाैडेल)

साना देशहरूले पर्खिनबाहेक के नै गर्न सक्छन् र । स्टिभिन स्टिलवर्गले निर्देशन गरेको 'द टर्मिनल' फिल्मले एयरपोर्टमा रोकिएको भिक्टर चरित्र र उसले भेट्ने मानिसहरूमार्फत साना देशका मानिसले रोकिनुपर्ने कारण र गर्नुपर्ने पर्खाइको कुरा गर्छ ।

'टर्मिनल'मा रोकिएको 'सानो खबर' (सुरज सुवेदी)

कता यो हलिउडको चलचित्रमा रामायण र बालमीकिको प्रसंग भन्ने प्रश्न पनि आउला । खासमा यसपालिको माकुरे मान्छेको कथामा रत्नाकर बालमीकि बनेकोजस्तै कथा छ । चलचित्र प्रदर्शनी भएको हप्ता दिन बढी भएको भए पनि कतिले यो चलचित्र नहेरेका होलान् । त्यसैले यसको कथावस्तुमा त म जाँदिनँ तर यसको दर्शनको कुराचाहिँ यहाँ प्रस्तुत गर्न चाहन्छु ।

निषेधको संस्कृति, माकुरे मान्छेको कथा र बौरी उठेको म्याट्रिक्स (रमण जैसेरी)

खासमा ज्ञवाली इन्जिनियर हुन् । तर, उनी साहित्य अध्ययन र लेखनमा बढी सक्रिय छन् । कक्षा ४ मा अध्ययन गर्दैगर्दा आकाशमा प्लेन उडेको देखेर फुरेको कविताबाट आफूले साहित्य क्षेत्रमा पाइला टेकेकाे बताउने ज्ञवालीसित शिलापत्रकाे स्टुडियाेमा गरिएकाे भिडियाे संवाद ः

'अर्को भोर' लिई आएका केशवराज ज्ञवाली भन्छन्, 'अमेरिकामा ओझेलिएका नेपालीका कथा लेखेको छु' (दिवाकर उप्रेती)

मिर्जा गालिबकै जीवनकालमा भारतमा कायम रहेको मुगल साम्राज्य पतनतर्फ उन्मुख रहेको र इस्ट इन्डिया कम्पनीको माध्यमबाट ब्रिटिश राज कायम हुँदै थियो । र, १८५७ को पहिलो भारतीय स्वतन्त्रता संग्राम पनि गालीबकै समयमा भएको थियो । यस्ता सबै घटनाहरूको चर्चा गालिबका रचनामा पाइन्छ ।

जब नमाज पढिरहेका मिर्जा गालिब बुरुक्क उफ्रेर साथीतिर दाैडिए (खाेलाघरे साहिँलाे)

यो त्यस्तो समयको कुरा हो, जतिखेर धर्तीमा अँध्यारो र उज्यालोबीच घनघोर युद्ध चलिरहेको थियो । अर्थात्, हाम्रो सभ्यतामा शाेषण थियो र त्यसबाट निस्कन छटपटी, उथलपुथल र संघर्षहरू थिए । यद्यपि बाटो स्पष्ट थिएन । कतै भावुकता थियो, कतै कल्पना । कतै आदर्श थियो, कतै तिर्सना । तर पनि मान्छेहरू उज्यालोको खोजीमा हिँडिरहे ।

कमरेडको रातो श्रीपेच (केशव दाहाल)

कलेज/विश्वविद्यालयका
अध्यापक/प्राध्यापकहरूलाई
कुटिएको
पिटिएको
चुटिएको न हो !

जे भयो बुरा भयो
किन्तु यो कुन ठूलो कुरा भयो ?

जाबो
यत्ति कुरामा
बखेडा नझिक्नुस्

प्रधानमन्त्रीको प्रेस वक्तव्य (कुमार नगरकाेटी)

प्रकाशित मिति: शनिबार, पुस १७, २०७८ ०६:३०