आफ्नो समूहको भेलासमेत नगरेका शेखर काेइरालालाई संस्थापनको सद्भाव

A+ A A-

कांग्रेस केन्द्रीय समिति बैठकको सातौं दिन संस्थापनइतर समूहका नेता शेखर कोइरालालाई वरिष्ठ नेता बनाउनुपर्ने माग फेरि उठ्यो । बैठकमा धारणा राख्दै केन्द्रीय सदस्य तथा मन्त्री डिगबहादुर लिम्बूले काेइरालालाई वरिष्ठ नेता बनाउन सभापति शेरबहादुर देउवा समक्ष माग गरे ।

‘पार्टीभित्र वरिष्ठताको कुरा बारम्बार उठिरहेको छ । म शेरबहादुर दाईलाई स्मरण गराउन चाहान्छु हिजो गिरिजाप्रसाद कोइरालासँग चुनाव लड्नुभयो र वरिष्ठ नेता प्रप्त गर्नुभयो । अहिले डा शेखर कोइरालाले त्यो सुविधा किन प्राप्त नगरेको त्यो विषयमा मेरो आग्रह छ,’ उनले भने ।

कांग्रेसका विधानले वरिष्ठ नेताको व्यवस्था गरेको छैन । तर, नेताको सम्मानमा वरिष्ठ नेताको पद दिने प्रचलन छ । औपचारिक बैठकमा वरिष्ठ नेताको आसन सभापतिसँगै हुने गरेको पाइन्छ । तत्कालीन वरिष्ठ नेता रामचन्द्र पौडेल राष्ट्रपति भएपछि वरिष्ठ नेताको पद खाली छ ।

कांग्रेसमा वरिष्ठ नेता को ?

इतर समूहको बैठकमा कोइरालालाई वरिष्ठ नेता भनी सम्बोधन गरिन्छ । लिम्बूअघि केन्द्रीय समिति बैठकमा डा चन्द्रमोहन यादवले पनि कोइरालालाई वरिष्ठ नेता बनाउनुपर्ने माग राखेका थिए । कोइरालाले भने आफूलाई वरिष्ठ नेता चाहिएको छैन भन्दै आएका छन् । महाधिवेशनमा पार्टी सभापतिसँग पराजितलाई वरिष्ठ नेता बनाउने परम्परा कांग्रेसमा छ ।

वरिष्ठ नेता बनाउन माग गरिएका कोइरालाले आइतबार केन्द्रीय समितिमा आफ्नो धारणा राखे । सभापति देउवासँग नजिकिएको आरोप लागेका कोइरालाकाे धारणा मध्यमार्गी देखियाे । उनले सभापतिसँगै पदाधिकारीसँग पनि जवाफ माग गर्दै सम्बोधन सुरु गरे ।

‘कैयन साथीहरूलाई विधानविपरीत यसरी एक वर्षपछि भेला हुने अवस्था किन र कसरी उत्पन्न भयो होला भन्ने जिज्ञाशा हुनसक्छ । यसको जवाफ सभापति र पदाधिकारी साथीहरूबाट आउने नै छ भन्ने विश्वास गरौँ,’ उनले भने ।

महामन्त्रीले अरु पार्टीविरुद्ध नबोल्न चिट दिएको उनले बताए । ‘महामन्त्रीले अन्य पार्टीबारे पटक्कै नबोल्नू भनेर चिट थमाइदिनुभयो । अनि कस्तो केन्द्रीय समिति बैठक हुने हाे मैले ठम्याउन सकेको छैन,’ उनले भने ।

केन्द्रीय समिति बैठकअघि संस्थापन इतर समूहले सँधै आफ्नो पक्षको भेला राख्थ्यो । तर, योपटक राखेन । १४ औं महाधिवेशनपछि गुटको पछि नलाग्ने बताएका कोइरालामाथि गुटको तयारी गर्दा प्रश्न उठ्ने गरेको थियो ।

