जेठमा एसईई, अर्को शैक्षिकसत्र असारदेखि, व्यवस्थापनको प्रस्ताव मन्त्रिपरिषद्‍मा

जेठमा एसईई, अर्को शैक्षिकसत्र असारदेखि, व्यवस्थापनको प्रस्ताव मन्त्रिपरिषद्‍मा

A+ A A-

‘अब हामी विद्यालय गएर पढ्न पाउँछौँ ?’, 'तिहार र छठपछि विद्यालय खुल्छ कि खुल्दैन ?’

शिक्षा विज्ञान तथा प्रविधि सचिव गोपीनाथ मैनालीलाई विद्यार्थीहरूले बारबार फोन गरेर सोध्ने गर्थे ।

‘धेरै पढ्न चाहने विद्यार्थीको फोन आउँथ्यो । कति विद्यार्थी भने नपढी सित्तैमा नम्बर आउँछ भन्ने पनि रहेछन्’, शिक्षासचिव मैनाली भन्छन् ।

कोरोना भाइरस (कोभिड–१९) का कारण गत चैतदेखि शैक्षिकक्षेत्र नराम्रोसँग थिलिएको छ । भौतिक रूपमा विद्यालय खुल्न सकेको छैन । जसका कारण ७५ लाखभन्दा बढी बालबालिका यस्तै अन्योलमा छन् ।

‘बालबालिकालाई घरभित्र बस्दा मानसिक समस्या देखिन थाल्यो । अनलाइनबाट पढ्न गाह्रो भएको छ । आमाबुबा र राम्रो पढ्न चाहने विद्यार्थीलाई पीडा छ’, सचिव मैनाली भन्छन्, ‘परीक्षा हुन्छ भन्ने ढुक्क भएपछि विद्यार्थी पढ्न थाल्छन् । त्यसैले शैक्षिकसत्र व्यवस्थापनको काम गरिरहेका छौँ ।’

विद्यार्थीको सिकाइलाई निरन्तरता दिन वैकल्पिक विधिको प्रयोग गरियो । गत १ असोजदेखि वैकल्पिक विधिलाई पनि औपचारिक मान्यता दिएर पठनपाठन सुरु गरिएको थियो ।

तर, वैकल्पिक विधि प्रभावकारी हुन सकेन । कति विद्यार्थी वैकल्पिक विधिमा जोडिए भन्ने नै यकिन भएन । अन्तत: सरकारले कोरोनाको असर नरहेको ठाउँमा स्थानीय तहको स्वीकृतिमा विद्यालय खोल्ने निर्णय गर्‍यो ।

सोहीअनुरूप तिहार र छटपछि कोरोनाको असर नरहेको ठाउँमा विद्यालय धमाधम खुलिरहेका छन् । काठमाडौं महानगरलगायत अन्य महानगर र घना बस्ती भएको ठाउँमा अझै विद्यालय खुलेका छैनन् ।

विद्यालय शिक्षाको आकस्मिक कार्ययोजना सार्वजनिक (पूर्णपाठसहित)

शैक्षिकसत्रको कसरी व्यवस्थापन गरिँदै छ त ?

गत ३० भदौमा शिक्षा मन्त्रालयले चैतमा शैक्षिकसत्र पूरा गर्ने गरी विद्यालय तहको पाठ्यवस्तु समायोजन ढाँचा सार्वजनिक गरेको थियो । सोहीअनुरूप ७ असोजमा मन्त्रालयले विद्यालय शिक्षाको आकस्मिक कार्ययोजना पनि जारी गरेको थियो । तर, यो वर्षको शैक्षिकसत्र चैतमा सकेर अर्को शैक्षिकसत्र वैशाखदेखि सुरु नहुने भएको छ । शैशिक्षसत्र प्रभावित हुने निश्चित भएको छ ।

विद्यालय तहको पाठ्यवस्तु समायोजन ढाँचा सार्वजनिक, चैतमा शैक्षिकसत्र पूरा गरिने

राष्ट्रिय परीक्षा बोर्डले विगतका वर्षमा पुसमा नै विशेषज्ञले (एसईई) प्रश्नपत्र तयार पारेर छपाइका लागि पठाइसकिएको हुन्थ्यो । प्रश्नपत्र बनाउने कि नबनाउने भन्नेमा बोर्ड नै अलमलमा छ ।

