सेयर मूल्य बुलिस प्रवृत्तिमा जाने प्रयासमा एसियन लाइफ (समग्र विश्लेषण)

A+ A A-

पहिलो पुस्ताका तीन जीवन बिमा कम्पनीसँग प्रतिस्पर्धा गर्न २०६४ बाट दोस्रो पुस्ताका जीवन बिमा कम्पनी बजारमा आए । एसियन लाइफ इन्स्योरेन्स कम्पनी पनि (२१ चैत २०६४) त्यही समयमा आएको दोस्रो पुस्ताको बिमा कम्पनी हो ।

दोस्रो पुस्तामा बिमा शुल्क आर्जन र जीवन बिमा कोषको आधारमा पहिलो स्थानमा छ, एसियन लाइफ । तेस्रो त्रैमासमा बिमा शुल्क आर्जन र जीवन बिमा कोषको आधारमा कम्पनी पहिलो स्थानमा रहेको हो । तर, नाफा रकम र जगेडा कोषको आधारमा भने लगभग सबैभन्दा मुन्तिर छ ।

चालू आवको तेस्रो त्रैमासमा कम्पनीको नाफा ६४ प्रतिशतले बढेर ५ करोड ४४ लाख रुपैयाँ पुगेको छ । हरेक वर्षमा बिमांकीय मूल्यांकन हुने भएकोले यस्तो मूल्यांकनपछि वार्षिक नाफा थप वृद्धि हुन सक्छ ।

जीवन बिमा कोषहरुले सञ्चालन गरेका विभिन्न योजनाबाट भएको आम्दानी पुँजीगत जगेडा कोष, विशेष जगेडा, अन्य जगेडालगायतका शीर्षकमा राखिएको हुन्छ । यी आम्दानी (बिमा शुल्क, लगानी वा कर्जाबाट भएको आय)बाट दाबी भुक्तानी, आयकरलगायतका खर्च कटाएपछि बाँकी हुने रकमलाई बिमा कम्पनीहरुमा बचत भनिने चलन छ ।

तेस्रो त्रैमासमा कम्पनीको बचत २८ प्रतिशतले वृद्धि भएर २ अर्ब ६८ करोड ७८ लाख रुपैयाँ पुगेको छ । यही बचत रकम वार्षिक रुपमा जीवन बिमा कोषमा सारिन्छ ।

वर्षकाे अन्त्यमा यस्तो कोषको मूल्यांकन गरेर वास्तविक दायित्व निकालिन्छ र सोभन्दा बढी भएको रकम (दायित्व मुक्त रकम)को १० प्रतिशत नाफामा र बाँकी बिमा योजना खरिद गरेका ग्राहकलाई बोनस दिन प्रयोग हुन्छ ।

बचतमध्ये २ अर्ब ६८ करोड ३१ लाख जीवन कोषमा सारिएको छ भने ४६ लाख नाफा नोक्सान हिसाबमा सारिएको छ । योसँगै जीवन बिमा कोष ३१ प्रतिशतले वृद्धि भएर १५ अर्ब ७८ करोड रुपैयाँ पुगेको छ । कम्पनीले बिमा लेख खरिदकर्तालाई समेत प्रतिहजार ४१ देखि ८५ रुपैयाँसम्म बोनस दिएको छ ।

यता, कम्पनीले सेयर लगानीकर्तालाई विगत ४ वर्षमा औसत १३. ८० प्रतिशतको दरमा लाभांश दिएको छ । २०७०/७१ र २०७१/७२ को साधारण सभा एकैपटक गरेको कम्पनीले दोस्रो वर्ष लाभांश घोषणा गरेन । २०७४/०७५ को लाभांश घोषणा भएको छैन भने यो अवधिका वार्षिक साधारण सभाको टुंगो लगाएकै छैन ।

