खतरनाक वन्यजन्तुकाे अगाडि क्यामेरा तेर्स्याउने चितवनकी बिमिता (भिडियोसहित)

खतरनाक वन्यजन्तुकाे अगाडि क्यामेरा तेर्स्याउने चितवनकी बिमिता (भिडियोसहित)

A+ A A-

वनपाले थिए बुबा बलराम भण्डारी । जंगल र वन्यजन्तुको सुरक्षा उनको ड्युटी थियो । त्यसैले दिनहुँ जंगल जान्थे । बलरामको पछिपछि लाग्थिन् सानी छाेरी बिमिता ।

चितवन राष्ट्रिय निकुञ्जसँगै जोडिएको सामुदायिक वन दिनभर चहार्थिन् उनी । त्यहाँ अनेकौँ चराचुरुङ्गी, जीवजन्तु अनि बोटबिरुवासँग साक्षात्कार हुन्थ्याे उनकाे । बिमिता खुब रमाउँथिन् । कलिलै उमेरमा प्रकृतिलाई उनले साथी बनाइन् । त्यसैमा हराउन थालिन् । बिमितालाई यसको बानी पर्‍यो । जंगल–घर अनि जनावरहरू साथी, परिवारजस्तै लाग्न थाल्यो उनलाई ।

सानो हुँदा उनी आर्मी बन्ने सपना देख्थिन् । तर, उनको बाटो अर्कैतिर सोझियो । सानी बिमितालाई के थाहा, जंगलसँगै जोडिनेछ उनको करिअर भनेर ।

तीन वर्षमै आमा गुमाएकी थिइन् बिमिताले । वनपाले बा पनि एक दिन रुखबाट खसेर सख्त घाइते भए । उनको मेरुदण्ड भाँचियो । समयमै उपचार नपाउँदा बलरामको कम्मरमुनिको भाग नचल्ने भयो । र, बाँकी जीवन ह्वील चेयरमा बिताउन उनी अभिशप्त बने ।

याे पनि..

आफू अशक्त हुनुअघि नै बलरामले छोरी बिमितालाई जंगलसँग जोडिदिएका थिए । एसएलसी सकेलगत्तै बिमिताले ‘नेचर गाइड’को तालिम लिइन् । पर्यटकलाई जंगल घुमाउनु नेचर गाइडको काम हो । २०६८ सालमा उनले लाइसेन्स हात पारिन् । त्यसपछि उनकाे पेसा पनि जंगलसँग जोडियो । यही काममा लीन हुँदा उनले प्लस टुको पढाइसमेत छुटाएकी थिइन् । तर, पढाइ आवश्यक रहेको महसुस भएपछि उनले फेरि पढाइलाई निरन्तरता दिइरहेकी छन् ।

जीवनमा ‘वाइल्डलाइफ (वन्यजीवन) फोटोग्राफर’ हुन्छु भन्ने कुराचाहिँ बिमिताले कहिल्यै सोचेकी थिइनन् रे ! जसरी बुवाको पेसाले उनलाई जंगलसम्म पुर्‍यायाे, उसैगरी नेचर गाइडको कामले उनलाई फोटोग्राफीसम्म पुर्‍यायाे ।

विदेशी मख्ख, बिमिता छक्क

देश, विदेशका पर्यटकलाई उनी जंगल घुमाउँथिन् । विदेशीले बडो चासो र महत्त्वका साथ जंगली जनावरको फोटो खिच्थे । अनि फोटो हेरेर उत्साहित हुन्थे, मानौँ– उनीहरूले ठूलै प्रतियोगिता जिते ।

जंगलमै हुर्केकी बिमिता टुरिस्टहरूको यस्तो उमङ्ग देखेर छक्क पर्थिन् । जंगल अनि जनावर सानैदेखि देखिरहेकाले उनलाई सामान्य लाग्थ्यो । काम गर्दै जाँदा बिमिताले थाहा पाइन्, जंगली जनावरका तस्वीर खिच्न र हेर्न विदेशीहरू लालायित हुँदा रहेछन् । त्यसैले यस्ता तस्वीर धेरैभन्दा धेरै मान्छेलाई देखाउन सकियो भने धेरै पर्यटक चितवन आउँछन् । जंगली जनावर देखाएर संसारमै नेपाल चिनाउन सकिन्छ भन्ने पनि उनलाई लाग्यो । त्यसैले बिमिताले वाइल्डलाइफ फोटोग्राफी गर्ने निधो गरिन् । जसोतसो क्यामेरा किनिन् । अनि टुरिस्टहरूसँग फोटो खिच्दै जंगल डुल्न थालिन् । जंगल र खुला प्रकृतिमा रहने जीवजन्तुको जीवनका विविध पक्षलाई फोटोको माध्यमबाट दर्शाउँदै गइन् ।