गत वर्ष ३ करोड खर्च गरेर तयार पारेको प्रश्नपत्र बोर्डले नष्ट गर्नुपरेकाले यो वर्ष पनि त्यस्तै हुने डरले प्रश्नपत्र तयार गर्न ढिला गरेको हो । एसईईको प्रश्नपत्र राष्ट्रिय परीक्षा बोर्डले तयार गर्दै आएको छ भने परीक्षा सञ्चालन प्रदेशले गर्दै आएको छ । शिक्षा ऐनका कारण प्रश्नपत्र बोर्डले नै तयार गर्ने गरेको हो । प्रदेश तहमा अनिवार्य विषयका फरक/फरक प्रश्नपत्र बनाउने गरिएको छ ।

बल्ल एसईईको आवेदन फारम खुल्यो

राष्ट्रिय परीक्षा बोर्डले कक्षा ९ को रजिष्ट्रेसन फाराम र कक्षा १० (एसईई) को आवेदन फारम भने खुलाएको छ । कोरोनाका कारण रजिष्ट्रेसन फाराम र आवेदन फारम बोर्डले ढिला गरी खुलाएको हो । १६ पुसदेखि २१माघसम्ममा विद्यालयले विद्यार्थीको रजिष्ट्रेसन र आवेदन फारम भराइसक्नुपर्नेछ ।

‘रजिष्ट्रेसन फाराम र आवेदन फारम खुलाएका छौँ’, परीक्षा नियन्त्रक रामराज खकुरेलले भने, ‘परीक्षा कसले गर्ने निर्णय भएको छैन । तर, जसले परीक्षा लिए पनि विद्यार्थीको फारम भराउने निर्णयमा पुगेका हौँ ।’

परीक्षा चैतमा सम्भव छैन, जेठमा हुन्छ

राष्ट्रिय परीक्षा बोर्डका अधिकारीहरूले चैतमा एसईई सम्भव नरहेको बताएका छन् । पूर्ण रूपमा विद्यालय नखुलेको र परीक्षाको तयारी पनि नभएका कारण चैतमा परीक्षा सम्भव नरहेको उनीहरूको भनाइ छ ।

‘चैतमा कुनै हालतमा परीक्षा हुँदैन । पढाइ पनि भएको छैन । छिटो भयो भने जेठको पहिलो साता हुन्छ’, परीक्षा नियन्त्रक रामराज खकुरेलले भने, ‘जाँचका लागि मात्र जाँच लिने होइन । पढेको कुराको मूल्यांकन गर्ने हो ।’

परीक्षा विद्यालयलाई नदिइने

गत वर्ष अन्तिम समयमा कोरोनाका कारण रोकिएको परीक्षा विद्यालयको मूल्याङ्कनका आधारमा नतिजा सार्वजनिक गरियो । विद्यालयले जथाभावी नम्बर दिएको र विद्यार्थीको सही मूल्यांकन नभएकाले यो वर्ष विद्यालयलाई नदिने पक्षमा मन्त्रालय छ ।

‘विद्यालयलाई एसईईको जिम्मा दिनु हुँदैन भन्ने छ । पोहोर डराएर विद्यालयलाई दिइयो । अघिल्ला वर्षमा 'ए प्लस' ल्याउने १ सयको हाराहारीमा हुन्थे । विद्यालयलाई दिँदा ८ हजारको 'ए प्लस' आयो । जथाभावी नम्बर दिएको भन्ने कुरा आयो । त्यसैले परीक्षाको जिम्मा विद्याललाई दिन हुँदैन’, सचिव मैनालीले भने ।

संक्षिप्त परीक्षाको तयारी

यो वर्ष विद्यालय तहको परीक्षा संक्षिप्त लिने योजना मन्त्रालयको छ । ‘शैक्षिक भार मिलान गरेर संक्षिप्त परीक्षा लिन सकिन्छ । कक्षा ८ सम्मको परीक्षा स्थानीय तहले, १० को प्रदेश, १२ को राष्ट्रिय परीक्षा बोर्डले लिनुपर्छ’, सचिव मैनालीले भने, ‘परीक्षाको मापदण्ड बनाउने र सहजीकरण गर्ने काम बोर्डले गर्नुपर्छ ।’

शैक्षिकसत्र व्यवस्थापन र परीक्षाको विकल्प मन्त्रिपरिषद्‍मा

शिक्षा मन्त्रालयले शैक्षिकसत्र व्यवस्थापन र परीक्षाको विकल्पसहितको प्रस्ताव मन्त्रिपरिषद्‍मा पेस गरेको छ । तर, मन्त्रिपरिषद्ले निर्णय गरेको छैन । शिक्षासचिव मैनाली शैक्षिकसत्रलाई ट्रयाकमा ल्याउने काम भइरहेको बताउँछन् । ‘शैक्षिकसत्र जारी नै छ । कक्षा १२ को परीक्षा थ्रेटका बीच पनि गरायौँ । शैक्षिकसत्रलाई ट्रयाकमा ल्याउँदै छौँ’, उनले भने ।

