क्यामेरा मेरो, कला मेरो तर फोटो सबैको (तान्जानियामा मैले खिचेका तस्वीरसहित)

A+ A A-

वाइल्ड लाइफ फोटोग्राफीमा मेरो सपना ठूलै छ । म फोटोग्राफीका माध्यमबाट नेपालको अर्को सुन्दर चित्र देखाउन चाहन्छु, जुन वास्तवमा हामीले प्रचार गर्न आवश्यक छ । प्राकृतिक स्रोत, सम्पदाले सुसम्पन्न नेपाल वन्यजन्तुको विविधतामा पनि धनी छ । यसलाई म फोटोग्राफीका माध्यमले अन्तर्राष्ट्रिय समुदायमाझ देखाउन चाहन्छु । यसबाट नेपालको पर्यटन प्रवर्द्धनमा समेत बढावा मिल्ने मेरो विश्वास छ ।

सँगै वाइल्डलाइफ फोटोग्राफीमा म देशको सीमा नाघेर अघि बढ्न खोज्दै छु । गत वर्ष मात्र फोटो खिच्नका लागि तान्जानिया पुगेको थिएँ । अन्य देशका जङ्गल पनि चहार्ने योजना छ । नेपालमा त म वर्षैभरि क्यामेरासँगै छु ।

देश तथा विदेशमा जतिसक्दो राम्रो फोटो खिच्न प्रयासरत, अध्ययनरत छु । नेपालमा मात्रै होइन, फोटोग्राफरकै परिचयमा विदेशमा समेत चिनिने गरी काम गर्न मन छ । नेपालमा पनि वाइल्डलाइफ क्षेत्रमा राम्रा फोटोग्राफर छन् भन्ने सन्देश अन्तर्राष्ट्रिय जगत्‌मा पुर्‍याउन चाहन्छु । यसले आगामी पुस्तालाई अझै बढी अवसर र हौसला मिल्ने मेरो विश्वास छ ।

फोटोग्राफी र देश

केविन कार्टरको एउटा फोटोले सुडानको दारुण कथा भनिदियो । अमेरिकाका स्टिभ मेककरीले खिचेको एक किशोरीको तस्वीरले अफगानिस्तान नसुनेकालाई अफगानिस्तान सुनायो । फोटोग्राफीले देशलाई चिनाएको संसारमा थुप्रै उदाहरण छन् । प्रोफेसनल फोटोग्राफरको क्यामेरा बटनमा उसको रहर वा सपना मात्र हुँदैन, देश चिनाउने चित्र वा छवि पनि हुन्छ ।

याे पनि..

जब मीनरत्नलाई टोनी हेगनले सोधे- क्यान यु बी माई पी ? (भिडियाेसहित)

अझ देश, त्यहाँको प्राकृतिक सुन्दरता र वन्यजन्तु देखाएर देशको पर्यटनलाई बढावा दिन वाइल्डलाइफ फोटोग्राफीको असाध्यै ठूलो महत्त्व हुन्छ । नेपाल प्राकृतिक सुन्दरताले भरिपूर्ण देश मानिन्छ । हाम्रो प्राकृतिक सुन्दरता संसारका धेरैलाई थाहा छैन । तर, संसारभर नेपाल सुन्दर छ, यहाँ सुन्दरताका अनेक चीज छन् भन्ने कुरा देखाउन वाइल्डलाइफ फोटोग्राफी सबैभन्दा उपयोगी अस्त्र हो ।

मैले तान्जानिया गएर विश्वमै दुर्लभ मानिएको सर्भल क्याटको फोटो खिचेँ । नेपाली सञ्चारमाध्यममा यसबारे लेखियो । कतिले थाहा पाए भन्न सक्दिनँ तर तान्जानियामा यस्तो जनावर पाइँदो रहेछ भनेर केही नेपालीले पक्कै सुने ।

केही समयअगाडि अमेरिकी फोटोग्राफर भनेर कितिया पाव्लोव्स्कीको नाममा हिउँ चितुवाको तस्वीर सामाजिक सञ्जालमा भाइरल भयो । धेरैले त्यो फोटोका कारण नेपाल विश्वका धेरै देशमा चिनिएको तर्क गरे । पछि त्यो फेक साबित भयो । तर, मैले वा मजस्तै केही साथीले नक्कली होइन, सक्कली हिउँ चितुवाको सुन्दर तस्वीर पहिल्यै खिचिसकेका थियौँ । त्यही फोटो हेरेर कतिपय पर्यटक नेपालका हिमाली क्षेत्रतिर पुगे ।

