अक्षय सुन्दर लुकुमसँगका रोमाञ्चक यादहरू

A+ A A-

उखरमाउलो गर्मीले तराईको जनजीवन हायलकायल भैरहेको थियो । यसबाट अरुझैँ स्वाभाविक रूपमा म पनि प्रभावित नै थिएँ । यही बहानामा निस्किइयो एउटा नौलो यात्रामा, त्यो पनि मोटरसाइकलमा, मध्यपहाडी राजमार्ग छिचोल्दै ।

२८ जेठ बिहानै हामी ७ बजे निस्कियौँ यात्रामा– राजेन्द्रप्रसाद सापकोटा, पूर्णचन्द्र पोख्रेल, ऋषिकेश जीसी अनि म । हामी चार जना दुई थान मोटरसाइकल लिएर हिँड्यौँ । बबईमा बिसाएर केही बेर चियाखाजा खाएर हामी अघि बढ्यौँ छिन्छु, बालुसङ्ग्राही, सल्लीबजार (सल्यान) छेडा, कुदु (जाजरकोट) हुँदै हामी चौरजहारी झर्‍यौँ र पहिलो रातको बास पश्चिम रुकुमको सेरिगाउँमा बस्यौँ । होटल शुभम्‌को आत्मीय सत्कार र दिनभरिको थकान मज्जाले निदायौँ त्यो रात । यसरी पहिलो दिनको यात्रा पूरा भयो ।

यात्राको दोस्रो दिन हामी नुहाइधुवाइ गरी बिहानै तयार भएर डिग्रे साइकुमारी भगवतीको दर्शन गर्न निस्कियौँ । मन्दिर जाने बाटो निकै नै अप्ठ्यारो ठाडो उकालो, बाटोभरि ठूलाठूला ढुङ्गा निकै नै जोखिमपूर्ण यात्रा गरेर हामी मन्दिर पुग्यौँ । पश्चिम क्षेत्रको निकै प्रसिद्ध धार्मिकस्थल हो डिग्रेसाइकुमारी मन्दिर, जहाँ खप्तड क्षेत्र जानुपूर्व यहीँ नै बस्ने गरी आएर खप्तड बाबा केही समय बस्नुभएको रहेछ । हामीले मन्दिरको परिक्रमा गर्‍यौँ, मूल मन्दिरमा पूजा अर्चना गर्‍यौँ । अनि केही बेर भजनकीर्तन गरेर तल झर्‍यौँ ।

चढाइ जति जटिल थियो, त्यसको दुगुना जटिल थियो फर्किने ओरालो बाटो । चुच्चे ढुङ्गा, एकोहोरो ओरालो, मोटरसाइकल नियन्त्रणमा राख्न निकै नै हम्मेहम्मे पर्‍यो । यसरी केही बेर झरेपछि मध्यपहाडी राजमार्गको मूल बाटो भेटियो । एक ठाउँमा रोकिएर चिया खाजा खाएर हामी पूर्वी रुकुमतर्फको यात्रामा फेरि मोटरसाइकल दौडायौँ ।

नयाँ बाटो, नौलो ठाउँ, अनि नयाँ परिवेश, निकै रोमाञ्चित हुँदै हामी कुदिरह्यौँ । हामी अब पूर्वी रुकुमको सदरमुकाम रुकुमकोट पुग्यौँ । हामीले पेट्रोलपम्पबारे सोधपुछ गर्‍यौँ । गज्जबको कुरा त के भने, पश्चिम र पूर्वी दुवै रुकुममा एउटा पनि पेट्रोलपम्प रहेनछ । तर, रुकुमकोटमा एक जना व्यापारीले दाङबाट डिजेल/ पेट्रोल ल्याएर बेच्ने रहेछन् । त्यो नै त्यस क्षेत्रको पेट्रोलपम्प थियो । हामीले पनि त्यहीँ पेट्रोल भर्‍यौँ र त्यहाँबाट कमल दहतर्फ लाग्यौँ । केही बेरको कुदाइपछि पुगियो कमल दह ।

रुकुमलाई '५२ पोखरी र ५३ टाकुरी' भएको जिल्लाको रूपमा स्कुल पढ्दा नै हाजिरीजवाफको प्रश्नमा मैले पढेको थिएँ । हुन पनि थुप्रै तालतलैया र चुचुराले मनमोहक रहेछन् दुई रुकुम ।

अरू पनि...