शैक्षिकसत्र व्यवस्थापनको प्रस्ताव मन्त्रिपरिषद्‍मा लगिएको सचिव मैनालीले बताए । ‘स्टेक होल्डर, शिक्षक, प्रदेश र स्थानीय सरकार सबैको राय सुझाव लिएर प्रस्ताव पेस गरेका छौँ’, उनले भने, ‘संसद्‌ले एउटा भनेको छ । पोहोर एउटा प्रयोग भएको छ । प्रस्तावित कानुनमा अर्को छ । हिजो क्षेत्रीय तहमा परीक्षा लिने कुरा थियो’, उनले भने, ‘सबै कुरा छोडेर शैक्षिकसत्र व्यस्थापन र एसईईको परीक्षाको सम्बन्धमा प्रस्ताव लगेका छौँ ।’

यो वर्ष जेठमा शैक्षिकसत्र सकिने, अर्को सत्र असारदेखि

शिक्षा मन्त्रालयले यो वर्षको शैक्षिकसत्र जेठमा सक्ने गरी मन्त्रिपरिषद्‍मा प्रस्ताव पेस गरेको छ । ‘जेठमा शैक्षिकसत्र पूरा गर्ने योजना छ’, सचिव मैनालीले भने, ‘अर्को शैक्षिकसत्र असारकाे पहिलो सातादेखि सुरू गर्छौं । मन्त्रिपरिषद्बाट निर्णय हुन बाँकी छ ।’ २०७८ सालको शैक्षिकसत्रलाई १० महिनामा झार्ने मन्त्रालयको तयारी छ । ‘शैक्षिकसत्रलाई समायोजना गर्नुपर्छ’, उनले भने, ‘१० महिनामा झारेर सत्र चलाउनुपर्छ ।'

हिमाली क्षेत्रमा ९० प्रतिशत पढाइ, पहाडमा विद्यालय खुल्न थाले

शिक्षा मन्त्रालयमा देशभरबाट भएको रिपोर्टिङका आधारमा हिमाली क्षेत्रमा ९० प्रतिशत पढाइ भएको अनुमान छ । ‘कोभिडको असर नभएकाले हिमाली जिल्लामा लगभग ९० प्रतिशत पढाइ भएको छ’, उनले भने, ‘कर्णालीमा फागुनदेखि पढाइ राम्रो हुन्छ । जेठसम्म पढाइ हुँदा विद्यार्थीको सिकाइ पूरा गर्न सकिन्छ । पहाडी क्षेत्रमा पनि विद्यालय खुलेका छन् ।’

८० प्रतिशत विद्यार्थी सिकाइमा जोडिएका छन्

यो वर्ष कति विद्यार्थी विद्यालयमा जोडिए भन्ने यकिन तथ्यांक सरकारसँग छैन । यद्यपि, भौतिक र वैकल्पिक विधिबाट गरेर ८० प्रतिशत विद्यार्थी सिकाइमा जोडिएको मन्त्रालयको अनुमान छ ।

‘कुनै न कुनै विधिबाट ८० प्रतिशत जोडिएका छन् । २० प्रतिशत अशक्त अपाङ्गलाई समस्या भएको छ । वैकल्पिक विधि प्रभावकारी नभएको हो कि भन्ने छ । फेस टु फेस नै राम्रो हुने रहेछ’, सचिव मैनाली भन्छन् ।

शैक्षिकसत्र खेर जान दिन्नौँ

शिक्षासचिव मैनालीका अनुसार मन्त्रालयले शैक्षिकसत्र खेर नजाने गरी काम गरिरहेको छ । ‘शैक्षिकसत्र खेर जान दिन्नौँ । फेरि कोरोनाको जोखिम बढ्यो भने अर्को कुरा हो । अनि विद्यार्थीले कति सिक्छन् भन्ने हो । यो वर्ष विद्यार्थीको सिकाइमा कमी हुन सक्छ । तर, शैक्षिकसत्रको व्यवस्थापन हुन्छ’, उनले भने ।

यो पनि....

यो वर्ष पनि एसईई अनिश्चित

शैक्षिकसत्र पूरा गर्न कठिन

विद्यालय सञ्चालन सम्बन्धि

अब होम स्कुलिङ, अभिभावक शिक्षक, सम्भव छ ?

अबको विकल्प अनलाइन शिक्षा

धनी र गरिब पढ्ने एउटै विद्यालय बनाऔँ

शिक्षाको आपतकालीन योजना खोइ ?

कोरोना जोखिम : ७४ लाख बालबालिकालाई कसरी जोगाउने ?

प्रकाशित मिति: बुधबार, पुस १५, २०७७ १३:४५