डा. शेरबहादुर पुनलाई प्रश्न- ओमिक्रोनले सुनामी ल्याउने संकेत देखाएको हो ?

A+ A A-

विश्व स्वास्थ्य संगठन (डब्लूएचओ)का प्रमुख डा. टेडरोज आध्यनोम गेब्रेयेसोसले कोरोनाको डेल्टा र ओमिक्रोन भेरियन्टको मिश्रणले डरलाग्दो सुनामी ल्याउन लागिरहेको चेतावनी दिए । स्वास्थ्य प्रणालीहरू काम गर्न नसक्ने अवस्थानजिक पुगेको उनको निचोड छ । तर, अध्ययनले ओमिक्रोन भेरियन्टको संक्रमण तीव्र भए पनि गम्भीर बिरामी पार्ने सम्भावना डेल्टाको भन्दा ३० देखि ७० प्रतिशत कम देखिएको छ ।

तर, संक्रमण तीव्र हुँदा स्वास्थ्य सेवालाई गम्भीर रूपमा प्रभावित बनाउने ठहर डब्लूएचओको छ । नेपालमा पनि हालसम्म तीन जनामा ओमिक्रोन भेरियन्ट पुष्टि भएको छ । यसै सन्दर्भमा हामीले शुक्रराज ट्रपिकल तथा सरुवा रोग अस्पतालका रिसर्च युनिटका प्रमुख भाइरोलोजिस्ट डा. शेरबहादुर पुनसँग शिलापत्रले गरेको कुराकानीको सम्पादित अंश:

डब्लूएचओका प्रमुख टेडरोजले भनेजस्तै ओमिक्रोन भेरियन्टले सुनामी नै ल्याउने संकेत देखाएको हो ?

कोरोना भाइरस कमजोर भएको अवस्थामा जनस्वास्थ्यको मापदण्ड बिर्संदै जाँदा समस्या पक्कै आउँछ । नयाँ भेरियन्ट आउँदा संक्रमण फैलिने सम्भावना रहन्छ । फेरि अर्को लहर आउने सम्भावनालाई नकार्न सकिँदैन । डेल्टा भेरियन्ट दोस्रो लहरको कारक मानिन्छ ।

तर दोस्रो लहरमा जे भोगियो, त्यस्तो स्थितिको सम्भावना कम छ । अस्पताल भर्ना हुने र मृत्यु हुने सम्भावना कम देखिन्छ । यसको कारण भनेको खोप हुन सक्छ । खोप लगाउनु भनेको जटिल अवस्थामा पुग्न कम गर्नु हो । खोप लगाउँदैमा संक्रमण नहुने भन्ने हुँदैन । अर्को लहरमा डेल्टा भेरियन्टको भन्दा कम समस्या आउँछ तर संख्यात्मक हिसाबले बढ्न सक्छ ।

ओमिक्रोन भेरियन्टले जटिल स्थितिमा नपुर्‍याउनुको कारण नि ?

धेरै मानिस संक्रमित भइसकेर वा खोप लगाएर हो उनीहरूमा कडा लक्षण देखिएको छैन । अर्को भाइरस उत्परिवर्तन भएर पनि हुन सक्छ । के कारणले हो भन्ने विषयको अहिले अध्ययन अनुसन्धान भइरहेको छ ।

भारतमा ओमिक्रोन फैलिरहेको छ । पहिलो र दोस्रो लहर भारतमा फैलिएको एक महिनापछि नेपाल भित्रियो । उताको बाछिटा नेपालमा फेरि आइपुग्छ ?

हो, पहिलो र दोस्रो लहर भारतमा फैलिएको एक महिनापछि नेपालमा फैलियो । भारतमा पिक हुँदा नेपालमा पनि ठोक्किन आइपुग्छ । हाम्रो अवस्था के छ भनेर अहिले नै मूल्याङ्कन गर्नुपर्छ । अहिले समय छ, सुरक्षात्मक उपायलाई सक्रिय बनाउनुपर्छ ।

फेरि दोस्रो लहरको जस्तै अस्पताल भरिने, बेड नपाइने, अक्सिजनको हाहाकार हुने स्थिति आउने त होइन ?

यसमा हामीले कसरी सुरक्षाको उपाय पालना गर्छौं, त्यसमा भर पर्छ । यो बीचमा नयाँ अस्पताल बनेको छैन । पहिलो र दोस्रो लहरमा जे थियो, त्यही छ । संक्रमण नफैलिने उपाय अपनाइएन भने प्रतिशतको हिसाबले कम होला तर संख्याको हिसाबले अस्पताल भरिभराउ नहोला भन्न सकिन्न ।

हाल संक्रमण दर ३ प्रतिशतको हाराहारीमा छ । तथ्यांकमा कम देखिएको त होइन ?

नेपालमा दोस्रो लहरदेखि नै कन्ट्याक्ट ट्रेसिङ भएको छैन । सामान्य रुघाखोकी लागेका अस्पताल आइपुग्दैनन् । ओमिक्रोनले सामान्य रुघाखोकी मात्र लगाउँछ । त्यसो हुँदा मानिस परीक्षण गर्न आउँदैनन् । यसले कडा लक्षण भएका मानिस कम छन् भन्ने देखाउँछ । तथ्यांकमा भन्दा धेरै मानिस समुदायमा संक्रमित छन् ।

अहिलेसम्म तीन जनामा ओमिक्रोन भेरियन्ट पुष्टि भएको छ । मौसम अथवा अन्य कारणले हो नेपालमा कम देखिएको ?

गत वर्ष चिसो मौसममा संक्रमण स्थिर भयो । चिसो सुरु हुने समयमा कम र गर्मी हुनुअगाडि बढ्यो । त्यसैले जाडो मौसम सकिने समयतिर भाइरस सक्रिय हुने त होइन भन्ने प्रश्न उठेको छ ।

ओमिक्रोनको लहर आउन नदिन तत्कालै गर्नुपर्ने काम के–के हुन् ?

तत्काल स्वास्थ्यको मापदण्डलाई कसिलो बनाउनुपर्छ । यसमा नागरिकको भूमिका महत्त्वपूर्ण हुन्छ । अर्को खोपलाई तीव्रता दिनुपर्छ । परीक्षणलाई बढाउनुपर्छ । विमानस्थल र भारतसँग जोडिएका नाकाहरू व्यवस्थित गर्नुपर्छ । भारतमा भोलि लकडाउन भयो भने रोजगारका लागि गएका नेपाली नागरिक फर्किन्छन् । नाकामा चाप बढ्छ । त्यसलाई नियमन गर्न स्थानीय सरकार सक्रिय हुनुपर्छ । आफ्नो गाउँठाउँमा आएकालाई सम्झाइ बुझाइ गरेर व्यवस्थित गरेर राख्नुपर्छ ।

त्यसो भए फेरि लकडाउनमै जानुपर्ने हुन सक्छ ?

लकडाउनमा जान नदिन अहिलेदेखि नै सावधानी अपनाउनुपर्छ । भोलि व्यापक रूपमा फैलिएर अस्पतालमा चाप बढ्यो, मृत्यु धेरै भयो भने त्यो अवस्थामा लकडाउनुमा जानुपर्ने हुन्छ । यसबाट आर्थिक पक्ष र जनजीवन डामाडोल हुन्छ । अहिले नै सावधानी अपनाएर स्वास्थ्यको मापदण्ड पालना गरियो भने लकडाउनमा जानु नपर्ने हुन्छ ।

यी पनि पढ्नुस् :