मध्यस्थता र मेलमिलापका माध्यमबाट विवाद समाधानलाई सवलीकरण गर्दै लगिनेछ : न्यायाधीश खतिवडा

मध्यस्थता र मेलमिलापका माध्यमबाट विवाद समाधानलाई सवलीकरण गर्दै लगिनेछ : न्यायाधीश खतिवडा

A+ A A-

नेपाल इन्टरनेसनल एडीआर सेन्टरको आयोजनामा मध्यस्थता र मेलमिलापका माध्यमबाट हुने विवाद समाधानमा देखिएका समस्याहरू र समाधानका उपायहरूका विषयमा छलफल कार्यक्रमको आयोजना भएको छ । सो कार्यक्रममा न्यायकानुन क्षेत्र, इन्जिनियरिङ्ग क्षेत्र, लेखा तथा व्यवस्थापन क्षेत्र तथा प्रशासन क्षेत्रका विज्ञहरूको उपस्थिति थियो ।

कार्यक्रमका प्रमुख अतिथि सर्वोच्च अदालतका न्यायाधीश ईश्वरप्रसाद खतिवडाले अदालतले आफ्नो क्षेत्र र जिम्मेवारी पहिचान गरेको बताए । विवाद समाधानका प्रभावकारी माध्यमहरू मध्यस्थता र मेलमिलापलाई सवलीकरण गर्दै लगिने प्रतिबद्धता व्यक्त गरे । सर्वोच्च अदालतका अर्का माननीय न्यायाधीश अनिलकुमार सिन्हाले मध्यस्थता प्रक्रियालाई प्रभावकारी बनाउन यसमा देखिएका समस्याहरूमा केन्द्रित भई काम गर्नु आवश्यक रहेको उल्लेख गरे ।

कानुन न्याय तथा संसदीय व्यवस्था मन्त्रालयका सचिव उदयराज सापकोटाले सरकारका तर्फबाट गर्नुपर्ने प्रयासलाई निरन्तर जारी राखिने बताए । कार्यक्रममा आयोजक संस्थाका तर्फबाट उच्च अदालतका पूर्वमुख्य न्यायाधीश केशरीराज पण्डितले मध्यस्थता र मेलमिलापका क्षेत्रमा गर्नुपर्ने सुधारका क्षेत्रहरू उल्लेख गरे । कार्यक्रमको अध्यक्षता गरेका डा. मुक्ति रिजालले कार्यक्रमको उपादेयतामा प्रकाश पारे ।

कार्यक्रममा मध्यस्थतामा देखिएका र समाधान गर्नु पर्ने समस्या र समाधानका उपायहरूमा कार्यपत्र प्रस्तुत गर्दै वरिष्ठ अधिवक्ता मातृका निरौलाले मध्यस्थता र मेलमिलापका विषयमा अध्ययन र बुझाइको कमी रहेको उल्लेख गरे । मध्यस्थकर्ताहरूले उन्नत र स्तरीय फैसला आउन ठप्प भयो, यसका पछाडि विभिन्न प्राविधिक समस्या रहेको उनको भनाइ थियो ।

मध्यस्थतामा देखाएका समस्यातर्फ लक्षित गर्दै मध्यस्थतासत्रको अध्यक्षता गरेका सर्वोच्च अदालतका अनिलकुमार सिन्हाले प्रस्तोताले औँलाएका समस्याहरूमा दुईमत नरहेको बताउँदै नीति परिवर्तनमा भन्दा पनि नीति कार्यान्वयनमा बढी ध्यान दिनुपर्ने र सफा नियतका साथ काम गरे कार्यान्वयन पनि सफल हुने बताए ।

मध्यस्थता कानुनमा राम्रो दक्षता हासिल गर्नुभएका सिन्हाले बाहिरको मध्यस्थता अभ्यास र हाम्रो देशमा हुने गरेको अभ्यासमा धेरै अन्तर रहेको स्पष्ट पार्दै न्यायिक प्रतिष्ठानमार्फत पनि थप तालिम दिने दिलाउने व्यवस्था मिलाई भएका समस्या समाधानका लागि सर्वोच्च अदालतले आवश्यक पहल गर्ने आश्वासनसमेत दिए ।

कार्यक्रमको दोस्रो सत्र मेलमिलापका विषयमा केन्द्रित थियो । त्यसै अवसरमा न्यायाधीश खतिवडाले वरिष्ठ अधिवक्ता डा. कुमार शर्मा आचार्यद्वारा लिखित मेलमिलापसम्बन्धी पुस्तक विमोचनबाट सुरु भएको थियो । मेलमिलापका विभिन्न विधा र बुँदामा केन्द्रित पुस्तक विमोचनपश्चात् डा.आचार्यले मेलमिलापमा पद्धतिमा देखिएका समस्याहरू प्रस्तुत गरे भने उच्च अदालतका पूर्वमुख्य न्यायाधीश केशरराज पण्डितले समस्याको समाधानका उपायहरू प्रस्तुत गरे ।

आयोजक संस्थाको तर्फबाट पूर्वन्यायाधीश विनोदप्रसाद शर्माले आयोजक संस्थाले राष्ट्रिय तथा क्षेत्रीय रूपमा मध्यस्थता र मेलमिलाप सेवा प्रदान गर्दै आएको, एसिया प्रशान्त क्षेत्रमा स्थापित एसिया प्यासिफिक सेन्टर फर आर्विट्रेसन एण्ड मिडिएसनको संस्थापक सदस्यको हैसियतले समेत काम गरिआएको, तालिम तथा विभिन्न कार्यशाला संयुक्त रूपमा सञ्चालन गरी आएको, अन्य मुलुकमा गएर सेवा प्रदान गर्न सक्षम रहेको बताए । उनले आगामी दिनमा अझ प्रभावकारी काम गर्दै जाने प्रतिबद्धता व्यक्त गरे ।

सर्वोच्च अदालत बार एसोसिएसनका सचिव ऋषिराम घिमिरे तथा नेपाल बार एसोसिएसनका माहासचिव अन्जिता खनालले समस्याको समाधाका लागि सकेको योगदान गर्न प्रतिबद्ध रहेको बताउँदै कार्यपत्रमाथि समीक्षात्मक टिप्पणी गरिन् ।

कानुन मन्त्रालयका सचिव सापकोटाले मध्यस्थता र मेलमिलापको क्षेत्रमा पुराना कानुनी दस्तावेजहरू संशोधनको प्रक्रियामा रहेको र संस्थागत व्यवस्थापन गर्न सक्रिय भई आवश्यक कानुनी सुधारका लागि हरदम प्रयत्नरत रहने आश्वासन दिए । कानुन न्याय क्षेत्र, इन्जिनियरिङका विभिन्न क्षेत्र, प्रशासन तथा लेखासमेतका क्षेत्रगत विशेषज्ञहरूको उपस्थितिमा सम्पन्न कार्यक्रममा ई. किशोरकुमार झा, राजेश थापा, टुकलाल अधिकारी, तिमिला यमी, राजेश थापा, वरिष्ठ अधिवक्ताहरू टंक दुलाल, रामकृष्ण काफ्ले डा. अवतार न्यौपाने, अधिवक्ताहरू पूर्णिमा गुरागाईंलगायतले टिप्पणी गरेका थिए ।

प्रकाशित मिति: मंगलबार, पुस १२, २०७९ १६:३१