अन्तर्वार्ता : काेराेना महामारी सकिएको घोषणा गर्ने बेला भएको छैन, तेस्रो चरणको जोखिममै छौँ

अन्तर्वार्ता : काेराेना महामारी सकिएको घोषणा गर्ने बेला भएको छैन, तेस्रो चरणको जोखिममै छौँ

A+ A A-

गत २७ वैशाखमा ५१.८ प्रतिशत पुगेको कोरोना संक्रमणदर आइतबार ३ प्रतिशतमा झर्‍यो । ५ प्रतिशतभन्दा कम संक्रमणदर भएपछि जोखिम कम भएको मानिन्छ । घट्दो संक्रमणको ग्राफले खुसीको संकेत दिएको छ । तर, कोरोनाको दोस्रो लहर सकिन धेरै समय लाग्यो । अब कोरोनाको दोस्रो लहर बिदाइको चरणमा पुगेको हो ? अथवा जोखिम कायमै छ ? स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मन्त्रालयका प्रवक्ता डा. कृष्ण पौडेलसँग कोरोना महामारीको पछिल्लो अवस्थाबारे शिलापत्रका लागि दिनेश गौतमले गरेकाे कुराकानीको सम्पादित अंश ः

नेपालमा अहिले कोरोना महामारीको स्थिति के हो ?

पछिल्ला केही दिनको तथ्यांक हेर्दा संक्रमणदर ५ प्रतिशतभन्दा तल झरेको छ । विशेषगरी ५ सयभन्दा बढी सक्रिय संक्रमित भएको जिल्ला ललितपुर मात्र छ । २ सयभन्दा बढी मोरङ, सुनसरी, झापा, काठमाडौं, भक्तपुर, कास्की, नवलपरासी पूर्व, रूपन्देही, बाँके र कैलाली छन् । मनाङ, हुम्ला र डोल्पामा शून्य संक्रमित छन् । कुनै समय ५ सयभन्दा बढी सक्रिय संक्रमित भएका जिल्ला ५० भन्दा बढी थिए । अहिले ललितपुर मात्र छ । काठमाडौंमा ४ सय २८, भक्तपुरमा ४ सय ७५ र ललितपुरमा ५ सय २७ सक्रिय संक्रमित छन् । परीक्षण दिनदिनै फरक छ । यद्यपि परीक्षण १० हजार हुँदा नयाँ पोजिटिभ संख्या ३ सयको हाराहारीमा छ । त्यसो त यो परीक्षण र कन्ट्याक्ट ट्रेसिङ यथेस्ट होइन । कुनै समय २४ हजारसम्म परीक्षण गरेका थियौँ । जसमा ९ हजारभन्दा बढी सक्रिय संक्रमित थपिएका थिए । त्यो स्थितिबाट ३ सयको हाराहारीमा आइपुगेका छौँ ।

चाडपर्वपछि संक्रमण बढ्छ भन्ने अनुमान पनि थियो । तर, त्यो अनुमान त फेल भयो नि ?

हो, चाडपर्वपछि बढ्छ कि भन्ने डर थियो । दसैँ, तिहार र छठ सकिएको केही दिन मात्र भयो बढ्ने संकेत देखिएको छैन । तर, भारतको पश्चिम बंगालमा बढेको छ । यसले नेपालसँग सीमा जोडिएको ठाउँमा जोखिम हुन्छ । यसतर्फ निगरानी राख्नु आवश्यक छ ।

कुनै समय संक्रमणदर ५१ प्रतिशतमा पुगेको थियो । अहिले ५ प्रतिशतभन्दा कममा झरेको छ । दोस्रो चरण निकै लामो समय बस्यो, किन ?

पहिलो चरणको अन्तिममा १ सयको हाराहारीमा पुगेका थियौँ । हामी सबैले मापदण्ड भुल्यौँ । जसका कारण दोस्रो चरणमा एकाएक संक्रमण बढ्यो । धेरै नेपाली संक्रमित भए । गत असार साउनमा गरेको सर्भेले पनि दुईतिहाइभन्दा बढीमा ६८.६ प्रतिशतमा एन्टिबडी बनेको देखियो । यो प्राकृतिक रूपमा एन्टिबडी बनेको थियो । अर्को दोस्रो लहरमा डेल्टा भेरियन्ट बढी आक्रामक भयो । धेरै व्यक्तिलाई सर्‍यो । एउटा व्यक्तिबाट सात जनासम्मलाई सरेको छ । त्यो हिसाबले पनि धेरैमा फैलियो । त्यसैले नियन्त्रणमा आउन समय लाग्यो ।

३ प्रतिशतमा झर्नु भनेको अब कोरोना बिदाइको चरणमा पुग्यो भन्न सकिन्छ ?

बिदाइको चरणमा पुग्यो भन्ने बेला अझै भएको छैन । नयाँ भेरियन्टको जोखिम कायमै छ । युरोपका कतिपय देशमा अहिले पनि संक्रमण बढिरहेको अवस्था छ । त्यसैले मापदण्ड छोड्ने बेला भएको छैन । अहिले नै महामारी सकिएको घोषणा गर्न हतार हुन्छ । अझै एक हप्ता क्लोजमा हेर्नुपर्छ, बढेन भने मात्र संक्रमण कम भयो भन्न सकिन्छ ।

त्यसो भए अझै जोखिमकै घेराभित्र छौँ ?

