एमालेले पहिल्याएका समस्या– बैठक बस्न कतै कोरम पुग्दैन, कतै क्षमताअनुसार जिम्मेवारी छैन

एमालेले पहिल्याएका समस्या– बैठक बस्न कतै कोरम पुग्दैन, कतै क्षमताअनुसार जिम्मेवारी छैन

A+ A A-

नेकपा (एमाले) काे गत वैशाख २८ देखि ३० सम्म केन्द्रीय कमिटीको बैठक बस्याे । बैठकमा गत फागुन ५ देखि वैशाख ९ गतेसम्म सञ्चालन गरिएको ‘मिसन ग्रासरुट’ले पार्टीमा देखिएका समस्याहरूबारे छलफल गरियाे । र, एमालेले पहिल्याएका तिनै समस्याहरू पार्टीको अन्तरपार्टी निर्देशनमा समेत उल्लेख गरिएकाे छ ।

एमालेले मिसन ग्रासरुट अभियान सफल भयो भनिए पनि विवादमुक्त भने हुन सकेन । पार्टी नेतृत्वप्रति असन्तुष्टि र आक्रोश पाेखियाे । अछाममा उपाध्यक्ष विष्णु पौडेल सहभागी कार्यक्रममा भाँडभैलाे नै भयाे ।

एमाले विभाजनपछि पार्टीलाई लयमा ल्याउन पनि धौधौ भइरहेको छ । पार्टीको अवस्था बुझ्न मिसन ग्रासरुट अभियान चलाएको एमालेले नेताहरूको ग्राउन्डको हैसियत बुझेपछि कार्यक्षेत्र नै फेरबदल गरेको छ ।

पार्टीमा विग्रह उत्पन्न गरिएको, पार्टीविरुद्ध घेराबन्दी गरिएको र त्यसले पार्टीलाई विभाजनसम्म पुर्‍याएको एमालेले निष्कर्ष निकालेको छ ।

सैद्धान्तिक र वैचारिक

एमाले पार्टीभित्रका विभिन्न चुनौती र समस्या पहिल्याएको छ । जसमा सैद्धान्तिक, वैचारिक र सांगठनिक क्षेत्रमा समस्या रहेको उल्लेख गरेको छ । विचारधारात्मक काममा कमी देखिएको, कतिपय नेता/कार्यकर्ताहरूमा पार्टीकाे विचार र सिद्धान्तमा चासो कम रहेको र पार्टीपङ्क्तिमा संगठनात्मक अराजकता बढेको निष्कर्ष निकालेको छ ।

अघिल्लोपटक एमालेबाट स्थानीय तहमा जितेका जनप्रतिनिधिहरूले समाजवादको आधार निर्माण गर्ने कुनै काम नगरेकाले विगतमा जितेका पालिकाहरूमा पनि पराजय भोग्नुपरेको बताइएको छ । र, पार्टीमा चुनावको समयमा उम्मेदवारी छनोटका आधारहरूबारे प्रस्टता नहुँदा आफ्नै पार्टीको बागी उम्मेदवार बन्ने र घात–अन्तर्घात गरेको उल्लेख अपानिमा गरेको छ ।

आफू उम्मेदवार भए पार्टीको उम्मेदवार, अरु भए नातावाद कृपावादबाट उम्मेदवारी पाएको जस्ता आरोप लगाउने प्रवृत्ति र व्यक्तिवादी–अहंकारी सोचले धेरै ठाउँमा पराजय भोग्नुपरेको केन्द्रीय कमिटी बैठकको निष्कर्ष छ ।

एमालेमा तीन पुस्ता सँगसँगै राजनीतिमा सक्रिय छ । एक पुस्ता भूमिगत समयदेखि राजनीतिमा छ । दोस्रो पुस्ता भूमिगत समयमा र खुल्ला रूपमा राजनीति गरेको छ । तेस्रो पुस्ता बहुदल हुँदै गणतन्त्र आएपछि पार्टीमा सक्रिय छ । तर, यी तीनवटै पुस्ताबीच सन्तुलन नहुँदा पार्टीमा समस्या आउने गरेको नेताहरू बताउँछन् ।

सांगठनिक समस्या

नयाँ सदस्यता वितरण, नवीकरण, लेबी सङ्कलन, भेला प्रशिक्षणजस्ता कामहरूमा कमी आएको छ । कतिपय जनप्रतिनिधि पार्टी कमिटीको मातहत हुन नचाहने र कतिपय निर्वाचित प्रतिनिधिले पार्टीका कार्यकारी पदसमेतको दोहोरो भूमिकामा रहने कुराले पार्टी कमिटी र जनप्रतिनिधिबीच दूरी बढेको, पार्टी र जनसङ्गठनका विभिन्न कमिटीमा दोहोरो जिम्मेवारी लिने तर दुवैतिर जिम्मेवारी पूरा नगर्ने प्रवृत्तिले पनि पार्टीमा समस्या आएको अपानिमा उल्लेख छ ।

