लकडाउनमा सबैभन्दा बढी घाटामा खुद्रा व्यवसायी, अधिकांशले पाएनन् छुट

A+ A A-

लकडाउनको समयमा ठूला उद्योगहरूले सबैभन्दा धेरै ऋण लिएका छन् । ४ महिना ठप्प रहेको बजारमा उद्योग व्यवसाय संचालन हुन नसक्दा अधिकांश उद्योगीहरूले बैंक तथा वित्तीय संस्थाबाट कर्जा लिएर कर्मचारी तलबदेखि सम्पूर्ण खर्च बेहोरेका छन् । यसरी कर्जा लिनेमा ७४.३ प्रतिशत ठूला उद्योगी व्यवसायीहरू रहेकाे नेपाल राष्ट्र बैंककाे तथ्यांकले देखाएकाे छ ।

खर्च चलाउनका लागि ७४ प्रतिशत उद्योगी व्यवसायीले ऋण लिए पनि त्यसमध्ये १७.३ प्रतिशतले मात्र राष्ट्र बैंकले प्रदान गरेको सहुलियतपूर्ण कर्जा पाएका छन् । राष्ट्र बैंकले उद्योग व्यवसाय कोरोनाबाट थलिएको भन्दै ब्याजदरमा २ प्रतिशत छुटदेखि विभिन्न सहुलियतपूर्ण कर्जा प्रदान गर्न बैंक तथा वित्तीय संस्थाहरूलाई निर्देशन नै जारी गरेको थियो । तर, साे निर्देशनअनुरुप उद्योगी व्यवसायीहरूले कर्जा नपाएको राष्ट्र बैंक अध्ययन प्रतिवेदनले देखाएको छ ।

सहुलियतपूर्ण कर्जा र ब्याजमा छुट यो लकडाउनको अवधिमा सबैभन्दा धेरै कृषिक्षेत्रका व्यवसायी र किसानले लिएका छन् । राष्ट्र बैंकको तथ्यांकअनुसार कृषिक्षेत्रले ३ महिनाको अवधिमा ३५.४ प्रतिशत सहुलियतपूर्ण कर्जा प्राप्त गरेका छन् ।

१३ प्रकारका क्षेत्रमध्ये सबैभन्दा बढी छुटमा कर्जा लिएको कृषिक्षेत्रले हो । त्यसो त सबै व्यापार व्यवसाय ठप्प रहँदा पनि कृषिक्षेत्र भने संचालनमा नै थियो । ३१ प्रतिशत कृषिसम्बन्धी उत्पादन निरन्तर भइरह्यो भने ५२.६३ प्रतिशत आंशिक रूपमा संचालनमा आएका थिए । जसले गर्दा कर्जा लिनेहरू पनि बढेका छन् ।

त्यसो त ब्याज छुट पाउनेभन्दा नपाउने बढी छन् । यो अवधिमा कृषिक्षेत्रका ६४.८६ प्रतिशत किसान तथा व्यवसायीले राष्ट्र बैंकले दिएको छुट पाएनन् ।

यो पनि पढ्नुहोस

ब्याजमा छुट पाउनु भएन ? यसरी गर्नुस् उजुरी

योसँगै यातायात तथा भण्डारण क्षेत्रका व्यवसायीले कृषिक्षेत्रपछि सबैभन्दा बढी ब्याज छुट तथा सहुलियतपूर्ण कर्जा पाएका छन् । यो क्षेत्रका २९.४१ प्रतिशत व्यवसायीले छुट पाए भने ५८.९२ प्रतिशतले पाएनन् ।

यस्तै, विद्युत, ग्यास र पानीतर्फका २५ प्रतिशत व्यवसायीले मात्रै छुट पाए, बाँकी ७५ प्रतिशतले भने कुुनै पनि किसिमका छुट तथा सहुलियतपूर्ण कर्जा पाएनन् । योसँगै निर्माणतर्फ २५, थोक तथा खुद्रा व्यापारतर्फ १४.८४, होटल तथा रेस्टुरेन्टतर्फ २५.९३, रियल स्टेट भाडा तथा व्यावसायिक क्रियाकलापहरूतर्फ २२.२२, शिक्षातर्फ १७.०२, स्वास्थ्य तथा सामाजिक क्षेत्रतर्फ १५.३८ र अन्य क्षेत्रले १०.१३ प्रतिशत कर्जाको ब्याजमा छुट पाएका छन् ।

राष्ट्र बैंकले तोकेका व्यवसायीहरूले पनि नियमबमोजिमको छुट बैंक तथा वित्तीय क्षेत्रले दिन अनकनाउँदा अधिकांश व्यवसायीले पाउन सकेका छैनन् । शहरीक्षेत्रमा छुट पाउनेको संख्या ग्रामीण क्षेत्रमा भन्दा उच्च रहेको अध्ययन प्रतिवेदनले देखाएको छ ।