जोखिमै छ । यसपछि अझै खतरा भेरियन्ट नआउला भन्न सकिन्न । सामान्यतया पछि बनेका भेरियन्ट कमजोर हुनुपर्ने हो तर कोभिडको हकमा त्यो नियम लागेन । जसरी अल्फाभन्दा बिटा, बिटाभन्दा गामा, गामाभन्दा डेल्टा भेरियन्ट आक्रामक भएर आयो । हाम्रोमा डेल्टा र डेल्टा प्लस भेरियन्ट छ । त्यसैले अहिले नै सुरक्षित भयौँ भन्ने अवस्था छैन ।

कतै परीक्षण र कन्ट्याक्ट ट्रेसिङ कम भएर ग्राफमा घटेको त होइन ?

परीक्षण सुरुदेखि नै यथेष्ट नभएको सत्य हो । सुरुमा हामीसँग क्षमता पनि थिएन । पछि एन्टिजेन पालिका-पालिकामा पुग्यो । तर, सामान्य लक्षण हुँदा अस्पताल नजाने धेरै भए । करिब ८० प्रतिशतलाई कोभिड भए पनि सामान्य लक्षण हुने हो । यसले गर्दा आवश्यक नपरी स्वास्थ्य संस्थामा गएर परीक्षण नगर्ने ट्रेन्ड भयो । अर्को भनेको सबैको पायक पर्ने ठाउँमा स्वास्थ्य संस्था पनि भएन । स्वास्थ्य संस्थामा जानु भनेको पैसा लाग्छ, महँगो पर्छ भन्ने मानिसलाई परेकाले पनि हो । अहिले ९८ वटा प्रयोगशालाबाट कोरोनाको परीक्षण हुन्छ । जसमा ६० वटा त सरकारी नै छन् । लक्षण भएकाको निःशुल्क परीक्षण हुन्छ । तर, अस्पताल जान, लाइन बस्न गाह्रो मानेर मान्छे परीक्षण गर्न आएका छैनन् । त्यसैले संख्या कम भएको हो ।

अहिले अस्पतालहरूमा बिरामीको स्थिति कस्तो छ ?

बिरामी छन् तर कम मात्रामा छन् । थेग्नै नसक्ने अवस्था छैन । बेड, आईसीयू र भेन्टिलेटर नपाइने भन्ने छैन ।

मन्त्रालयले प्रक्षेपण पनि गरेको होला । चिसो मौसममा फेरि बढ्ने त होइन ?

हामीले मंसिरसम्मको प्रक्षेपण गरेका थियौँ । सोहीअनुसार काम भइरहेको छ । बाहिरको केही सर्भेले भने मार्च र अप्रिलमा फेरि पिक हुन्छ भनेको छ । यसमा मन्त्रालयले मंसिरमा अघिल्लो वर्षदेखिको अध्ययन गरेर प्रक्षेपण गर्छ ।

भनेपछि तेस्रो चरणको सम्भावना छ ?

तेस्रो चरणको सम्भावनालाई नकार्न सकिँदैन । नआओस् भन्ने हो तर आउँदैन भन्न सकिने अवस्था छैन । र, अहिले सबै क्षेत्र खोलिएको छ । विद्यालय पनि खुलेका छन् । सबै संवेदनशील बन्न जरुरी छ । हामीले कोरोना जित्यौँ भन्ने अवस्था छैन ।

अर्को चरण आउन नदिन अहिलेदेखि नै काम गर्नुपर्‍यो । मन्त्रालयले यसका लागि के गर्दैछ ?

अर्को चरणलाई रोक्न खोपलाई द्रुत गतिमा बढाएका छौँ । खोप लक्षित वर्गको ४४ प्रतिशतलाई पहिलो मात्रा र ३८ प्रतिशतलाई दोस्रो मात्रा लगाइएको छ । २ करोड ३३ लाख डोज खोप आएको छ । ३ कोरोड ४० लाख आउन बाँकी छ । चैतसम्म लक्षित वर्गलाई खोप पुर्‍याउँछौँ ।

तर, नागरिकले खोप अझै पनि सहजै पाउने स्थिति छैन । सहज रूपमा कहिले उपलब्ध हुन्छ ?

सुरुका दिनमा जस्तो छैन । धेरै सहज भएको छ । १८ वर्षमाथिकालाई खोप खुला गरिएको छ । ढुक्क भए हुन्छ, खोप अभियानलाई निरन्तर जारी राख्छौँ । आफ्नो पालो आउँदा खोप लगाउन र स्वास्थ्यको मापदण्डलाई कायम राख्न अनुरोध पनि छ ।

यो पनि पढ्नुस् :

चाडपर्वले ल्याउन सक्छ तेस्रो लहर

नेपालमा कोभिडले लियो १० हजारको ज्यान

स्थिर कोरोना, समुदायमा ‘हर्ड इम्युनिटी’ बनेको हो ?

एन्टिबडी देखिँदैमा कोरोना लाग्छ कि लाग्दैन ?

काठमाडौं उपत्यका फेरि कोरोनाको हटस्पट, विज्ञ भन्छन्– घरघरमै संक्रमण

अस्पतालका दृश्यले देखाउँछ तेस्रो लहर, कस्तो छ सरकारको तयारी ?

डाक्टरहरूको चेतावनी : कोरोनाको डरलाग्दो घण्टी फेरि बजिसक्यो, दुई-तीन हप्तामा जटिल स्थिति आउँछ

‘कोरोना सकियो भन्ने गल्तीले निम्त्याएको दोस्रो लहर, चौथो, पाँचौँ लहर पनि आउन सक्छ’

प्रकाशित मिति: सोमबार, कात्तिक २९, २०७८ १२:५०