अबको विकल्प अनलाइन शिक्षा

A+ A A-

कोरोना भइरसको प्रकोपसँगै शैक्षिक क्षेत्र प्रभावित भयो । ११ वटा विश्वविद्यालय र ३५ हजार विद्यालय बन्द छन् । केही विश्वविद्यालय र निजी विद्यालयले अनलाइनबाट कक्षा सुरु गरेका छन् । तर, प्रभावकारी भएको छैन । गुणस्तरीय प्रविधि नहुँदा नेपालमा अनलाइन शिक्षा प्रभावकारी भएको देखिँदैन ।

अधिकांश विद्यालय प्रविधिको पहुँचभन्दा बाहिर छन् । यस्ता प्रकोपहरू भाेलिका दिनमा पनि आउँछन् । त्यसैले अबको शिक्षा कस्तो हुनुपर्छ, कसरी पठनपाठन सञ्चालन गर्ने ? भन्ने अहिले बहसको विषय बनेको छ । कम्प्युटर फ्याकेल्टी एसोसिएसन अफ नेपालले शनिबार आयोजना गरेको बहसमा विज्ञहरूले आ–आफ्नो धारणा राखेका छन् ।

यस्तो छ उनीहरूको धारणा

शिक्षामा लगानी बढाउनुपर्छ
डा. गंगालाल तुलाधार, पूर्वशिक्षामन्त्री

नयाँ राष्ट्रिय शिक्षा नीति बनेको छ । शिक्षा मा आइसीटी कक्षालाई जोड दिइएको छ । आइसीटी कक्षा आजको आवश्यकता हो । शिक्षिा नीति कार्यान्वयनमा कोरोनाले रोकेको छ । तर, यसलाई कार्यान्वयन गर्न सरकारले प्राथमिकता दिनुपर्छ । २१औँ शताब्दीमा गरिखाने शिक्षा बनाउन सबै पक्ष लाग्नुपर्छ । सरकारले शिक्षामा २० प्रतिशतसम्म लगानी गर्नुपर्छ ।

अनलाइन आजको आवश्यकता
गगनकुमार थापा, पूर्वस्वास्थ्यमन्त्री

सरकारले अब अनलाइन शिक्षालाई प्राथमिकतामा राख्नुपर्छ । यसका लागि समस्या र चुनौती पनि छ । समस्या समाधानका लागि स्थानीय तहले सहजीकरण गर्न सक्छ । कतिको पहुँचमा रेडियो, टेलिभिजन, इन्टरनेट, मोबाइललगायतका प्रविधि पुगेको छ, त्यसको तथ्यांक निकालेर कहाँ कुन माध्यमबाट पढाउन सकिन्छ, त्यहीअनुसार विद्यालय विश्वविद्यालयको पठनपाठन अगाडि बढाउन सकिन्छ ।

एकछिन कक्षा चलाउँदैमा अनलाइन हुँदैन
डा. लेखनाथ शर्मा, उपकुलपति, खुला विश्वविद्यालय

कोरोना भाइरसको प्रकोपपछि अनलाइन कक्षाको बहस चलेको छ । तर, लर्निङ म्यानेजमेन्ट खोइ ? पूर्वाधार नभई कसरी अनलाइन कक्षा चलाउन सकिन्छ ? एकछिन चलाउँदैमा अनलाइन हुँदैन । अनलाइनको आफ्नै तरिका र मोड छ । यसका लागि चाहिने प्रविधि र पाठ्यसामग्री पहिले बनाउनुपर्ने हुन्छ । इन्टरनेट, कम्प्युटर, ल्यापटप, मोबाइल, रेडियो, टीभीको पहुँच सबै ठाउँमा पुर्‍याउनुपर्‍यो । अनि शिक्षक र विद्यार्थीलाई प्रविधिमैत्री बनाउनुपर्छ ।

