काठमाडौं उपत्यका फेरि कोरोनाको हटस्पट, विज्ञ भन्छन्– घरघरमै संक्रमण

A+ A A-

जिल्ला प्रशासन कार्यालय काठमाडौं, ललितपुर र भक्तपुरले राति ८ बजेभित्र गन्तव्यमा पुगिसक्न सार्वजनिक र निजी सवारीसाधनलाई मंगलबार उर्दी जारी गर्‍यो । ‘संक्रमण दर र मृत्यृदर बढेको छ । अस्पतालहरूमा चाप बढेको छ । पहिलो चरणमा अत्यावश्यकबाहेक सार्वजनिक र निजी सवारीलाई ८ बजेभित्र गन्तव्यमा पुगिसक्न भनेका हौँ,’ काठमाडौंका प्रमुख जिल्ला अधिकारी कालिप्रसाद पराजुलीले भने, ‘रातिको गतिविधिलाई नियन्त्रण गर्न खोजिएको हो ।’

संक्रमण फैलिए पूर्ण निषेधाज्ञा

संक्रमणको वेग तीव्र गतिमा फैलिए कडा निषेधाज्ञामा जानुपर्ने निचोडमा प्रशासन पुगेको छ । ‘अस्पतालले धान्दै धानेन भने थप निषेधाज्ञा जारी गर्नुपर्ने हुन्छ । बेड नपाउने स्थिति आयो भने अर्को निषेधाज्ञामा जानुपर्ने हुन्छ,’ उनले भने, ‘पूर्ण निषेधाज्ञा जारी गर्नु नपरोस् । संक्रमण पनि नबढोस् भन्ने हो । भिडभाड रोकौँ । स्वास्थ्य मापदण्ड पालना गरेर नियमित काम पनि नरोकियोस् भन्ने अपेक्षा छ ।’

भिडभाड र मानिस अनुशासनमा नबसेका कारण फेरि संक्रमण बढेको निष्कर्ष प्रशासनको छ । ‘मापदण्ड पालना भएको छैन । भिडभाड नै मुख्य कारण हो । मानिस अनुशासनमा बसेको देखिँदैन,’ उनले भने, ‘अनुगमनमा जाँदा प्रहरीका अगाडि मास्क लगाउने र प्रहरी नभए नलाउने गरेको पाइन्छ । यसमा व्यक्ति सचेत हुन आवश्यक छ ।’

उपत्यका कोरोनाको हटस्पट

उपत्यकामा कोरोना संक्रमतिको संख्या बढ्दो छ । मंगलबार काठमाडौंमा ७ सय ९५ जनामा कोरोना पुष्टि भयो । ललितपुरमा २ सय ३९ र भक्तपुरमा १ सय ५२ जनामा संक्रमण देखिएको थियो । तर, बुधबार काठमाडौंमा ६ सय ६३ जना संक्रमित हुँदा ललितपुरमा १ सय ९२ र भक्तपुरमा १ सय ९ जना संक्रमित थपिए ।

विज्ञहरू मन्त्रालयको तथ्यांकभन्दा धेरै संक्रमित उपत्यकामा रहेको बताउँछन् । ‘उपत्यका कोरोना संक्रमणको हटस्पट हो । प्रत्येक घरमा संक्रमण छ । तथ्यांकमा देखिएको संक्रमणभन्दा कैयौँ गुणा बढी छ,’ सरुवा रोग विशेषज्ञ डा. शेरबहादुर पुनले भने, ‘परीक्षण नगरी मानिसहरू कोरोना बोकेर भिडभाडमा हिँडिरहेका छन् ।’

कोरोना बोक्ने, परीक्षण नगर्ने

स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मन्त्रालयको निष्कर्ष पनि मानिसहरू कोरोना बोकेर परीक्षण नै गर्न आएका छैनन् । ‘नाकमा घोच्नुपर्छ । १०–१२ दिन छुट्टै बस्नुपर्छ । केही गर्न पाइँदैन भनेर परीक्षण गर्नै आउँदैनन्,’ सहप्रवक्ता डा. समीर अधिकारीले भने, ‘परीक्षण नगर्दा एकबाट अर्कोलाई धेरै सरेको छ । एन्टिजेन र पीसीआर फ्रि छ, परीक्षण गर्न आउनुपर्‍यो ।’

संक्रमणको स्रोत संक्रमित, भिडभाड र सवारीसाधन

कोरोना पोजिटिभ भएर पनि परीक्षण नगरी भिडभाडमा गएकाले उपत्यकामा संक्रमण फैलिएकोमा सरकार र विज्ञ सहमत हुन्छन् । ‘जनघनत्व पनि धेरै छ । परीक्षण नगरी भिडभाडमा मानिस गएका छन् । देशविदेशबाट काठमाडौंमै आएका छन् । कागजात बनाउन काठमाडौ आउनुपर्ने स्थिति छ,’ डा. पुनले भने, ‘खोप केन्द्र र भेरिफिकेसन गर्ने ठाउँमा मापदण्ड पालना भएको छैन । मास्क घाँटीमा झुन्ड्याइएको हुन्छ ।’

सवारीसाधनले मानिस मात्र होइन, कोरोना पनि ओसारिरहेको विज्ञ बताउँछन् । ‘सवारीसाधन खुलेसँगै मानिसको चलायमान बढ्यो । सवारीसाधनले मानिस मात्र होइन, कोरोना पनि बोकिरहेका छन्,’ उनले भने ।

संक्रमण रोक्न के गर्ने ?

उपत्यकामा संक्रमणको चेन ब्रेक गर्न सरकारले १६ वैशाखदेखि निषेधाज्ञा लागू गरेको छ । २२ असारदेखि सवारीसाधनमा खुकुलो गरेसँगै संक्रमण फेरि बढ्न थालेको हो । संक्रमणको विस्तारलाई रोक्न सरकारले परीक्षण, कन्ट्याक्ट ट्रेसिङ र संक्रमितको व्यवस्थापनमा जोड गरिएको जनाएको छ । अस्पतालमा बेड, आईसीयू, एचडीयू र भेन्टिलेटरको व्यवस्था गरिएको मन्त्रालयले जनाएको छ ।

कोरोनाको चेन ब्रेक गर्ने निर्विकल्प उपाय खोप र मापदण्ड नै रहेको बताउँछन्, डा. पुन । ‘खोप जीवनरक्षाको निर्विकल्प उपाय हो । अर्जुनदृष्टि खोप ल्याउने र लगाउनेमा हुनुपर्छ,’ उनी भन्छन्, ‘खोपलाई अभियान होइन, महाअभियानमा लैजानुपर्छ । खोप सुरक्षित हिसाबले बाँड्नुपर्छ, भिडभाड गरेर होइन ।’