रुपान्तरण अभियान चलाएकाे तेस्रो पुस्ता र गगनले देउवालाई गलाऊलान् ?

A+ A A-

कांग्रेस तेस्रो पुस्ताका नेताहरूले बिहीबार पार्टी रुपान्तरणको अभियान जनकपुरबाट सुरु गरेर नेतृत्वमाथि दबाब दिन थालेका छन् । उनीहरूका अनुसार सिंगो पार्टी नेतृत्व रुपान्तरणमा बेखबर भएकाले खबरदारी गर्न मैदानमा निस्किएका छन् ।

तेस्रो पुस्ताका नेता मात्र होइन कांग्रेस महामन्त्री गगन थापा पनि कांग्रेस नेताकार्यकर्ताको मुड बुझ्न निस्किने भएका छन् । यसले नेतृत्वमाथि थप दबाब सिर्जना गर्ने कांग्रेस नेताहरू बताउँछन् ।

पार्टीभित्र विशेष महाधिवेशनको माग भए पनि आँट गरेर महाधिवेशन बोलाउन दबाब दिने हिम्मत नेताहरूले गर्न सकेका छैनन् । सभापतिले राजीनामा दिए विशेष महाधविशेन गर्ने कांग्रेस विधानमा व्यवस्था छ । विधानको धारा २६ को उपधारा २ मा भनिएको छ, ‘केन्द्रीय कार्यसमितिले सभापतिको राजीनामा स्वीकृत गरेमा उप–सभापतिले कार्यवाहक सभापति भई कार्यभार सम्हाल्नेछ र छ महिनाभित्रमा विशेष केन्द्रीय महाधिवेशन बोलाई केन्द्रीय सभापतिको निर्वाचन गरिनेछ ।’ त्यस्तै, धारा १ मा केन्द्रीय सभापतिले राजीनामा दिन चाहेमा उपसभापतिमार्फत केन्द्रीय कार्यसमितिमा प्रस्तुत गर्नुपर्नेछ भनिएको छ ।

कांग्रेसमा देउवाको राजीनामा र विशेष महाधिवेशन सम्भव छ ?

संस्थापन इतर पक्षका कांग्रेस नेताहरूले पार्टी सभापति शेरबहादुर देउवाको राजीनामा माग्न थालेका छन् । रुपान्तरण अभियानमा सहभागी नेता गुरु घिमिरेले सभापतिको राजीनामा मागेका थिए । पुस दोस्रो साता कांग्रेस सत्ताबाट बाहिरिएपछि उनले भनेका थिए, ‘हिजो पार्टीका साथीहरूले गठबन्धन गलत हो भन्दाभन्दै किन गरियो र आज किन जोगाउन सकिएन ? यसमा सत्तालिप्सा र भजनमण्डली कति जिम्मेवार छ । राजीनामा नदिए चाँडै विशेष महाधिवेशन बोलाइनेछ ।’ त्यति मात्र होइन, १० वैशाखको उपचुनावमा कांग्रेस उम्मेदवार पराजित भएपछि पनि इतर समूहका नेताहरूले देउवाले राजीनामा दिनुपर्ने बताएका थिए ।

जनकपुरबाट सुरु भयो ‘कांग्रेस रुपान्तरण अभियान’

घिमिरे अहिले रुपमान्तरणको अभियानमा छन् । रुपान्तरण अभियानले कांग्रेसभित्र देखिएका कमीकमजोरी, विकृति विसङ्गतिको अन्त्य गर्दै पार्टीमा व्यापक सुधार, परिवर्तन र आमूल रुपान्तरण गर्ने अभियन्ताको विश्वास छ । अभियानअन्तर्गत मेचीदेखि माहाकालीसम्म सातै प्रदेशमा बृहत् भेला र अन्तर्क्रिया गरिनेछ । यो अभियानले समग्रमा नेपाली कांग्रेसलाई बलियो, सशक्त र सुदृढ बनाउनुका साथै रुपान्तरण अभियानले पार्टीमा नयाँ आशा, कार्यकर्तामा नयाँ भरोसा र आमजनतामा नयाँ विश्वास जगाउने नेताहरूले दाबी गरेका छन् ।