कमल दह पूर्वी रुकुमको एक प्रसिद्ध पर्यटकीय गन्तव्य रहेछ । निकै थाकेर पुगेका हामी सबै थकाइ भुलेर कमल दहको सुन्दरतामा डुबेर त्यहाँ निर्माण गरिएको गुरिल्ला ट्र्याकमा २ किलोमिटर लामो राउन्ड लगाइयो । घुम्ने क्रममा भेटिएका स- साना स्कुले भाइबहिनीहरूले हामीलाई पछ्याए । हामीले उनीहरूसँगै बसेर गितार बजाउँदै गीत गायौँ:

'के बन्ने के बन्ने हामी के बन्ने,
असल इमानदार बन्ने खराब नबन्ने
राष्ट्रघाती जनघाती कहिल्यै नबन्ने... ।'

यसरी तालको परिक्रमा लाउँदै गीत/संगीतका उस्ताद पूर्णचन्द्र पोख्रेलको जादुमयी कलाले गर्दा हामीलाई धेरैले साथ दिए । हामीसँग जोडिए, हामीसँगै नाचे, गाए । कमल दहको पूरापूर सौन्दर्य र त्यसको अवलोकनपछि हामी निस्क्यौँ । अघि बाटोमा देखिएका सुन्दर चुचुरा, छहरा र हरियाली हेर्दैहेर्दै हामी एउटा अद्भुत सुन्दर बस्तीमा पुग्यौँ, जुन मेरो वर्षौंदेखिको सपनाको ठाउँ थियो । जब मोटरसाइकल 'लुगुम' लेखेको बोर्डनजिकै पुग्यो, मैले चिच्याएर मोटरसाइकल रोकेँ । केही क्षण वरिपरि घुमेर त्यहाँको सुन्दरता नियालेँ । एक थान फोटो खिँचे अनि केही पर भेटिने यही लुगुम (लुकुम) गाउँमा रोकियौँ हामी ।

बडो रोमाञ्चित भइयो । अत्यन्तै रमणीय र अक्षय सुन्दरता लिएर बसेको थियो लुकुम । लुकुमलाई झण्डै दुई वर्षअघि कसैले बनाएको भ्लगमा हेरेको थिएँ । अन्तरमनदेखि नै त्यो ठाउँ पुगिछाड्ने संकल्प जागेको थियो । मन थियो मध्यपहाडी राजमार्ग साइकलका पाइडल मार्दै छिचोल्दै पुगौँ ।

हो, लुकुम मेरो 'ड्रिम डेस्टिनेसन' थियो । खैर, यसपटक साइकलमा पाइडल मार्दै नगए नि मोटरसाइकलको एक्सिलेटर बटार्दै भने पुगियो । त्यो पूरा रात लुकुममै बिताउने रहर थियो तर हाम्रो टिम १५/२० किलोमिटर नाघे भोलिपल्टको यात्रामा सहज हुने भन्दै अघि बढ्ने निर्णय गर्‍यौँ । तर, मनमनै पुकारा लाएँ– नरोकिने गरी बेजोडले पानी दर्किदिए नि हुने । ठ्याक्कै हिँड्न मोटरसाइकल स्टार्ट भयो । एक्कासि बेतोड पानी दर्कियो । मनको पुकारा पूरा भयो । त्यसपछि खुसीको सीमा नै रहेन । एउटा छोटो भिडियो नि बनाइयो हुस्न पहाडोंका ....!!