बैठक आरोप-प्रत्यारोप र कुण्ठा पोख्ने थलो मात्रै बन्यो, यो राम्रो होइन

केन्द्रीय समिति बैठक सुरु भएपछि बस्ने भनिएको संस्थापन इतर समूहको बैठक बस्न सकेको छैन । योबीचमा पदाधिकारी र कोइराला बाहेकका केन्द्रीय सदस्यहरूले भने बैठक गरे ।

अहिले आफ्नो समूह कायमै राख्दै संस्थापन पक्षबाट समर्थन प्राप्त गर्ने बाटोमा कोइराला छन् । बाहिरको टिप्न खोज्दा पोल्टाको नपोखियोस् भन्नेमा उनी सचेत छन् ।

सभापति बन्न समूह टिकाउने र संस्थापन रिझाउने शेखरको रणनीति

संगठनात्मक हिसाबले सभापति र महामन्त्रीको भूमिका केन्द्रीय समितिमा छ । २५ औं वरियता कोइरालाले महामन्त्रीविरुद्ध प्रश्न उठ्ने देखेका थिए । आफू पक्षीय बैठकमा पनि त्यसको पूर्वतयारी हुन सक्थ्यो । तर त्यो अवसर कोइरालाले दिएनन् । त्यसकाे लाभ काेइरालाले देउवा पक्षबाट केन्द्रीय समिति बैठकमा पाएका छन् । उनले बैठकमा देउवा पक्षकाे सद्भाव पाइरहेका छन् । देउवा पक्षीय केन्द्रीय सदस्यहरूले लगातार काेइराला पक्षका महामन्त्री गगन थापाकाे आलोचना गरिरँदा काेइरालाले भने धन्यवाद पाइरहेका छन् । यसले काेइरला देउवासँग मिलेकाे भन्ने चर्चालाई थप बल मिलेकाे छ ।

उनलाई बैठकमा संस्थापन समूहका नेताहरूले धन्यवाद दिएका छन् । ‘म शेखर कोइरालालाई धन्यवाद दिन चाहन्छु । चुनावपछि उहाँले संयम राजनीति गरेर पार्टीलाई एकढिक्का बनाएर, अझै दह्रो बनाएर लैजान खोज्नुभएको छ,’ साउन ३ गते केन्द्रीय समिति बैठकलाई सम्बोधन गरेका केन्द्रीय सदस्य रामहरि खतिवडाले भनेका थिए, ‘गुटका कुरा होइन, पार्टी एकढिक्का बनाउँछु भनेर गर्नुभएको पहलप्रति म उहाँलाई बधाई र धन्यवाद दिन चाहन्छु ।’

आइतबार बैठकलाई सम्बोधन गरेका सहमहामन्त्री भीष्मराज आङदेम्बेले महामन्त्री गगन थापाको लोकप्रियता घटेको बताए । ‘युवा नेताहरूको लोकप्रियताको ग्राफ अलिकति घटेकै छ । सिनियर लिडरसीपकै लोकप्रियता बढेको छ । बढ्नेले कायम राख्ने घट्नेले बढाउने गर्नुपर्छ,’ उनले भने ।

महामन्त्रीद्वय गगन थापा र विश्वप्रकाश शर्मा बल्ल नेता भएको जस्तो आफूलाई लागेको उनले बताए ।

बैठकअघि शरणार्थी प्रकरण केन्द्रीय समितिमा नउठाए कांग्रेसको औचित्य सकिने बताएका थिए कोइरालाले । भ्रष्टाचार र सुशासनबारे बैठकमा कोइरालाले भने, ‘भ्रष्टाचार र सुशासन दुईविपरीत दिशामा हिँड्छन् । कांग्रेसले सुशासनको नारा दिने मात्र होइन, भ्रष्टाचार र भ्रष्टाचारीलाई संरक्षण किमार्थ गर्दैन भन्ने विश्वासको वातावरण निर्माण नगरी जनताको घरदैलोमा भोट माग्न जान अब सम्भव छैन ।’ तर काेइरालाले बैठकमा याे प्रकरण उठाएनन् ।

