स्वास्थ्य मन्त्रालयको प्रक्षेपण: ओमिक्रोनबाट ४० प्रतिशतसम्म नागरिक संक्रमित हुन सक्छन्

स्वास्थ्य मन्त्रालयको प्रक्षेपण: ओमिक्रोनबाट ४० प्रतिशतसम्म नागरिक संक्रमित हुन सक्छन्

A+ A A-

स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मन्त्रालयले आगामी चैतसम्म कूल जनसंख्याको ४० प्रतिशत नागरिक कोभिड–१९ को ओमिक्रोन भेरियन्टबाट संक्रमित हुन सक्ने अनुमान गरेको छ । याे भनेकाे कूल ३ कराेड जनसंख्यामध्ये एक कराेड २० लाखमा संक्रमण हुने हाे ।

मन्त्रालय उच्च स्रोतले भन्यो, ‘ओमिक्रोन यही दरमा बढ्यो भने ४० प्रतिशत नागरिक संक्रमित हुन सक्छन् । सोहीअनुसार नियन्त्रणको योजना बनाउने काम भइरहेको छ । समुदायमा संक्रमण रोक्न सकियो भने मात्र कम हुनसक्छ ।’

ओमिक्रोन भेरियन्ट यसअघिका भेरियन्टभन्दा तीन गुणा बढी रफ्तारमा फैलिने भएकाले याे धेरैमा सर्ने मन्त्रालयले अनुमान गरेकाे हाे ।

संक्रमितमध्ये ८० प्रतिशतमा सामान्य असर हुने प्रक्षेपण मन्त्रालयको छ । १५ प्रतिशत अस्पतालमा पुग्ने र ५ प्रतिशतमा जटिल असर हुने अनुमान पनि मन्त्रालयको छ । संक्रमितको संख्या बढे पनि खोप लगाएका कारण जटिल स्थितिका बिरामी कम हुने र होम आइसोलेसनमा बस्नेको संख्या धेरै हुने मन्त्रालयको विश्लेषण छ ।

तर, मन्त्रालयका सहप्रवक्ता डा. समीरकुमार अधिकारी भने प्रक्षेपणबारे बाहिर भन्नु उपयुक्त नहुने दाबी गर्छन् । ‘प्रक्षेपण गरिएको कुरा सर्वसाधारणलाई भन्न मिल्दैन । यसले त्रास पैदा गर्ने हुँदा गाेप्य हुन्छ,’ उनले भने, ‘कति संक्रमित हुँदा राेकथामका लागि कति सामान चाहिन्छ भनेर तयारी गरेका छौँ ।’

निर्देशिका बनाउँदै

तीव्र गतिमा ओमिक्रोन फैलिएपछि रोकथाम तथा नियन्त्रण गर्न निर्देशिका बनाउने काम भइरहेको मन्त्रालयले जनाएको छ । ‘पुसदेखि चैतसम्मको योजना समेटिएको निर्देशका एक हप्ताभित्र तयार हुन्छ,’ नीति योजना तथा अनुगमन महाशाखा प्रमुख डा. तारानाथ पोखरेलले भने, ‘कति जनसंख्या संक्रमित हुन्छन्, कति परीक्षण गर्ने, अस्पतालमा कति भर्ना हुन्छन्, अस्पतालमा बेड, आईसीयू, अक्सिजन, भेन्टिलेटर, आइसोलेसनको व्यवस्थापन र कति सामान खरिद गर्नुपर्छ त्यसको विश्लेषण गरेर निर्देशिका बनाउने हो ।’

चैतसम्म तेस्रो लहर रहने आकलनसहित मन्त्रालयले निर्देशिका बनाउन लागेको हो । यद्यपि एक सातामा तेब्बरले संक्रमण बढे पनि मन्त्रालयले अहिलेसम्म तेस्रो लहर सुरु भएको घोषणा गरेको छैन । ‘यो निकै उचाइमा जान्छ । कति मानिस संक्रमित हुन्छन् भनेर भन्न सकिँदैन । यही अनुपातमा बढ्दै गयो भने धेरै गुणा मानिस संक्रमित हुन्छन्,’ सहप्रवक्ता डा. अधिकारीले भने ।

मन्त्रालयका एक उच्च अधिकारीले विश्व स्वास्थ्य संगठनले दिने निर्देशनका आधारमा तेस्रो लहरको घोषणा गरिने बताए । ‘संक्रमण दर १० प्रतिशतभन्दा माथि भएपछि र विश्व स्वास्थ्य संगठनले भनेपछि तेस्रो लहर भन्ने हो,’ ती अधिकारीले भने । मन्त्रालयको तथ्यांक अनुसार सोमबार संक्रमणदर १५.१ प्रतिशत पुगेको छ । आइतबार संक्रमणदर ९.२३ प्रतिशत थियो ।