पार्टीमा कतिपय स्थानमा कमिटी सदस्यबीच आन्तरिक एकता, विश्वासको कमी र गुटगत व्यवहार देखापरेको पनि अपानिमा उल्लेख छ ।

केही कमिटीहरू गठनका क्रममा विधानको व्यवस्थालाई नाघ्ने काम गरिएको, कतिपय स्थानमा नियमित पार्टी काम (बैठक, छलफल, अधिवेशन) नहुने र केही कमिटीमा बैठक बस्न कोरम नै नपुग्ने स्थिति रहेको मिसन ग्रासरुटका क्रममा देखिएकाे भन्दै ती समस्या समाधान गर्ने गरी अपानि जारी गरिएकाे छ ।

माथिल्लो कमिटीबाट अतिथि बन्नेको संख्या अधिक हुँदा आसनग्रहणको लिस्ट लामो र पट्यारलाग्दो हुने, कतिपय नेतामा लामो भाषण गरेर हिँडिहाल्ने प्रवृत्ति, स्थानीय कमिटीमै पनि सदस्यहरू पूरा अवधि बैठकमा नबस्ने प्रवृत्ति देखिएको, नेताहरूको सामाजिक अभियानहरू र काममा सङ्लग्नता घट्दै गएको, पार्टी नेता र जनताबीचको सम्बन्ध पातलो बन्दै गएको पनि अपानिमा उल्लेख छ ।

सम्भावनायुक्त नेताहरूको खोजी (लिडरसिप हन्ट) गर्न र त्यस्ता व्यक्तिहरूलाई योजनाबद्ध रूपमा नेतृत्वमा विकास गर्न पार्टीमा ध्यान नपुगेको अपानिमा उल्लेख गरेको छ । पार्टीभित्रका अन्तरविरोधको समाधानमा ध्यान नपुगेको पनि उल्लेख छ ।

दक्षिणपन्थी अवसरवाद, सङ्कीर्णतावाद, व्यक्तिवाद र अवसरवादविरुद्धको संघर्षमा सशक्त बन्न नसकेको, विचार, शैली र आचरणमा जनमुखी परिवर्तन गर्न पर्याप्त काम हुन नसकेको, इमानदार भएर काम गर्नेले अवसर पाउन नसकेको गुनासो, पार्टीका निर्देशन र कार्यक्रमबारे टिकाटिप्पणी गरिहाल्ने र निर्णय कार्यान्वयन सुरु नै नगरी आलोचना र स्व–विश्लेषण गर्न थाल्ने प्रचलन बढेको, कतिपय नेताहरू सरल र व्यावहारिक नभएकाे, कार्यकर्तासँग रुखो व्यवहार देखाउने, आफूले सम्मान खोज्ने तर अरुलाई उचित सम्मान नगर्ने र परिणाम होइन, मञ्च मात्र खोज्ने प्रवृति पार्टीमा देखिएकाे अपानिमा जनाइएकाे छ ।

अन्य समस्या

सामाजिक सत्तामा वर्चस्व कायम हुन नसकेको, जनजीविकाका सवालमा पर्याप्त सक्रियता र संवेदनशीलता नदेखिएको, कतिपय सदस्यहरूले आफ्नो विज्ञता र क्षमताअनुरुप उपयुक्त जिम्मेवारी नपाएको गुनासो गर्ने गरेका तर समाधान हुन नसकेको विषयलाई पनि एमालेले समस्याका रूपमा चित्रित गरेकाे छ ।

निर्वाचन प्रणाली अत्यन्त खर्चिलो भएको, सामान्य कार्यकर्ताले धान्नै नसक्ने स्थिति बनेको र अधिकांश उम्मेदवारहरू ऋणमा रहेको तथा निर्वाचन प्रणालीमा आमूल परिवर्तन गर्नुपर्ने सुझाव प्रायः सबै प्रतिनिधिको रहेको अपानिमा उल्लेख छ ।

निर्वाचनमा गरिएको प्रतिबद्धता कार्यान्वयन हुन नसकेको भन्ने जनसमुदायबाट व्यापक प्रश्न उठेको एमालेले जनाएकाे छ । विगतमा जिम्मेवारी पाएका र लाभको पदमा रहेकाहरूले नै बढी गुनासो गर्ने गरेको पार्टीमा देखिएकाे अपानिमा उल्लेख छ ।

अभियानमा युवाहरूको उपस्थिति कतिपय ठाउँमा नगन्य रहेको र पार्टी सङ्गठनमा समेत युवा सहभागिता न्यून भएको हुँदा युवालाई पार्टीमा सङ्गठित गर्ने, परिचालित गर्ने र जिम्मेवारी दिने विषयहरू अबको मुख्य कार्यभारभित्र पर्नुपर्ने आवश्यकता औँल्याइएकाे छ ।

