चाडपर्वमा ‘भगवान भरोसा’मा यात्रा गर्न बाध्य कर्णालीवासी

A+ A A-

देशैभर दसैंको रौनक छाएको बेला सल्यानको कपुरकोट गाउँपालिका ६ जलवाङ गाउँ शोकमा डुबेको छ । गत बुधबार सल्यानको कपुरकोटमा रा १ ज ५६३ नम्बरका जिप दुर्घटना हुँदा ९ जनाले ज्यान गुमाए । बाँकेको कोहलपुरबाट सल्यानको कपुरकोटका लागि छुटेको जिपमा सवार ९ जनामध्ये ८ जनाको घटनास्थलमै र १ जनाको उपचारका क्रममा मृत्यु भयो ।

ज्यान गुमाउनेहरूमा ४५ वर्षीय टोपबहादुर ओली, ११ वर्षीय वसन्त ओली, ४० वर्षीय ललित ओली, ४५ वर्षीया कुमारी ओली र ४५ वर्षीय धर्म ओली एकै परिवारका हुन् । दुर्घटनामा ज्यान गुमाउने अर्का ७० वर्षीय खुमलाल ओली पनि सन्तानभित्रका पर्दछन् ।

त्यस्तै दुर्घटनामा सोही गाउँका चालक २२ वर्षीय जीतबहादुर बोहरा र २७ वर्षीय सुरेश केसीको पनि मृत्यु भएको छ । गाडी सडकबाट करिब एक सय ५० मिटर तल खसेको थियो । चालक निदाएका कारण दुर्घटना भएको हुनसक्ने प्रहरीको प्रारम्भिक अनसन्धानबाट खुलेको छ । उनीहरू बाँकेको ढकेरीस्थित आफन्तको बिहेमा गएर फर्कदै थिए । मृत्यु हुने सबै एकै गाउँका हुन् ।

सोही दिन जुम्लाबाट स्याउ लिएर सुर्खेततर्फ आइरहेको ट्रक दुर्घटनामा पर्‍याे । जुम्लाको हिमा गाउँपालिका–१ आचार्य लिहिमा वागमती प्रदेश ०३००१ ख २१६४ नम्बरको ट्रक दुर्घटनामा मकवानपुर घर भएका ट्रक चालक अविनाश लामाको मृत्यु भयो भने उनका सहयोगी हरि न्यौपाने घाइते भए ।

यस्तै शनिबार सल्यानकै कुमाख गाउँपालिका ७ डुमकोटमा रा १ ज ७९८ नम्बरको जिप दुर्घटनामा पर्‍याे । दुर्घटनामा कुमाख गाउँपालिका ७ डुमकोटका ३९ वर्षीय मानबहादुर पुन र १४ वर्षीया एनका पुनको मृत्यु भयो । १७ जना घाइते भए । ओभरलोडका कारण उकालोमा चढ्न नसकेर दुर्घटना भएको प्रहरीले जनाएको छ ।

शनिबारै जुम्लाको तिला गाउँपालिका १ कालजेनीमा खंलगाबाट नराकोटतर्फ जाँदै गरेको भे १ च १८७३ नम्बरको बोलेरो जिप अनियन्त्रित भई दुर्घटना भयो । दुर्घटनामा इलाका प्रशाशन कार्यालय नाराकोटका प्रमुख मधुशंकर उपाध्यायसहित ४ जना घाइते भए । उनीहरू दसैँ मान्न घर फर्किदै थिए ।

उल्लेखित घटना चाडपर्वका बेला बर्सेनि कर्णालीका सडकमा ज्यान गुमाउनेहरूका दुखान्त उदाहरण हुन् ।

बर्सेनि चाडपर्वका बेला सडक सुरक्षा रणनीति बनाउने ट्राफिक प्रहरी नै मुकदर्शक हुँदा यातायात व्यवसायीको कमाउ धन्दाले कर्णालीका नागरिकहरू भगवान भरोसामा यात्रा गर्न बाध्य छन् । गतिलो सडक पूर्वाधार नहुँदा कर्णालीका नागरिकले अनाहकमा ज्यान गुमान बाध्य छन् ।

बर्सेनि चाडवाडका अवसरमा सडक सुरक्षा रणनीति तयार पारिन्छ, तर प्रहरी नै रणनीति कार्यान्वयनमा लाग्दैन ।शनिबार सुदूरपश्चिमका २ जिल्ला र साविक कर्णालीका ५ जिल्ला जोड्ने मुख्य स्थलमार्ग कर्णाली राजमार्गको सुरुवाती पोइन्ट सुर्खेतको बाङ्गेसिमल नजिक दर्जन बढी बोलेरो भ्यान लाइन लागेका थिए । ती गाडीमा यसरी मान्छे बसालिएका थिए कि लाग्छ भेडा बाख्रा खोरमा थुनेको आवास हुन्थ्यो । सामान पनि उत्तिकै मात्रामा हालिएको थियो ।

बेलेरोमा ६ जनासहित पछाडि ढालामा सामान राख्न मिल्ने हुन्छ, तर भरिभराउ सामान र २५ जनाभन्दा बढि मान्छे बसेको अवस्था थियो । जसले पनि दुर्घटनाको जोखिम बढेको देखिन्छ । करिव १ सय दुरीमा ट्राफिक प्रहरी र प्रहरीको स्थायी चेक पोष्ट अवस्थित छन् । तर, प्रहरी भने चेक जाँचमा कडाइ नगरी मुकदर्शक बनेर बसेको छ । सवारी साधनको चेकचाँजमा कडाइ नगर्दा व्यवसायीहरूले क्षमताभन्दा दोब्बर यात्रु बोकर जोखिमपूर्ण यात्रा गराइ रहेका छन्, भने तोकिएको भन्दा बढी भाडा असुल्ने गरेका छन् ।