समुदायमा ओमिक्रोन भेरियन्ट

हाल समुदायमा ओमिक्रोन भेरियन्ट नै घुमिरहेको मन्त्रालयको निचोड छ । ‘पछिल्लो समय आशंका लागेकोमा ओमिक्रोन देखिएको छ । समुदायमा डेल्टा भेरियन्ट पनि हुनसक्छ । तर त्यो अनुपात कम होला । छिमेकी देश भारतमा पनि ओमिक्रोन फैलिएको छ । त्यसैले नयाँ भेरियन्टअनुसार व्यवहार गर्नुपर्छ । अब ओमिक्रोन भनेर नै जान्छौँ । यसले रोकथाम र नियन्त्रणमा सहयोग पुग्छ,’ सहप्रवक्ता डा. अधिकारीले भने, ‘हालसम्म २७ जनामा ओमिक्रोन भेरियन्ट पुष्टि भएको छ ।’

ओमिक्रोनलाई रोकथाम गर्न नसकिए चुनौतीपूर्ण अवस्था आउने बताउँछन्, उनी । ‘अस्पतालमा भर्ना हुनेको संख्या बढेको छ । तर जटिल बिरामी भर्ना भएका छैनन् । संक्रमण बढ्दै गयो भने रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता कम भएका पनि संक्रमित हुने अवस्था आउँछ,’ उनले भने, ‘समुदायमा संक्रमण रोक्न सकिएन भने चुनौतीपूर्ण अवस्था आउँछ ।’

स्वास्थ्यकर्मीहरू समेत संक्रमित हुने र अस्पतालमा चाप बढ्ने मन्त्रालयको प्रक्षेपण छ । ‘स्वास्थ्यकर्मी पनि संक्रमित हुन्छन् । कोभिड र ननकोभिडको व्यवस्थापन गर्नुपर्ने हुन्छ । त्यस्तो अवस्थामा चुनौती हुन्छ भन्ने प्रक्षेपण छ,’ डा. अधिकारीले भने, ‘रोकथामका लागि जनस्वास्थ्यको मापदण्ड र खोपलाई प्राथमिकता दिने हो । खोपले अस्पताल पुर्‍याउने र मृत्यु हुनलाई कम गराउँछ ।’

सबैलाई खोप

खोपको पहुँचमा नआएकालाई खोजीखोजी खोपको दायरामा ल्याउने योजना मन्त्रालयको छ । ‘खोप नलगाएकालाई खोप लगाउन पनि खोप कार्ड अनिवार्य गरिएको हो । यसले खोप लगाउन मानिस खोप केन्द्रमा पुग्छन्,’ उनले भने, ‘सबैलाई खोपको दायरामा ल्याउन अतिरिक्त खोप दिने निर्णय पनि पछिलाई सारिएको हो ।’

हाल कूल जनसंख्याको ३७ प्रतिशतले पूर्ण मात्रा, ५० प्रतिशतले एक मात्रा खोप लगाएका छन् । लक्षित जनसंख्यामा भने ५६ प्रतिशतले पूर्ण मात्रा र ७६ प्रतिशतले एक मात्रा खोप लगाएका छन् ।

बेड, आईसीयू एचडीयू, भेन्टिलेटर कति छ ?

ओमिक्रन भेरियन्ट फैलिएसँगै अस्पतालमा संरचनाहरू पनि थप गरिएको मन्त्रालयले जनाएको छ । ‘पहिलो लहरको तुलनामा दोस्रो लहरमा संरचनामा सुधार आएको छ । बेड, भेन्टिलेटर, एचडीयू, आईसीयू, अक्सिजन, सिलिन्डर थप गरिएको छ,’ सहप्रवक्ता अधिकारीले भने ।

स्रोत : स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मन्त्रालय ।

करारमा राखिएका स्वाथ्यकर्मीको समय थप

अस्पतालमा चाप बढ्ने भन्दै मन्त्रालयले कोभिडका लागि करारमा राखिएका स्वास्थ्यकर्मीको समयावधि थप गर्ने भएको छ । ‘माघ, फागुन र चैतसम्म करारका जनशक्तिको समय थप गर्ने तय भएको छ,’ उनले भने, ‘कति जनशक्ति आवश्यक पर्छ त्यो सम्बन्धित अस्पतालले नै राख्ने हो ।’

याे पनि‍‍