इतर समूहबाट नक्कली भुटानी शरणार्थी प्रकरणमा कडा रुपमा प्रस्तुत हुनेमा कोन्द्रीय सदस्य अजयबाबु शिवाकोटी मात्र भए । सो प्रकरणमा पुर्पक्षका लागि थुनामा रहेका नेता बालकृष्ण खाँणलाई अन्याय भएको भए सरकार छाड्नुपर्ने बताएका थिए ।

बालकृष्ण खाँणलाई निलम्बन कि सरकारबाट बहिर्गमन ?

आइतबारको बैठकमा कांग्रेस सभापति शेरबहादुर देउवाकाे बचाउ र महामन्त्री गगन थापा तथा विश्वप्रकाश शर्माको आलोचना हुने क्रम अघिल्ला दिनहरूमा जस्तै भयो । बैठकमा नक्कली भुटानी शरणार्थी प्रकरणमा पुर्पक्षका लागि थुनामा रहेका नेता खाँणका बचाउमा सहमहामन्त्रीहरू चर्को सुनिए । उनीहरूले राज्यले नै खाँणलाई फसाएको आरोप लगाए ।

सहमहामन्त्री महेन्द्र यादवले राज्यले खाँणलाई फसाएको बताए । ‘बालकृष्ण खाँणजीलाई राज्यले फसाएको छ । उहाँप्रति राज्यले ठूलो अन्याय गरेको छ । अहिलेसम्मको अनुसन्धानबाट जाहेरी छ, न कसैले पोलेको छ न कुनै प्रमाण भेटिएको छ । तर थाप मुद्दा राजद्रोहको मुद्दासमेत लगाइएको छ । लेनदेनको मुद्दामा राजद्रोहको मुद्दा लगाउने हो भने दिननको १०–२० वटा मुद्दा लाग्छ,’ उनले भने ।

खाँणका विषयमा कांग्रेसले ठीक गरिरहेको भन्दै पत्रपत्रिकाले लेखेकै आधारमा कसैलाई दोषी करार गर्न नसकिने केन्द्रीय सदस्य तथा परराष्ट्र मन्त्री एनपी साउदले बताए । ‘हत्या र बलात्कारमा कोही पक्राउ पर्‍याे भने त्यही दिन निलम्बन गर्दा हुन्छ । तर, कोही व्यक्ति अनुसन्धानमा तानिँदैमा निलम्बन गर्ने होइन,’ उनले भने, ‘अदालतको आदेश कुर्नुपर्छ । होइन भने कसैले कुनै इन्टेन्सनसहित अरोप लगाइदिने, पार्टीले निकालिदिने कुरा गलत हुन्छ ।’

सहमहामन्त्री डिना उपाध्यायले पार्टीका साथीलाई कुनै आरोप लागेमा पक्षमा उभिने कि नउभिने भन्ने प्रश्न गरिन् । ‘आफ्नै साथी त्यहाँ (थुनामा) पर्दै गर्दा पक्षमा उभिने कि नउभिने?,’ उनले प्रश्न गरिन्, ‘जिल्लामा कुनै साथीलाई कुनै आरोप लाग्दा पक्षमा उभिने कि नउभिने?’

कांग्रेसका केन्द्रीय सदस्य तथा स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मन्त्री मोहनबहादुर बस्नेतले पार्टीभित्र केही नेताले गफ दिएर सबै कुरा भद्रगोल गर्न खोजेको बताए ।

‘कुनै गुटले पनि नपत्याएपछि अहिले केही मानिसहरू गुट चाहिन्न भनिरहेका छन्,’ उनले भने, ‘हिजो एकपछि अर्को गुटमा गएर उनीहरूले के–के अवसर लिए ।’

प्रकाशित मिति: आइतबार, साउन ७, २०८० २०:४९