भृकुटीमण्डपको मेला जस्तो भयाे नवौँ राष्ट्रिय खेलकुद

A+ A A-

नवौँ राष्ट्रिय खेलकुद प्रतियोगिता गण्डकी प्रदेशमा भइरहेको छ । तर, दसैँ तिहार र नजिकिँदै गरेको चुनावले भने नवौँ खेलकुदलाई छायामा पारिदियो । खेलकुद विश्लेषक र खेलकुदमै लागेका व्यक्तिहरू पनि बेमौसमी भएको बताउँछन् ।

राष्ट्रिय खेलकुद प्रतियोगिता देशको ऐना हो । खेलाडीको चिनारी पनि । खेलाडीले आफ्नो प्रतिभालाई देखाउँदै अन्तर्राष्ट्रिय स्तरमा ढोका खोल्ने माध्यम पनि हो, राष्ट्रिय खेलकुद । लुम्बिनी प्रदेशमा २०७५ चैत २७ देखि २०७६ वैशाख ११ गतेसम्म आठौँ राष्ट्रिय खेलकुद भएको थियो । त्यसको दुई वर्षपछि गण्डकी प्रदेशमा नवौँ राष्ट्रिय खेलकुद हुनुपर्ने थियो । तर, हुन सकेन ।

लामो समयपछि बल्लतल्ल नवौँ राष्ट्रिय खेलकुद सुरु भएको छ । तर, यहाँ व्यवस्थापन, टिमको तयारीदेखि हरेक पक्षमा आलोचना गर्ने ठाउँ प्रशस्तै छ । प्रदेश १ खेलकुद बोर्डका सदस्यसचिव हंशराज वाग्ले नवौँ राष्ट्रिय खेलकुद प्रतियोगितामा चित्त बुझाउनुपर्ने ठाउँ नै नरहेको बताउँछन् । कडा टिप्पणी गर्दै सदस्यसचिव वाग्ले भन्छन्, ‘चित बुझेको छैन । मलाई मात्रै हैन कसैलाई पनि चित्त बुझ्ने ठाउँ छैन । यो नवौँ राष्ट्रिय खेलकुद भृकुटीमण्डपको मेला जस्तो भयो । राखेपमा ९० प्रतिशत मान्छेलाई खेलकुद नै थाहा छैन ।’

nabau-khelkud (3)1665571740.jpg

नवौँ राष्ट्रिय खेलकुदको लागि ५० प्रतिशत पनि राम्रो काम नभएको उनको दाबी छ । ‘कुनै व्यवस्थापन राम्रो छैन । ५० प्रतिशत पनि सकारात्मक काम भएको छैन । सदस्यसचिव टंकलाल घिसिङ आफैँ लागिपरेर गरिरहेका छन् । उनीबाहेक सबै राखेपका मृत लाश हुन् ।’

यता, पूर्वखेलाडी तथा प्रशिक्षक राजुकाजी शाक्य पनि योजनाबद्ध तरिकाले प्रतियोगिता नगरेको बताउँछन् । ‘राम्ररी गर्नुपर्ने हो । योजनाबद्ध गर्नुपर्ने हो । यहीँबाट अन्तर्राष्ट्रिय खेलाडी उत्पादन हुने हो । क्यालेन्डरअनुसार चल्नु पर्ने हो तर त्यो छैन ।’

यी हुन् एकदेखि आठौँ राष्ट्रिय खेलकुदसम्म पदक जित्ने टिम

राजुकाजी शाक्यले २०३८, २०४० र २०४२ गरी पहिलो, दोस्रो र तेस्रो राष्ट्रिय खेलुकद प्रतियोगिता खेलेका थिए । त्यो बेला आर्थिक अभाव र अहिलेको जस्तो सेवा सुविधा नभए पनि भब्य भएको सुनाउँछन् उनी । ‘अहिलेको जस्तो सुविधा थिएन । खेलकुदमा पैसा नै थिएन तर पनि राम्रो भब्य भएको थियो । अहिलेको मुख्य समस्या भनेकै सरकार र देश चलाउनेले खेलकुदलाई प्राथमिकतामा नराख्नु हो,’ उनी भन्छन् ।