प्रविधिमैत्री जनशक्ति आवश्यक
डा. मनप्रसाद वाग्ले, शिक्षाविद्

२१औं शताब्दीमा साइन्स, टेक्नोलोजी, म्याथ र आर्ट हो । यसतर्फ जानुपर्छ । अहिले अनलाइन शिक्षाको तयारी गर्ने हो । विद्यार्थीलाई अनलाइनबाट पढाएको नै सबै हो भन्न मिल्दैन । लकडाउन खुलेपछि फेरि पढाइ हुन्छ भनेर अहिले अनलाइनबाट पढाउन सकिन्छ । तर, अनलाइनबाट पढाउन प्रविधिमैत्री शिक्षक छन् कि छैनन् ? त्यसका लागि तत्काल तालिम आवश्यक छ । सरकारले कम्प्युटर ट्रेनिङका लागि विदेश पठाएको थियो ? ती जनशक्ति कहाँ छन् ? आईसीटी कक्षाका लागि लगानी पनि आवश्यक छ । इन्टर्नेटको स्पिड कति छ ? अहिलेको स्पिडले सकिँदैन, भ्याउँदैन । यसको क्षमता पनि बढाउनु आवश्यक छ ।

तत्काल अनलाइनमा जान सकिँदैन
प्रेमराज रिमाल, शिक्षासेवक

कोरोना भाइरस कहिलेसम्म लम्बिन्छ, थाहा छैन । बच्चाहरूलाई पढाइ खतम भयो भन्ने हङ्गामा छ । कोरोनाका कारण अनलाइनको बहस चलेको छ । के ७० लाख बालबालिका अनलाइनको पहुँचमा छन् ? अभिभावक अहिले राहत थाप्न जाने कि कम्प्युटर किन्न जाने ? कहाँ नेटको सुविधा छ ? कति ठाउँमा बिजुली पुगेको छ ? बोल्दाबोल्दै बत्ती जाने, नेट घुम्याघुम्यै गरिबस्ने अवस्था छ । यस्तो प्रविधिबाट कसरी अनलाइन चलाउन सकिन्छ ? एउटा कापीमा तीनवटा विषयको गृहकार्य गर्ने अवस्थामा हाम्रा बालबालिका छन् ? तिनीहरूले कम्प्युटर किन्न सक्छन् ? अनि ७० लाख बालबालिकालाई राज्यले कम्प्युटर किन्न सक्छ ? रेडियो टेलिभिजनलगायतका प्रविधिको पहुँचमा रहेका बालबालिकालाई सृजनशील बनाउन भने सकिन्छ ।

नयाँ मोडेलको आवश्यकता
डा. पदम सिम्खडा, जनस्वाथ्यविद्

कोरोना भाइरसका कारण विश्व नै दोस्रो विश्वयुद्धपछिको जस्तै अवस्था हुने छाँटकाँट देखिन्छ । १९१८ मा स्पेनिस फ्लूले लाखौँ मानिस मरे । यसको असर २ वर्षसम्म परेको थियो । अहिलेको कोरोना महामारी पनि कहिलेसम्म जान्छ भन्ने टुंगाे छैन । यसको असर शिक्षाक्षेत्रमा पर्ने देखिन्छ । प्रकोपमा पहिलो प्राथमिकता स्वास्थ्य नै हो । बेलायतमा पनि स्वास्थ्यलाई पहिलो प्राथमिकतामा राखेको छ । त्यसपछि स्वास्थ्यमा असर नपर्ने गरी पढाउने हो । अर्को राज्यलाई सहयोग गर्ने हो । यस्तो समयमा पढाउने भनेको अनलाइनबाटै हो । त्यसैले प्रत्येक विद्यालयमा विज्ञानसँगै टेक्निसियन राख्न पनि जरुरी छ । साथै, शिक्षकलाई पनि प्रविधिमैत्री बनाएर शिक्षामा नयाँ मोडेल ल्याइनु जरूरी छ ।

समयको माग
डा.सुवर्ण शाक्य, प्राध्यापक

सरकारले अनलाइन शिक्षालाई प्राथमिकतामा राख्नुपर्छ । कोरोना प्रकोसँगै भय र त्रासका कारण विद्यालय विश्वविद्यालयको पठनपाठन रोकिएको छ । यसलाई लामो समयसम्म रोक्न सकिँदैन । त्यसैले अनलाइन शिक्षाका लागि आवश्यक पर्ने पूर्वाधारमा राज्यले जोड दिनुपर्छ । अबको विकल्प भनेको अनलाइन शिक्षा नै हो ।

प्रकाशित मिति: शनिबार, वैशाख २०, २०७७ १८:४०