अघिल्लो वर्ष मैले नै वाइल्ड याकको तस्वीर खिचेँ । त्यसले पनि नेपालको पर्यटन क्षेत्रलाई टेवा नै पुर्‍यायो भन्ने लाग्छ । एउटा वाइल्डलाइफ फोटोग्राफरको तस्वीरले देशको पर्यटन प्रवर्द्धनमा ठूलो टेवा पुर्‍याएको हुन्छ । त्यो फोटोलाई सबैलाई शेयर गरेर धेरै ठाउँमा पुर्‍याउने हो भने देश तथा विदेशबाट पर्यटक तान्न मद्दत पुग्छ । हाम्रो समाजले फोटोग्राफी र यसको महत्त्वलाई बल्ल त बुझ्दै छ । समाजले फोटोग्राफीलाई मजाले बुझेको अवस्थामा यसको प्रभावकारिता अझ बढ्नेछ ।

बर्दियामा भाइ दीपक राजवंशीले बाघका तस्वीरहरू खिचेर विदेशी पर्यटकहरूलाई आकर्षित गरिरहेका छन् । अन्य कतिपय निकुञ्जमा पनि त्यहाँका वाइल्डलाइफ फोटोग्राफरका फोटो हेरेरै पर्यटक आउने गरेका छन् । मेरो फोटोग्राफीको उद्देश्य पनि सकेसम्म नेपालको सुन्दरता एक्स्पोज गर्ने नै हो । नेपाल पयर्टकीय मुलुक हो । हामीसँग दुर्लभ जंगली वन्यजन्तुहरू छन् । तिनलाई फोटोग्राफीका माध्यमबाट अन्तर्राष्ट्रिय समुदायलाई देखाउन सके त्यसको प्रत्यक्ष लाभ पर्यटन क्षेत्रले पाउँछ । म नेपालको प्रचार गर्दै केवल नेपालमा मात्र होइन, विदेशमा समेत चिनिने उद्देश्यका साथ खटेको छु । म चिनिएँ भने देश चिनिन्छ, देश चिनियो भने म चिनिन्छु, मेरो फोटोग्राफीको लक्ष्य वा उद्देश्य यही नै हो ।

नेपालमा यस्तो प्राकृतिक विशेषता र विविधता पाइन्छ कि तपाईं एकै दिनमा हिमाल, पहाड र तराईको अनुभव गर्न सक्नुहुन्छ । छोटो अवधिमा विभिन्न जात र समुदायसँग साक्षात्कार गर्न सक्नुहुन्छ । एक जना बहिनी सिर्जना सिज्जुले कर्णालीलाई आफ्नो यात्रा र फोटोग्राफीको माध्यमबाट कति मजाले देखाइरहेकी छन् ।

मैले हुम्ला, मनाङ, लाङ्टाङ, लुम्बिनी, कविलवस्तु, ताप्लेजुङकाे कञ्चनजंगा, बाँके, बर्दिया, शुक्लाफाँटा, सगरमाथा राष्ट्रिय निकुञ्ज, चितवन राष्ट्रिय निकुञ्जदेखि कोशी टप्पु अनि इलामलाई फोटोग्राफीका माध्यमबाट देखाएको छु । त्यहाँ पाइने वन्यजीव देखाएको छु । नेपालको हिमालदेखि तराईसम्म आ–आफ्नै विशेषता र सुन्दरता छन्, ल्याण्डस्केप फोटोग्राफीमार्फत तपाईं हामीले ती सबै कुरा देखेकै छौँ । म स्वयम् ल्याण्डस्केप फोटोग्राफी पनि गर्छु । आफ्नो फोटोग्राफीमार्फत मैले हिमालदेखि तराईका सुन्दर फाँटसम्म देखाएको छु । पर्यटन बोर्डदेखि विश्व वन्यजन्तु काेष, राष्ट्रिय प्रकृति संरक्षण कोषसम्मले पर्यटन प्रवर्द्धनका लागि मेरा तस्वीर प्रयोग गरेका छन् । त्यसैले वाइल्डलाइफ र ल्याण्डस्केप फोटोग्राफीमार्फत देशको पर्यटन प्रचारमा ठूलो सहयोग गर्न सकिन्छ । मैले विभिन्न संस्थादेखि ११, १२ मा पढ्ने भाइबहिनीहरूका बीचमा रहेर वाइल्डलाइफ, प्रकृति र फोटोग्राफीबारे आफ्ना अनुभव, अनुभूति बाँड्ने गरेको छु । कतिपय प्रतियाेगितामा निर्णायक बनेर नजिता प्रकाशित गर्नमा पनि भूमिका खेलेकाे छु ।