व्यवसायको आकारअनुसार भने घरेलु उद्योगले १८.१२ प्रतिशत, लघु उद्यम तथा साना खुद्रा व्यापारले १४.७४, १५ करोडसम्म स्थिर पुँजी भएका साना व्यवसायले २५.३३, ५० करोड स्थिर पुँजी हुने व्यवसायले २५.९३ र ५० करोडभन्दा माथिका ठूला व्यवसायहरूले १८.५२ प्रतिशले ब्याज छुट पाएका छन् ।

कर्जा पाउनेमध्ये ७२.९ प्रतिशत उद्योग/व्यवसायहरूले वाणिज्य बैंक, विकास बैंक र वित्त कम्पनीबाट कर्जा लिएका छन् । त्यसैगरी, करिब १.३५ प्रतिशतले लघुवित्त वित्तीय संस्थाबाट, ८.६५ प्रतिशतले बचत तथा ऋण सहकारी संस्थाबाट र ५.१५ प्रतिशतले अन्य स्राेतबाट कर्जा लिएको देखिएको छ ।

कर्जा नलिएका उद्योग/व्यवसायहरूको संख्या ११.९५ प्रतिशत रहेको पाइएको छ । कृषि, वन तथा मत्स्यपालन, खानी तथा उत्खनन, उत्पादनमूलक उद्योग, विद्युत् ग्यास तथा पानी, निर्माण, होटल तथा रेष्टुरेन्ट, शिक्षा र स्वास्थ्य तथा सामाजिक कार्यहरूका क्षेत्रमा राष्ट्रिय औसतभन्दा बढी प्रतिशतले बैंक तथा वित्तीय संस्थाबाट कर्जा लिएको देखिएको छ ।

मारमा पर्ने तर छुट नपाउने साना व्यवसायी

कोरोनाले गर्दा लकडाउन भएसँगै विभिन्न माग राखेर छुटको व्यवस्था गर्न हारगुहार गर्ने ठूला व्यवसायीहरूले राष्ट्र बैंकबाट दिइने सहुलियतपूर्ण कर्जा र छुट दुवै पाएका छन् । तर, सामान्य पसल व्यवसाय गरेर दिनचर्या गर्दै आएका साना व्यवसायीहरूले भने निकै कम मात्रामा पाउनुपर्ने छुट पाएका छन् भने कर्जा पनि थोरैले मात्र लिएका छन् ।

लकडाउनले पूर्ण रूपमा ठप्प भएका साना व्यवसायजस्तै विभिन्न प्रकारका पसल व्यवसायीहरू पनि बढी मारमा परे । सानो पुँजी र पूर्ण योजनाबिना नै व्यवसाय गर्दै आएका करिब १० प्रतिशत व्यवसायी व्यवसायबाट पलायन हुने अवस्थामा पुगे ।

यो पनि पढ्नुहोस

सिक्री र औँठी बेचेर पसलको भाडा

राष्ट्र बैंकले ब्याज छुट गरे पनि सहुलियतपूर्ण कर्जाका लागि बैंकले सहजीकरण नगरिदिँदा त्यस्ता साना व्यवसायीहरू, जो थप पैसा जुटाएर थालिएको व्यवसाय पुन: संचालन गर्न सक्दैनन्, पलायनको अवस्थामा पुगेका हुन् । त्यसो त मर्कामा परेर बैंक तथा वित्तीय संस्थामा कर्जालगानीका लागि अनुराेध गर्न जाँदासमेत बैंकले विभिन्न बहानामा कर्जा नदिएको साना व्यवसायीहरूले गुनासो गर्दै आएका छन् ।

यो पनि पढ्नुहोस

'ग्राहक आउँदा तर्सिन्छु, नआउँदा पिरोलिन्छु...'

राष्ट्र बैंकको प्रतिवेदन नै हेर्ने हो भने पनि लकडाउनको अवधिमा सबैभन्दा बढी मारमा परेका साना तथा खुद्रा पसल गरेर जीविकोपार्जन गर्दै आएका व्यवसायीहरू नै परेका छन् । लघु तथा खुद्रा व्यवसायमा ७४.७४ प्रतिशत व्यवसायीले राष्ट्र बैंकले दिनैपर्ने निर्देशन दिएर पनि ब्याज छुट पाएनन् । साना तथा खुद्रा अधिकांश व्यवसायीहरूले लकडाउनको अवधिमा घरभाडा, बैंकको ब्याज तिर्न समस्या भएको बताएका छन् ।

कर्जा तिर्ने ३ महिने छुटकाे अवधि सकिँदै, दबाबमा ऋणी

नियमित ऋण चुक्ता गर्ने वाणिज्य बैंकका ग्राहकले पाएनन् छुट

प्रकाशित मिति: बिहीबार, साउन २२, २०७७ १७:५९