सो अभियानमा रहेका नेताहरूले जनताको मत बुझेर अघि बढ्ने बताएका छन् । अहिले कांग्रेस नीति अधिवेशनको तयारीमा छ । तर, सो काम ढिला भएको नेता घिमिरेले बताउँछन् । ‘नीति अधिवेशन गर्न ढिला भैसकेको छ । अब विशेष महाधिवेशनमा नगई पार्टीको रुपन्तरण सम्भव छैन,’ घिमिरेले भने ।

रुपान्तरण अभियानको आगामी कार्यदिशा तल्लो तहका कार्यकर्ताले जे भन्छन् त्यहीअनुसार अघि बढ्ने भन्दै नेताहरू कार्यकर्ताको भावना पर्खिरहेका छन् । ‘पार्टी केन्द्रबाट मात्र चल्ने होइन । कार्यकर्ता र नेताहरूले के चाहेका छन् त्यो बुझ्न हामी गाउँस्तरसम्म पुग्छौँ र आएको सुझावका आधारमा अघि बढ्छौं,’ अभियानका नेता भूपेन्द्रजंग शाहीले शिलापत्रसँग भने ।

कार्यकर्ताको भावना बुझ्न तेस्रो तहका नेता मात्र होइन, महामन्त्री गगन थापा पनि जाने तयारीमा छन् । आफू जोखिम उठाउन तयार रहेको र कार्यकर्ताको माग हो भने जुनसुकै कदम चाल्न तयार रहेको थापाले बताउँदै आएका छन् । विद्रोह गर्न कार्यकर्ताले के भन्छन्, बुझ्न देश दौडाहामा निस्कने तयारी गर्दैछन् उनी ।

कान्तिपुर दैनिकसँगको अन्तर्वार्तामा महामन्त्री थापाले भनेका छन्, ‘नेतृत्व परिवर्तनका लागि महाधिवेशन पर्खिन सकिन्न’, उनले भनेका छन्, 'संसदीय फाँटका काम चाँडै टुंग्याएर लामो समय काठमाडौंबाट बाहिर निस्केर एकपटक देशभर घुम्ने तयारीमा छु । तल्लो तहसम्म पुग्छु । पार्टीका साथीहरू भेट्छु । नागरिकसँग भेट्छु । काठमाडौंमा बसेर नियमित कामकारबाहीबाट अहिलेको समस्याको समाधान निकाल्न त सकिएला तर संकटबाट कांग्रेसलाई पार लगाउन सकिन्न । पार्टीलाई संकटबाट बाहिर निकाल्ने तयारीमा छु ।’ पार्टीलाई संकटबाट पार लगाउन नेतृत्वबाट परिवर्तन हुनुपर्ने उनले बताएका छन् ।

जेठभित्र नीति अधिवेशन सक्ने योजना बनाएका महामन्त्री थापा योजना बमोजिम काम नभएपछि असारसम्म भ्रातृ संगठनको नेतृत्व ल्याउने, विभाग गठन गर्ने र भदौसम्म नीति अधिवेशन सम्पन्न गर्ने योजनामा छन् । जसका लागि उनले भन्दै आएका छन्, ‘कहिले के गर्ने भन्ने क्यालेण्डर ल्याउँछौँ ।’

तेस्रो पुस्ताका नेताहरू र महामन्त्री थापाले रुपान्तरण नभए कांग्रेस सकिने बताउँदै आएका छन् । नेता शेखर कोइराला कांग्रेसले बाटो बिराउँदा अहिले कांग्रेसप्रति थुप्रै प्रश्नहरू उठिरहेको बताउँछन् । उनी अहिले कांग्रेस सिद्धियो, सकियो भनेर टिप्पणी भइरहेको भन्दै अहिले नै कांग्रेस नसकिने दाबी गर्छन् ।

बुधबार काठमाडौंमा आयोजित एक कार्यक्रममा कोइरालाले भने, ‘अहिले कांग्रेसका बारेमा राम्रो लेख्ने मान्छे छैन । नेपाली कांग्रेसको केन्द्रीय सदस्य, महासमिति सदस्यहरू नै कांग्रेस सिद्धियो, सकियो भन्दैछन्, लेख्दैछन् । तर तपाईंहरू भ्रममा नपर्नुहोला, ढुक्क हुनुहोस्, कांग्रेसमा भएका व्यक्ति सकिएलान्, तर कांग्रेस सकिँदैन ।’

उनले कांग्रेस र जनताका बीचमा दूरी बढ्दा कांग्रेस र देश दुवैमा समस्या पैदा भएका बताए । ‘हामी जनतासँग धेरै टाढा भयौँ, हामी शहरमा रमाइरहेका छौँ । तलको कार्यकर्ताले, जनताले हाम्रो बारेमा के सोच्छ ? त्यो उनीहरूसँग पुगेर हामीले उनीहरूको सुझाव लिएर हामी अगाडि बढ्यौँ भने नेपाली कांग्रेसलाई कसैले पनि समाप्त गर्न सक्दैन भन्ने मलाई लाग्छ,’ उनले भने ।

देउवासँगै गगन-विश्वसँग असन्तुष्ट रहेको तेस्रो पुस्ता कांग्रेस सुधार्न के गर्दैछ ?