मलाई धेरैले सोध्ने गर्नुहुन्छ- तपाईंलाई फोटो खिचेर के फाइदा छ ?

म भन्ने गर्छु, मलाई मात्र होइन, तपाईं हामी सबैलाई फाइदा छ । म त रिटायर्ड लाइफमा आफ्नो सोख पूरा गर्न निस्केको थिएँ । यो सोख कहिले सपनामा परिणत भयो, थाहै पाइएन । अहिले त फोटोग्राफीबारे अध्ययन गर्दागर्दै कतिबेला रात उज्यालोमा परिणत हुन्छ, थाहै हुन्न । फोटो खिच्न जङ्गल छिर्दा दिन र हप्ता कहिले महिनामा तब्दिल हुन्छ, पत्तै पाइन्न ।

आधा दशकभित्र मेरो फोटोग्राफी मन पराएर हौसला दिनेहरू नै मेरो सपनाका जन्मदाता हुन् भन्ने लाग्छ । केही महिनाअघि फोटोग्राफीकै लागि कञ्चनजंघा संरक्षण क्षेत्र पुगेँ । दुई साता त्यहाँ पर्खिँदा पनि हिउँ चितुवाको गतिविधि, चिह्नसमेत फेला नपारेपछि विश्व वन्यजन्तु कोष (डब्लूडब्लूएफ) र राष्ट्रिय प्रकृति संरक्षण कोष (एनटीएनसी)लाई खबर गरेँ । दुवै निकायको अग्रसरतामा त्यहाँ अनुसन्धान थाल्नुभयो । वर्ष दिनअघि दुर्लभ वाइल्ड याकको तस्वीर खिचेँ । अहिलेसम्म खिचेका तस्वीरहरू मैले तालुकदार सरकारी निकायलाई सुम्पिने गरेको छु ।

क्यामेरा मेरो हुन सक्छ, कला मेरो हुन सक्छ तर मैले खिचेका फोटोहरू सबैका होऊन्, सधैँका होऊन्, म यही चाहन्छु । मैले पैसाका लागि फोटोग्राफी गरेको पनि होइन । नत्र आफ्नै लाखौँ खर्चेर खिचेका तस्वीर सित्तैँमा किन बाँड्थेँ । त्यसैले मेरो फोटोग्राफीबाट सबैलाई फाइदा छ भन्ने गर्छु ।

तान्जानियामा फोटोग्राफी

गत वर्ष तान्जानिया पुगेर मैले सेरेङ्गेटी राष्ट्रिय निकुञ्ज, गोरोङ्गोरो संरक्षण क्षेत्र र ताराङ्गिर राष्ट्रिय निकुञ्ज घुमेर फोटोग्राफी गरेँ । दुर्लभ सर्भल क्याट, जेब्रा, जङ्गली हात्ती, सिंह, चितुवा, जिराफ, जरायोलगायत विभिन्न प्रजातिका चराचुरुङ्गीको तस्वीर खिचेँ । त्यहाँ मैले खिचेकामध्ये सर्भल क्याट सबैभन्दा दुर्लभ वन्यजन्तु थियो । त्यसको फोटो यसअघि नै शिलापत्रले छापिसकेको छ । यो लेखको अन्त्यचाहिँ म तान्जानियामा खिचेकामध्ये बाँकी तस्वीर देखाउँदै गर्न चाहन्छु । यो एल्बममा ५६ वटा तस्वीर छन्, तीमध्ये तपाईंलाई सबैभन्दा बढी कुन तस्वीर मन पर्‍याे र किन ? कमेन्टमा भनिदिनुस् है !