यता, एपीएफका महिला भलिबल म्यानेजर विजय केसी पनि दसैँ, तिहार र चुनावले नवौँ राष्ट्रिय खेलकुद ओझेलमा परेको बताउँछन् । ‘समय सान्दर्भिक भएन । प्रतियोगिता गर्नकै लागि गरेको जस्तो भयो । तर, हाम्रो तयारीमा भने कमी छैन ।’

अहिले देशमा डेंगीको महामारी दिनानुदिन फैलिरहँदा आफ्ना खेलाडीहरूलाई लागेको पनि उनले बताए । जसले गर्दा प्रदर्शन खस्किन सक्ने भन्दै उनले चिन्ता व्यक्त गरे । उनले भने, ‘तयारी भइरहँदा डेंगी लागेपछि खेलाडीमा समस्या आयो । एपीएफका १०–१५ खेलाडीमा डेंगी लागेको थियो । प्रदर्शनमा असर गर्छ ।’

nabau-khelkud (2)1665571740.jpg

नवौँ राष्ट्रिय खेलकुदको भद्रगोल क्रिकेटबाट सुरु

नवौँ राष्ट्रिय खेलकुदको हरिविजोगलाई हेर्न, गत भदौ २३ देखि ३१ गतेसम्म मूलपानी र त्रिवि क्रिकेट मैदानमा भएको पुरुष क्रिकेटलाई हेरौँ । नेपाल टी–२० लिगसँग मिति जुधेको भन्दै नेपाल क्रिकेट संघ क्यानको आग्रहमा राष्ट्रिय खेलकुद परिषद् (राखेप) ले पुरुष क्रिकेटलाई एक महिनाअघि नै सकायो । त्यो पनि मध्य झरीमा ।

११ टिम समावेश रहेको प्रतियोगितामा कुल २९ खेल हुने थियो । तर, १८ खेल वर्षाकै कारण रोकियो । ११ खेलको मात्रै नतिजा आयो । ११ खेलमध्ये पनि पाँच खेल मात्रै पूरै २० ओभरको भयो । बाँकी खेलहरू ओभर छोट्याइएर जबरजस्ती खेलाइएइको छ । प्रतियोगिताको पहिलो दिन नै भारी वर्षा भयो । कुनै पनि कोँणबाट त्यो दिन त्रिवी क्रिकेट मैदानमा खेल खेलाउन लायक थिएन ।

खेल ६ ओभरमा छोट्याइएको थियो । सुदूरपश्चिम प्रदेशलाई एनआरएनए स्पोट्र्स एकेडेमीले १२ रनले पराजित गर्‍यो । यता, मूलपानीमा त्यही दिन गण्डकी प्रदेश र मधेश प्रदेशबीच खेल थियो । तर, हिलाम्य मैदानको कारण टस समेत हुन नपाई खेल रद्द भयो ।

यस्तो अवस्थामा क्यान र राखेप गम्भिर भएर सोच्नुपर्ने थियो । राखेपले आफ्नो प्रतियोगितालाई राम्रो बनाउने भन्दा पनि लथालिङ्ग छोडिदियो । खेलाडी कतिबेला पानी उघ्रिन्छ र खेल्न पाइन्छ भनेर कुरेर बसेका थिए भने पदाधिकारी कतिबेला प्रतियोगिता सकिन्छ भनेर । नयाँ खेलाडीलाई आफ्नो प्रतिभा देखाउन हुटहुटी थियो, क्यान र राखेपलाई प्रतियोगिता सक्न । जिल्ला छनोटदेखि प्रतियोगिता खेलिन्जेलसम्म २–३ करोड खर्च भयो । तर, यो सबै बालुवामा पानी खन्याए जस्तै भयो ।

क्यानको ढर्राले चिप्लिएको क्रिकेट

अझ दुःखको कुरा विभागीय टिम एपीएफ क्लब र बागमती प्रदेशले एक खेल पनि खेल्न नपाई प्रतियोगिता सकियो । सहभागी टिमले खेल्न नपाई सक्ने कस्तो प्रतियोगिता ? प्रदेश नम्बर १, गण्डकी प्रदेश र एनआरएनएले एक–एक खेल मात्रै खेल्न पाए । कुनै पनि टिमले आफ्नो सबै खेल खेल्न पाएनन् ।