क्षमताभन्दा बढी यात्रु बोकेका सवारी साधनलाई ट्राफिक प्रहरीले जरिवानाको नाममा चिट काटेर छाडिदिन्छ । नाम नबताउँने सर्तमा एक सवारी चालकले आफूहरूबाट १ सयदेखि १५ सयसम्म रकम लिने गरेको बताए । उनले भने, ‘ट्राफिकले विभिन्न बहाना देखाएर पैसा माग्छन्, नदिए जरिवाना गर्छु भन्छन्, अगाडि जान पैसा तिर्नै पर्छ ।’ खासगरी ग्रामीण क्षेत्रका सडकहरूमा प्रहरीको सक्रियता निकै कमजोर देखिएको छ ।

कर्णालीका अधिकांश सडक साँघुरा, कच्ची र जीर्ण छन् । ती सडकहरूमा चल्ने सवारी साधनमा क्षमताभन्दा धेरै यात्रु सवार गर्दा दुर्घटनाको जोखिम बढ्ने गरेको प्रदेश ट्राफिक कार्यालय सुुर्खेतका प्रवक्ता (प्रहरी निरीक्षक) भिमबहादुुर खड्का बताउँछन् । उनका अनुसार सुर्खेतका पञ्चपुुरी, चौकुने र लेकवेशी जाने कच्ची रुटमा यातायात व्यावसायिकले गाडीको छतमा मान्छे हाल्ने, क्षमताभन्दा बढी बोक्ने गरेको भेटिएको छ । क्षमताभन्दा बढी यात्रु बोक्ने सवारी साधनलाई कारवाही गरिएको उनको भनाइ छ ।

विशेष गरी चाड पर्वमा यात्रुको चाप बढी हुने र सवारी साधन कम हुनाले समस्या आएको सुर्खेत काँक्रेविहार यातायात प्रालिका अध्यक्ष रमेश सापकोटा बताउँछन् । उनी ‘चाडवाडमा यात्रुको संख्या बढी हुन्छ, हामीसँग पर्याप्त सवारी साधन नभएका कारण पनि जोखिम मोल्नुपर्ने बाध्यता सिर्जना भएको हो’, उनी भन्छन्, ‘विभिन्न यातायात व्यवसायीसँग समन्वय गरेर यात्रुलाई सुरक्षित गन्तव्यमा पु¥याउने व्यवस्था मिलाएका छौं, भने तोकिएको भन्दा बढी भाडा लिएको, यात्रुलाई दुःख दिएको पाइए त्यस्ता सवारीलाई कारवाही हुन्छ ।’

२०७८ को असोज महिनामा मात्र कर्णालीमा २३ वटा दुर्घटनाहरू भएको प्रहरीको तथ्यांकमा उल्लेख छ । यीमध्ये २१ दुर्घटना त दसैंका वरिपरि नै भएका थिए । गत वर्ष दसैं अवधिमा कर्णालीमा दुर्घटनामा परी ३७ जनाले ज्यान गुमाएको प्रहरी तथ्यांक छ । गत वर्षको असोज २६ गते नेपालगञ्जबाट मुगुतर्फ जाँदै गरेको बस छाँयानाथ रारा नगरपालिकाको पिनातपने खोलामा दुर्घटना हुँदा ३२ जनाले ज्यान गुमाए, १३ जना घाइते भएका थिए ।

नेपाल प्रहरी राजमार्ग सुरक्षा तथा ट्राफिक व्यवस्थापन कार्यालय, सुर्खेतको विगत ३ आर्थिक वर्षको तथ्यांक हेर्ने हो भने एक सय ६४ वटा सडक दुर्घटना भएका छन् । चाडपर्वको समयमा खासगरी असोज र कात्तिक महिनाको अवधिमा सो संख्यामा दुर्घटना भएका हुन् ।

यसैगरी प्रत्येक आर्थिक वर्षमा दुर्घटनाको संख्यामा समेत वृद्वि हुदै आएको छ । आर्थिक वर्ष २०७६/०७७ को असोज महिनामा कर्णाली प्रदेशमा ३३ वटा सडक दुर्घटना भएका थिए । यसैगरी २०७७/०७८ को असोज महिनामा १८ वटा र २०७८/०७९ मा २३ वटा सडक दुर्घटना भएका छन् । तीन आर्थिक वर्षको असोज महिनामा मात्र कुल ७४ दुर्घटना घटेको देखिन्छ । कार्तिक महिनामा २०७६/०७७ मा २० वटा, २०७७/०७८ मा २९ वटा र २०७८/०७९ मा ४१ वटा गरी कुल ९० वटा दुर्घटना घटेका छन् । चाडपर्वका बेला गाउँघर फर्किनेहरूको संख्या बढ्ने भएकाले सार्वजनिक यातायातका साधनमा क्षमताभन्दा बढि यात्री बोक्ने र तीव्र गतिमा हाँक्ने गर्दा नै बढिजसो दुर्घटना हुने गरेको प्रहरीको निष्कर्ष छ ।

प्रकाशित मिति: आइतबार, असोज १६, २०७९ १५:१५