ढिलो साधारण सभा गर्ने र समयमै लाभांश घोषणा नगर्ने प्रवृत्तिकै कारण पछिल्लो समय बिमा कम्पनीहरुप्रति लगानीकर्ताको विश्वास घट्न थालेको छ । यही कारण एक समय वाणिज्य बैंकको मूल्यभन्दा उच्च रहेका बिमा कम्पनीहरुको सेयर मूल्य पनि उच्च दरले घटेको छ । यस कम्पनीकै मूल्य ४ सय रुपैयाँ हाराहारीमा छ ।

कम्पनीको महाविपत्ति कोष १५ प्रतिशतले बढेर ४ करोड रुपैयाँ पुगेको छ । यो कोष जति वृद्धि हुँदै गयो, कम्पनीबाट पुनर्बिमाको नाममा बाहिरिने रकममा कटौती गर्न थप सहयोग पुग्दै जानेछ । कम्पनीसँग आफैंले दायित्व लिन सक्ने (बिमा शुल्क रिटेन गर्ने) क्षमता बढ्दै जान्छ ।

हालसम्म १९ अर्ब ३३ करोड कुल बिमा शुल्क आर्जन गरेको कम्पनीले यस वर्ष भने २ अर्ब ६४ करोड रुपैयाँ आर्जन गरेको छ । हाल कम्पनीमा २ लाख ६० हजार बिमालेख कायम छ ।

हालसम्म ३ हजार ४ सय १८ बिमालेखको दाबी भुक्तानी गरेको छ । यसमार्फत कम्पनीबाट ९९ करोड रुपैयाँ ग्राहकले लगिसकेका छन् । कम्पनीमा परेका दाबीमध्ये भुक्तानी हुन बाँकी २ करोड रुपैयाँ बराबरको छ ।

दाबीको अन्तिम मूल्यांकनपछि कति भुक्तानी दिनुपर्ने वा दिनपर्ने वा नपर्ने निर्णय हुने गर्छ । कम्पनीको वार्षिक प्रशासनिक खर्च २९ करोड रुपैयाँ रहेको आव २०७३/०७४ को वार्षिक प्रतिवेदनमा उल्लेख छ । तेस्रो त्रैमासमा भने यस्तो खर्च करिब ३४ करोड छ ।

कम्पनीको चुक्ता पुँजी २ अर्ब रुपैयाँ पुगेको छ । यद्यपि, कम्पनीको तेस्रो त्रैमासिक प्रतिवेदनमा यो जोडिएको छैन । पुँजी नजोडिँदा पनि कम्पनीको प्रतिसेयर आम्दानी निकै कमजोर छ । यो दर ५ रुपैयाँ ७७ पैसा छ । अहिले पनि कम्पनीको मूल्य उच्च भएकै कारण मूल्य आम्दानी अनुपात ७०.८५ प्रतिशतसम्म छ । यसले कम्पनीले कमाएको एक रुपैयाँलाई लगानीकर्ताले ७० रुपैयाँसम्म तिरेको देखाउँछ । यो दर उच्च हो । प्रतिसेयर नेटवर्थ १ सय २२ रुपैयाँ छ ।

बिमालेखको धितोमा १ अर्ब २० करोड रुपैयाँ कर्जा प्रवाह गरेको कम्पनीले ३ करोड ५२ लाख ब्याज आर्जन गरेको छ । कम्पनीले विभिन्न लगानीबाट ९२ करोड कमाएको छ ।

हाल कम्पनीको प्रमुख कार्यकारी अधिकृतमा राजेशकुमार श्रेष्ठ छन् । कम्पनीको अध्यक्षता दीपककुमार श्रेष्ठले गरिरहेका छन् । हालसम्म प्रकाशित पछिल्लो वार्षिक वित्तीय विवरण २०७३/७४ अनुसार शक्तिकुमार गोल्यानको कम्पनीमा सबैभन्दा धेरै (८.०२ प्रतिशत) सेयर लगानी छ ।