राजनीतिक विश्लेषक कांग्रेसको नेतृत्व फेर्नुको विकल्प नभएको बताउँछन् । फिल्डमा गएर जनतासँग जोडिने अभियानले कांग्रेसलाई फाइदा गर्ने विश्लेषक पुरञ्जन आचार्य बताउँछन् । ‘शेरबहादुर देउवाको नेतृत्वमा कांग्रेसले दुईवटा चुनाव लड्यो । उपचुनावमा पनि लड्यो । नेता भनेको चुनाव जिताउने पनि चाहियो । भन्न होइन गर्नका लागि फिल्डमा नेताहरू गएका छन्,’ उनले भने, ‘फिल्डमा गएर जनतासँग जोडिने कामले कांग्रेसलाई फाइदा गर्छ । नेतृत्व असक्षम भइरहेकोमा शंका छैन । सरकार, सदन र सभापतिको रुपमा उहाँको (देउवा) भूमिका देखिएन ।’

कांग्रेस सुधार्ने विकल्प भनेको विशेष महाधिवेशन नै रहेका उनको विश्लेषण छ । ‘कांग्रेसको जिम्मेवारी पूरा गर्ने हो भने विशेष महाधिवेशनबाहेक अरु विकल्प छैन । ४ वर्ष कुर्नु भनेको अहिले भएको शक्ति कमजोर हुनु, सुधार्नै नसक्ने गरी बिगार्नु हो,’ उनले भने ।

कांग्रेसको कार्यकर्ता तहमा संगठन र प्रभावकारिता रहेकाले सुधार्न नसकिने गरी नबिग्रिएको उनले बताए । ‘केन्द्रीय नेतृत्व राम्रो छैन । सिध्दिने गरी बिग्रेको होइन । सुधार्न सम्भव छ,’ उनले भने ।

यी नौ कारणले देखाउँछ देउवा चाहँदैनन् कांग्रेस सुधार्न

कांग्रेस सुधार्न विशेष महाधिवेशनको विकल्प नभएको अर्का विश्लेषक सुदर्शन आचार्य बताउँछन् । 'कांग्रेसको मूलधार कांग्रेस सच्याउन तयार छैन । पहिलो देउवाले पार्टी सभापतिबाट राजीनामा दिएर विशेष महाधिवेशन गर्नुपर्ने हुन्छ । दोस्रो संसदीय दलको नेता त्याग्नुपर्ने हुन्छ । तेस्रो, पुराना अनुहार मन्त्रीमण्डलबाट फिर्ता ल्याएर नयाँ अनुहार पठाउनुपर्ने हुन्छ र चौथो, भ्रातृ संस्थाले आफ्ना अधिवेशन गर्दैनन् । पावर देखाउने पद मात्र भयो । केन्द्रीय समितिले टेक्निकल बडी बनाएर काम गर्नुपर्ने हुन्छ,’ उनले भने ।

यी कामहरू गरेमा कांग्रेस सुध्रन तयार छ भन्ने सन्देश जाने उनले बताए । कार्यकर्ताले दिएको मतअनुसार विद्रोह गर्न र राजीनामा दिएर देशभर जानुपर्ने उनले बताए । ‘जनताको कांग्रेस बनाउनका लागि महामन्त्रीहरू राजीनामा गरेर देश दौडाहामा जानुपर्छ । नयाँ आएका शक्तिहरूभन्दा कांग्रेस अब्बल छ भन्ने प्रमाणित गर्नुपर्छ,’ उनले भने, 'यसले देउवाले आफूविरुद्धको व्यक्ति विशेषको काम नभई कांग्रेस र युवापुस्ताको हितमा काम गरेको बुझ्नुपर्छ ।’

प्रकाशित मिति: बिहीबार, जेठ ११, २०८० २०:४०