राष्ट्रिय अभिलेखालय डिजिटल रूपमा विस्तार हुँदै

A+ A A-

राष्ट्रिय अभिलेखालयले आफूसँग भएको अभिलेखलाई डिजिटल ब्याकअपका रूपमा हेटौँडामा राख्ने भएको छ ।

आफूसँग भएका अमूल्य डकुमेन्ट भवितव्य क्षतिबाट जोगाउनका लागि हेटौँडामा डिजास्टर रिकभरी सेन्टर स्थापना गरी सो व्यवस्थापन गर्न लागिएको राष्ट्रिय अभिलेखालयका प्रवक्ता कुमार श्रेष्ठ बताउँछन् । उनी भन्छन्, ‘हामीले हेटौँडामा सर्भर राखिसकेका छौँ । अब बिस्तारै सबै अभिलेख डिजिटलाइज गर्दैछौँ ।’

हेटौडामा डिजास्टर रिकभरी सेन्टर

सामान्यतः नेपालमा डकुमेन्टहरू तीन ठाउँमा राख्नुपर्ने हुन्छ । सोही नियमअन्तर्गत राष्ट्रिय अभिलेखालयसँग भएका अभिलेखलगायत महत्त्वपूर्ण डकुमेन्टलाई राष्ट्रिय सूचना केन्द्र र हेटौँडामा विस्तार गर्न लागिएको हो ।

श्रेष्ठ भन्छन्, ‘कदमकदाचित् भूकम्प गएमा, आगलागी भएमा, बाढीपहिरो गएमा, प्राविधिक रूपमा क्य्रास भएमा वा चुम्बकीय तरङले बिग्रिएमा एक ठाउँमा भएको अभिलेखलाई अन्य ठाउँबाट जोगाउन सकियोस् भनेर यसो गरिएको हो ।’

त्यसो त राष्ट्रिय अभिलेखालयसँग भएका सामग्रीलाई डिजिटाइज गरी राख्नका लागि अभिलेखालय स्वयंको सर्भर सिस्टमसमेत विस्तार भइसकेको छ । श्रेष्ठ भन्छन्, ‘हामी इ–आर्काइम्भतिर अग्रसर हुँदैछौँ ।’

राष्ट्रिय अभिलेखालयमा रहेको सर्भर

हाल विश्व नै डिजिटल उन्मुख र पेपरलेस हुँदैछ । सन् २००३ मा झन् युनेस्कोले डिजिटल डकुमेन्टलाई समेत सम्पदाको रूपमा अनुमोदन गरको छ । यस अर्थमा हेर्दा राष्ट्रिय अभिलेखालय पनि डिजिटल हुनुको विकल्प नभएको श्रेष्ठ बताउँछन् । यसका लागि स्क्यानरलगायतका मेसिन प्राविधिक उपकरणहरू जुटाउँदैछ, अभिलेखालय ।

जर्मन सरकारको सहयोगमा सन् १९७० मा अभिलेखालयले माइक्रोफिल्मिङ सुरु गरेको थियो ।

यसका साथै उपत्यकादेखि लिएर तराईसम्म राष्ट्रिय महत्त्वका डकुमेन्टहरू संकलन तथा संरक्षणसम्बन्धी अभिमुखीकरण प्रशिक्षण पनि अभिलेखालयले दिँदै आएको छ । सूचना डकुमेन्टलाई कसरी संरक्षण गर्ने भन्नेबारेमा राष्ट्रिय अभिलेखालयले जनचेतना दिँदै आएको छ ।

प्रकाशित मिति: बुधबार, चैत ४, २०७७ १४:१९