कम्पनीको अवस्थालाई बुझ्न गत वर्ष कात्तिकतिर प्रकाशित केयर नेपालको रेटिङले पनि केही मद्दत मिल्न सक्छ । ६० प्रतिशत हकप्रद निष्कासन गर्न रेटिङ गरेको कम्पनीले ग्रेड ३ रेटिङ पाएको थियो ।

यसले कम्पनीको अवस्था आधारभूत पक्षका आधारमा औसत रहेको संकेत गर्छ । रेटिङले उल्लेख गरेका सकारात्मक पक्षमा कम्पनीको खुद प्रिमियम आम्दानीमा निरन्तर वृद्धि हुनु, नाफादर मध्यम रहे पनि स्वस्थकर देखिएको, बिमालेख ल्याप्स (खारेज) हुने दर कम रहेको, लगानी बढ्दो अवस्थामा रहेको र सोल्भेन्सी दर (जोखिम भार क्षमता हेर्ने सूचक) मध्यम रहेको उल्लेख छ ।

त्यस्तै, बिमालेख निरन्तरता नदिने (सरेन्डर गर्ने) प्रवृत्ति २०१६ मा उच्च देखिँदा भुक्तानी उच्च हुन पुगेको, सावधिक जीवन बिमा लेखमा बढी केन्दित रहेको, तुलनात्मक रुपमा बजार हिस्सा सानो रहेको लगायतलाई कमजोर पक्षका रुपमा उल्लेख गरेको छ ।

बुलिस प्रवृत्तिको प्रयास

कम्पनीको सेयर मूल्य बुलिस प्रवृत्तिमा जाने प्रयासमा छ । १४ दिने आरएसआई सूचक स्केलको ५० मा छ । सेयर सन्तुलित क्षेत्रमा छ । केही समयअगाडि यो सूचक स्केल ४१ बाट बढ्दै ५४ सम्म पुगेर फर्केको देखिन्छ ।

२१ दिने र ७ दिने सिम्पल मुभिङ एभरेज क्रस ओभर गर्ने संकेत देखिएको छ । यसले मूल्य बुलिस प्रवृत्तिमा जान सक्ने सम्भावनालाई देखाएको छ । यी रेखालाई विशेष याद गरिराख्नुपर्ने देखिन्छ । यदि २१ दिने रेखालाई काटेर ७ दिने रेखा माथि लागेमा बजार केही समय बढ्नेछ ।

अन्तिम कारोबारमा मूल्य बढेको कम्पनीले आगामी एक महिनामा ४ सय २१ मा पहिलो प्रतिरोध र मूल्य घटेका ३ सय ८० मै पहिलो टेवा पाउनेछ ।

कम्पनीको सेयर मूल्यले अन्तिम दुई दिनमा पहिलो दिन लामो कालो मैनबत्ती र अन्तिम दिन सेतो मैनबत्ती बनेको छ । पहिलो दिनको मैनबत्तीको पुरै शरीरले पछिल्लो दिनको सेतो मैनबत्तीको शरीर ढाकेको (इनगल्फ) छ । यो दुई दिनको आकृतिले हरामी बुलिस आकृति बनाएको छ । यसले मूल्य बुलिस प्रवृत्तिमा जान सक्ने भए पनि यो कमजोर संकेतका रुपमा मानिन्छ ।

तर, यही दुई मैनबत्ती पछि तेस्रो दिन अर्थात् बिहीबार सेतो मैनबत्ती बन्यो भने बजार बढ्ने दरिलो सम्भावना हुन्छ । बिहीबार बढेर सेतो मैनबत्ती बनेमा र यसको शरीरको आकृति कालो लामो मैनबत्तीको शरीरभन्दा माथिसम्म पुगेमा थ्री इन्साइड अप बुलिस प्रवृत्ति बन्नेछ । यस्तो भएमा मूल्य बढ्ने दरिलो संकेत हुनेछ ।

नोट: बजार जोखिममा आधारित हुन्छ । लगानी गर्दा रणनीतिअनुसार बजारको परिवेशको स्वमूल्यांकन गर्नु उचित हुन्छ ।

अन्य कम्पनीको विश्लेषण