कतिपय कमिटीको नेतृत्वमा कमिटी परिचालन, जनसम्पर्क विस्तार, समन्वय सीपको अभाव रहेको जस्ता समस्या पनि पार्टीमा देखिएका छ ।

निर्वाचनका क्रममा विभिन्न स्तरमा असमझदारी, असहयोग र अन्तर्घातका गुनासा विभिन्न स्थानमा देखिएका छन् । जहाँ विजय हासिल गरिएको छ, त्यहाँ पनि आंशिक रूपमा असहयोगको अवस्था आएको गुनासो छ ।

केही व्यक्तिले सङ्गठित रूपमा नै पार्टीका उम्मेदवारहरूलाई हराउन विपक्षीसँग निरन्तर संवाद, बैठक, अभियान सञ्चालन गरिएको देखिएकाे अपानिमा उल्लेख छ । पार्टीका उम्मेदवारका विरुद्धमा स्वतन्त्र उम्मेदवारी दर्ता गर्ने र उनलाई पराजित गर्न अभियान नै चलाएको पाइएको एमालेले जनाएकाे छ । त्यस्ता व्यक्तिहरू कारबाहीमा पनि परेकाे एमालेले जनाएकाे छ ।

यसबाहेक सार्वजनिक ठाउँमा असन्तुष्टि प्रवाह गर्ने, उम्मेदवारका बारेमा नकारात्मक टिप्पणी गर्ने, चुनाव जित्न सक्दैन भनेर अफवाह फैलाउने, निर्वाचनमा नखट्ने वा मौन बस्ने, पार्टीले सरकारमा हुँदा गरेका काम जनसमुदायमा नलानेजस्ता प्रवृत्ति पार्टीमा देखिएकाे भन्दै एमालेले अपानिमार्फत ती समस्या समाधान गर्न भनेकाे छ ।

पार्टीका लागि मत माग्नभन्दा पनि आफ्ना लागि मात्र मत माग्नु, जनमतको उपेक्षा गरिनुजस्ता समस्या पनि देखापरेका छन् ।

अपानिमा भनिएकाे छ, 'पार्टीभित्रको आन्तरिक अन्तरविरोध र समन्वयको अभावका कारणले पनि अपेक्षाकृत परिणाम हासिल हुन सकेन । मूलतः निर्वाचनमा उम्मेदवार चयन गर्दा क्षमता, इमानदारी, पार्टीप्रतिको त्याग र निरन्तरताका आधारमा अवसर प्रदान गर्नुपर्ने र पार्टी कमिटीमा व्यापक सरसल्लाह, छलफल गरी हार्दिकतापूर्ण वातावरण बनाउनुपर्नेमा कतिपय ठाउँमा यसो हुन नसक्दा त्यसको असर पछिसम्म देखिन पुग्यो ।'

पार्टीका जनप्रतिनिधिहरूले गरेका जनमुखी कामको प्रभावकारी प्रचार गर्न नसक्दा त्यसको स्वामित्व अर्कैले ग्रहण गर्न पुग्नु, निर्वाचनपश्चात् आमजनतासँगको सम्पर्क सम्बन्धलाई नियमित गर्न नसक्नु, पार्टीका जनप्रतिनिधिहरूका निर्णय वा पहलमा हुने विकास निर्माणका काममा पार्टी कार्यकर्ताको सहभागिता न्यून हुने गरेको, पार्टीका नेता, कार्यकर्ता र जनप्रतिनिधिहरूको सामाजिक सम्पर्क र सम्बन्ध कमजोर हुँदै गएको मिनसन ग्रासरुटका क्रममा देखिएकाे अपानिमा उल्लेख छ ।

कार्यकर्ताहरूले जनप्रतिनिधिहरूको कार्यशैलीबारे टिप्पणी गर्ने गरेकाे, जनप्रतिनिधि र पार्टीबीचको सम्बन्ध कमजोर रहँदा पनि यो चुनावमा सोचेजस्तो परिणाम ल्याउन नसकेको एमालेकाे निष्कर्ष छ ।

परिवर्तित परिस्थिति र नयाँ चुनौतीको सामना गर्न पार्टी संगठनलाई स्पष्ट, सुदृढ, चुस्त र जनआधारित बनाउन, पार्टी ‘बचाउने’ उद्देश्यले बनाइएका सङ्गठनहरूलाई पार्टी ‘बनाउने’ उद्देश्यमा पुनर्संरचना गर्न र पार्टीभित्रका सगठनात्मक अराजकतालाई निर्मूल पार्न दुईमहिने ‘मिसन ग्रासरुट’ गर्नुपरेको बताइएको छ ।

प्रकाशित मिति: बिहीबार, जेठ २५, २०८० २०:१३