जोखिमपूर्ण काम, पाइन्छ नाम र दाम

तस्वीर साैजन्यः बिमिता भण्डारी ।

फोटोग्राफीका विभिन्न विधामध्ये चुनाैतीपूर्ण विधा हाे, वाइल्डलाइफ फोटोग्राफी । यसैमा रमाउनेहरू 'जोखिम'को ठाउँमा 'रोमान्स' शब्द राख्न मन पराउँछन् । कतिपयले वाइल्डलाइफ फोटोग्राफी साेखले गरिरहेका हुन्छन् । बिमिताका लागि पनि सुरुसुरुमा यो सोखकै विषय थियो । तर, तालिम र अनुभवका कारणले उनका लागि पेसा बन्न पुगेको छ । नेचर गाइडभन्दा ज्यादा अचेल उनी वाइल्डलाइफ फाेटाेग्राफरकै रूपमा चिनिन थालेकी छन् । धैर्य, अनुशासन र साहस भएकाे मान्छेले वाइल्डलाइफ फाेटाेग्राफीमा नाम र दाम दुवै कमाउन सक्ने बिमिताकाे भनाइ छ । यद्यपि, आफू अहिले संघर्षकै दौरानमा रहेको बिमिता बताउँछिन् ।

क्यामेरामा छान्दा, बाघदेखि पाण्डा

नेचर गाइड भएर काम गरेकाले वाइल्डलाइफ फोटोग्राफीमा उनलाई खासै मुस्किल परेन । २९ वर्षीया बिमिताले वाइल्डलाइफ फोटोग्राफी गरेको आठ वर्ष भइसकेको छ । यस अवधिमा उनले चितवन मात्र होइन, बर्दिया, शुक्लाफाँटा राष्ट्रिय निकुञ्ज, इलामदेखि तराईका जंगलहरू घुमेर फोटोग्राफी गरिसकेकी छन् । उनले पाटे बाघदेखि गैँडा, रेडपाण्डा, हात्ती, भालु, जरायोलगायत जनावरका आकर्षक तस्वीर खिचिसकेकी छन् ।

याे पनि..

वाइल्डलाइफ फोटोग्राफर हुन के-के गुण चाहिन्छ ?

फोटोग्राफीका अन्य विधाभन्दा जोखिमपूर्ण मानिने वाइल्डलाइफमा लाग्न चाहनेहरूमा धैर्यता, आत्मविश्वास, अनुशासन र प्राणीप्रतिको स्नेह हुनुपर्ने बिमिता बताउँछिन् । उनले धेरैपल्ट अंगभंग हुन सक्ने जोखिमबाट उम्केर आफूलाई बचाएकी छन् ।

कुमराेजकाे वनमा, चिसाे पस्याे मनमा

एकपल्ट फोटो खिच्नका लागि उनी साथीहरूसँग कुमरोज सामुदायिक वनमा छिरिन् । एउटा गैँडाको बच्चा घाइते भएर त्यसलाई एनटीएनसीमा लगिएको थियो । माउचाहिँ जंगलमा छटपटाउँदै बसिरहेको रहेछ । जंगलमा बिमिताको टिम पैदल थियो । थाहा नपाउँदा, बच्चाबाट बिछोडिएर छटपटाइरहेको गैँडानजिकै पुगे उनीहरू । जुत्ताको आवाज सुनेर गैँडा उनीहरूतिर अघि बढ्यो । बिमिताको टोलीले गैँडा आफूहरूतिर आएको सुइँको पाउँदासम्म गैँडा धेरै नै नजिक आइसकेको थियो । ‘धन्न, सफारी जिप नजिकै भएकाले हामी हतारहतार चढ्यौँ । नत्र त्यो दिन हाम्रो अन्तिम हुन सक्थ्यो,’ उनले भनिन् । वाइल्डलाइफ फोटोग्राफर हुन तत्काल निर्णय गर्न सक्ने क्षमता पनि हुनुपर्ने उनी बताउँछिन् । यसबाहेक फोटोग्राफीका लागि आवश्यक सीप अनिवार्य सर्त हुने बिमिताको भनाइ छ ।

बिमिताले चितवनको ग्रीनपार्क होटलमा करिब चार वर्ष काम गरिन् । हाल फ्रिल्यान्सिङ फोटोग्राफी गरिरहेकी छन् । उनी नेचर गाइड एसोसिएसनको केन्द्रीय सदस्य पनि हुन् ।

आफू बन्ने पहिला, अनि अरुका लागि पाइला

आफूलाई वाइल्डलाइफ फोटोग्राफीको प्रशिक्षार्थी भन्न रुचाउँछिन् बिमिता भण्डारी । अहिले पनि आफू फोटोग्राफी सिकिरहेको उनको भनाइ छ । आफू सफल भएपछि नयाँ पुस्तालाई वाइल्डलाइफ फोटोग्राफी सिकाउने उनको चाहना छ । भन्छिन्, 'आफूले प्राप्त गरेको ज्ञान र अनुभव म संघर्षशील साथीहरूलाई बाँड्नेछु । आफू अघि लागेर उहाँहरूलाई साथ दिनेछु, सिकाउनेछु ।'

बिमितालाई सुन्दा, तारिफ गर्छन् चुङ्बा

चर्चित वाइल्डलाइफ फोटोग्राफर चुङ्बा शेर्पा पनि बिमिताको फोटोग्राफीको प्रशंसक हुन् । उनी भन्छन्, 'बिमिता साहसी र उम्दा महिला फोटोग्राफर हुन् । उनले खिचेका फोटो विकट र कलात्मक लाग्छन् । संघर्षशील बिमितालाई मैले भविष्यको अब्बल वाइल्डलाइफ फोटोग्राफरको रूपमा हेरेको छु ।'