बस्ने खाने सुविधायुक्त होटल थिएनन् तर एक लक्का जवान मगर युवाले चलाएको लक्ष्मण होटलमा बस्यौँ । एक जना शिक्षक साथीले दिएको लोकल आलु उसिन्न लाएर खाइयो । त्यत्तिकैमा गाउँका युवा आए, गीत बजाए, केही बेर नाचगान भो, अनि उनीहरूले साँझ गाउँमा 'भूमे नाच' हेर्न निम्तो दिए । हामीले मुन्टो हल्लाउँदै आउने वाचा गर्‍यौँ । तर, केही बेर रोकिएको पानी फेरि रातभर पर्‍यो । भूमे नाच पनि रोकिएछ । हामी पनि गएनौँ ।

लुकुम मगरबाहुल्य बस्ती हो, जहाँ खाम मगर भाषा बोलिन्छ । उनीहरूसँग आफ्नो छुट्टै मौलिकता छ, धनी संस्कृति छ । अनि फरक रीतिरिवाज र परम्परा पनि । यो सुन्दर बस्ती छोड्न मन लागिरहेकै थिएन । तर, त्यहाँबाट अघि नबढे अन्य डेस्टिनेसन कसरी पुगिन्थ्यो र ? भावनाहरूबाट सम्हालिँदै हामी बढ्यौँ अगाडि ।

केही बेरको हिँडाइपछि हामी एक ठाउँमा रोकियौँ, जहाँ एउटा मात्रै घर थियो । चिया पिउने इच्छा जाग्यो । मैले घरअगाडि उभिएको भाइलाई चिया सोधेँ । उसले मुन्टो हल्लायो । मैले ४ कप अर्डर गरेँ । त्यो ठाउँमा घरअगाडि नै रहेछ प्रसिद्ध बराह ताल, अनि माथि भिरमा सुन्दर जंगली फूलहरूले ढाकिएको सुन्दर ठाउँ ।

याे पनि..

नेपालमा साइकल : लाहुरेले भित्र्याए, पुष्कर शाहले संसारकाे साढे पाँच फन्को लगाए

फूलैफूलको त्यो सुन्दरताले हामीलाई लोभ्यायो । माथि उक्ल्यौँ र केही थान फोटा खिच्यौँ । टिकटक र रिलमा पोस्ट्याउन केही थान छोटाछोटा भिडियो पनि बनायौँ । तल झर्नासाथ चिया हातहातमा आयो । सोच्दै नसोचेको भयो– मागेको चिया, हातमा त कफी पो पर्‍यो । त्यो दुर्गम ठाउँमा कफी पाउँदाको आनन्द बेग्लै थियो ।

त्यो कप सकेर मैले फेरि खाली दुईवटा कप तातोपानी र कफी मागेँ । अनि केही बेर मिहिनेत गरेर तयार गरेँ Americano को झल्को मेटाउने दुई कप कफी । त्यसपछि हामी फेरि तयार भयौँ अगाडिको यात्राका लागि । त्यसपछि पुगियो तीन जिल्लाको सिमाना पातिहाल्ने (पाटीहाल्ने), जुन पूर्वी रुकुम, बागलुङ र रोल्पासँग जोडिएको थियो ।

अत्यन्तै बेजोड चिसो हावा चलिरहने झण्डै हिमाली भेगकै झल्को दिने ठाउँ २/३ मिनेटभन्दा बढी समय बाहिर उभिनै गाह्रो भो । भित्र आगो बलिरहेको चुल्होछेउमा गएर आगो ताप्यौँ । तातोपानी पियौँ । अनि त्यहाँ जंगलबाट भर्खर टिपेर ल्याएको रातो च्याउ फेला पारियो ।

१ किलो रातो च्याउ पकाउन अर्डर गरेर आगो ताप्दैगर्दा साङ्गीतिक माहौल जम्यो । अन्य पाहुनाहरू पनि छेउछाउ आएर आगो ताप्दै नाचे, गाए । केही घण्टाको पातिहाल्नेको रोमाञ्चक विश्रामपछि हामी बागलुङतर्फ लायौँ । हामी निसिखोला गाउँपालिकाको झिवाखोलामा अडियौँ र खाजा खाएर झिवाखोला झर्‍यौँ । त्यहाँ नुहाउनुका साथै कपडा धुने काम पनि गर्‍यौँ ।

