नेपालका संरक्षणकर्मी 'उल्लु सर'लाई विश्वप्रसिद्ध ह्विट्ली पुरस्कार

A+ A A-

पोखराका राजु आचार्यलाई बेलायती राजकुमारी एनले लन्डनमा आयोजित एक कार्यक्रमका बीच हरित क्षेत्रको ओस्कार मानिने ह्विट्ली पुरस्कारबाट सम्मान गरेकी छन् । विश्वभरका ६ जनालाई प्रदान गरिएको सो पुरस्कार आचार्यलाई उनले लाटोकोसेरो संरक्षणमा पुर्‍याएको योगदानको लागि प्रदान गरिएको हो ।

३० वर्षमा ८० भन्दा बढी मुलुकका २०० जना संरक्षणकर्मीहरूले सो पुरस्कार प्राप्त गरेका छन् । यो वर्ष आचार्यसहित ब्राजिल, भुटान, पपुवा न्युगिनी, क्यामरुन र गुयानाका संरक्षणकर्मीहरूले पनि सो पुरस्कार प्राप्त गरेका छन् ।

५० हजार पाउन्डको राशिको सो पुरस्कार आचार्यले गण्डकी प्रदेशमा प्रस्ताव गरेको लाटोकोसेरोको संरक्षणको काममा खर्च हुनेछ । नेपाल सरकारले बनाएको १० बर्से 'लाटोकोसेरो संरक्षण कार्य योजना'ले तोकेको कार्यहरूमा सो रकम खर्च हुनेछ ।

सो कार्यक्रमअन्तर्गत गुलेली नियन्त्रण, बुढा रुखको संरक्षण, कृत्रिम गुँडको वितरण तथा लाटोकोसेरोको अवैध चोरी सिकारी नियन्त्रण आदि रहेको छ । यो काम गर्न उनको समूहमा सोम जीसी र सुमन सापकोटासमेत रहेका छन् ।

हाल 'प्रकृतिका साथीहरू' संस्थाको कार्यकारी निर्देशक समेत रहेका आचार्यले विगत ३५ वर्षदेखि वन्यजन्तुको अध्ययन र संरक्षणमा योगदान गरेका छन् । १६ वर्षदेखि उनी लाटोकोसेरोको काममा बढी सक्रिय छन् । उनको लाटोकोसेरोप्रतिको माया र लगावको कारणले नेपालमा उनले 'उल्लु सर' को उपनाम पाएका छन् ।

गएको १६ वर्षमा उनले प्रत्यक्ष रूपमा ६० हजारभन्दा बढी मानिसहरूसम्म पुगेर लाटोकोसेरोको महत्त्वको बारेमा जानकारी गराएका छन् । उनका लाटोकोसेरोसम्बन्धी पाँचवटा पुस्तकहरू प्रकाशित छन् । नेपालबाट विद्युतीय रूपमा प्रकाशित हुने लाटोकोसेरोसम्बन्धी पत्रिका 'हाप्सिलो' का सम्पादकसमेत हुन् आचार्य । यसका साथै उनका १२५ भन्दा बढी प्रकृतिसम्बन्धी फिचर लेखहरू प्रकाशित छन् ।

उनले हजारौँ विद्यार्थीहरूलाई लाटोकोसेरोको संरक्षण गर्न प्रेरित गरेका छन् । 'नेपाल लाटोकोसेरो तथा हुचिल उत्सव' पनि उनकै नेतृत्वमा ११ वर्षदेखि सञ्चालन हुँदै आएको छ । आचार्यले ब्वाँसो, जङ्गली चौँरी, हिउँ चितुवा, ध्वाँसे चितुवा, वन कुकुर, साना मांसहारी गिद्ध, कालिज, मानव-वन्य जन्तु द्वन्द्व, जैविक विविधता अभिलेखीकरण, वन कार्बन, समुदायमा आधारित प्रकृति संरक्षण, हरित विद्यालय आदि क्षेत्रमा पनि काम गरेका छन् ।

पुरस्कार पाएपछि आचार्यले भनेका छन्- 'मेरो जीवनको सबैभन्दा खुसीको दिन हो । यो पुरस्कार ती सबै चराका लागि समर्पित छ जो दुर्लभ नभएकै कारण अनुसन्धान र संरक्षणकर्मीको आँखामा परेका छैनन् । बिनास्वार्थ लाटोकोसेरो संरक्षण अभियानमा जोडिएका सबैलाई मुरीमुरी धन्यवाद ।'

प्रकाशित मिति: बिहीबार, वैशाख २०, २०८१ ०८:२०