त्यसपछि हामी बुर्तिवाङहुँदै हाँडीखोलाबाट बागलुङ छोडेर गुल्मीको वामे टक्सारतिर मोडियौँ र राति झण्डै ८:३० मा गुल्मीको मजुवा बजारमा हाम्रो यात्राको तेस्रो रात बितायौँ । मजुवाको भूपू सैनिक होटलको आतिथ्यतामा निकै नै आत्मीयता र आफ्नोपन पायौँ हामीले । केही बेर साङ्गीतिक मैफिल पनि जमायौँ:

'कानमा झुम्काना तिम्लाइ कल्ले किन्दियो....।'

बिहान सबेरै हामी चौथो दिनको यात्रामा निस्कियौँ । बाटो कहीँकहीँ निकै अप्ठ्यारो पनि भेटिन्थ्यो, जहाँ पछाडि बस्ने उत्रिएर केही बेर हिँड्नुको विकल्प थिएन । मजुवा गुल्मीबाट हिँडेर हामी रिडी (पाल्पा) रुरुक्षेत्र पुगेर रोकियौँ, जहाँ कालीगण्डकीमा स्नान गरेर ऋषिकेश मन्दिरको दर्शन गर्‍यौँ । अनि त्यहीँ खाना खाएर हामी अर्घाखाँचीतर्फ उक्लियौँ ।

अर्घाखाँचीको चिदिकामा रोकिएर चिया पिएका हामी त्यसपछि बलकोट पौवामा केही बेर बितायौँ, जुन एउटा ऐतिहासिक पर्यटकीय क्षेत्र पनि हो । बलकोट पौवामा स्व. कमाण्डिङ कर्णेल सनकसिंह टण्डन लाहुरी क्षेत्रीको प्रशस्तीसहितको सालिक र कलात्मक पौवा निर्माण गरिएको रहेछ ।

बलकोट बस्ती बसाउन विशेष भूमिका खेलेको र विभिन्न ठाउँमा पाटी पौवा र मन्दिर निर्माण गरेकाले नै होला सायद, त्यहाँ उनको वीरता र सामाजिक कामको प्रशंसासहितको सालिक उभिएको थियो । सनक सिंहकी बहिनी नन्दकुमारी टण्डनसँग राणा प्रधानमन्त्री जङ्गबहादुर राणाले दोस्रो विवाह गरेकाले उनी जङ्गबहादुरका जेठान हुन् । बलकोट पौवाको रमाइलो घुमघामपछि हामी घुम्ती, नरपानीहुँदै सुपादेउराली पुग्यौँ । त्यहाँ हामीले यात्राको चौथो रातको विश्राम लियौँ ।

पाँचौँ दिन हाम्रो यात्राको अन्तिम दिन थियो । बिहानै हामीले सुपादेउरालीको दर्शन गर्‍यौँ । त्यहाँ नेपालीभन्दा भारतीयहरूको भिड धेरै देख्यौँ । उल्लेख्य संख्यामा भारतीयहरू दर्शनका लागि आउने रहेछन् । सुपादेउराली दर्शनपछि ओरालो झरियो । झण्डै ५० किलोमिटरको यात्रापछि पुगियो गोरुसिङे ।

गोरुसिङेमा तातो लुले हामीलाई बेजोडले स्वागत गर्‍यो । त्यो रात जसरी पनि घर पुग्नु थियो । लु र घामको बेवास्ता गर्दै हामी हुइँकिइरह्यौँ । मध्यरातको १२ बजे हामी घर पुग्यौँ । सुर्खेत, सल्यान, जाजरकोट, पश्चिम रुकुम, पूर्वी रुकुम, बागलुङ, गुल्मी, पाल्पा, अर्घाखाँची, कपिलवस्तु, दाङ गरी ११ जिल्ला टेकेर गरिएको पाँचदिने त्यो रोमाञ्चक, यादगार र साहसिक यात्रामा जीवनभरिकै रोमाञ्चपूर्ण यादहरू सँगालेर हामी आफ्नो कर्मथलोमा आइपुग्यौँ ।

भिडियाे...