मूलपानीमा हुने भनिएको ११ खेल सबै रद्द भयो । अप्रीय र हास्यस्पद त त्यतिबेला भयो जतिबेला आर्मी र सुदूरपश्चिमबीच सेमिफाइनल हुँदै थियो । तर, पानी परेको कारण खेल हुन सकेन । आर्मी समूह ‘ए’ को विजेता भएको कारण सिधै फाइनलमा पुग्यो । प्रतियोगिता इतिहासकै झुर बन्यो । व्यवस्थापन त्यस्तै झुर ।

फाइनल पनि ८ ओभरको मात्रै भयो । आर्मीलाई पराजित गर्दै पुलिसले उपाधि जित्यो । जितको खुसियाली खेलाडीमा देखिएन । मनभित्र भरिएको पीडा खेलाडीको अनुहारले प्रष्ट बताउँथ्यो । पुलिसलाई उपाधि दिलाएका कप्तान दीपेन्द्रसिंह ऐरी पनि खुसी छैनन् । खेलाडीको मन नरोएको होइन तर कुबेला राखेको प्रतियोगिताबारे खेलाडीले पनि विरोध गर्न सकेनन् । देशकै प्रतिष्ठित प्रतियोगिता ओझेलमा पर्दा कैयौँको प्रतिभा लुकेको छ ।

सरकारलाई कुरिरहेको मूलपानी क्रिकेट मैदान

तयारीबिनै नवौँमा सहभागिता

नवौँ राष्ट्रिय खेलकुद प्रतियोगिता गर्नकै लागि गर्ने जस्तो भयो । विभागीय टिमबाहेक प्रदेशका टिमहरूले आफ्ना खेलाडीलाई बन्द प्रशिक्षणमा राख्दै राम्रो अभ्यास गराउन पनि पाएनन् । प्रदेशका धेरै खेलाडी एक दिनको छनोट प्रतियोगिता खेलेर सिधै नवौँ राष्ट्रिय खेलकुद प्रतियोगिता खेल्दैछन् ।

यसको मतलब तयारी शून्यबराबर छ । अुनभवि र खेलिरहेका खेलाडीलाई सहज भए पनि नयाँ खेलाडीले बुझ्न नपाई नवौँ राष्ट्रिय खेलकुदको समापन हुने निश्चित छ । खेलाडी छनोटका लागि बजेट भएन, अभ्यास गराउन संरचना भएन भनेर यसअघि नै आवाजहरू उठ्न थालिसकेका थिए ।

छनोटमा पनि खेलाडीहरू उत्साहजनक सहभागी भएनन् । यसको कारण आर्थिक अभाव, पर्याप्त भौतिक संरचना नहुनु र लामो समयपछि राष्ट्रिय खेलकुद हुनु हो । खेलकुदमा लागि परेका खेलाडी विस्तारै पलायन हुँदै जानु र नयाँ पिँडी खेलकुदमा नआउनुले थप चिन्ताको विषय बनेको छ ।

nabau-khelkud (1)1665571740.jpg

प्रदेश १ खेलकुद बोर्डका सदस्यसचिव यो कुरामा सहमत छन् । उनी भन्छन्, ‘खेलाडीमा पलायनको वातावरण नै भइसक्यो । खेलाडी छनोटमा पनि उत्साहजनक खेलाडी आएनन् । गरिस भन्दा गरेँ भनेर देखाउने मात्रै भयो ।’

त्यसो त प्रदेश १ ले नवौँ राष्ट्रिय खेलकुदका लागि खेलाडीलाई पाँच दिनसम्म पनि क्लोज क्याम्पमा राख्न पाएन । तर, सदस्यसचिव वाग्ले विगतको नतिजा सुधार गर्दै २०–२५ स्वर्ण जित्ने दाबी गर्छन् । ‘पाँच दिन पनि हामीले बन्द प्रशिक्षणमा राख्न पाएनौँ । यो पाँच दिनमा के गर्न सक्छन् खेलाडीले ? तर, पहिलेको भन्दा नतिजा सुधार हुन्छ । २०–२५ स्वर्ण जितिन्छ ।’

प्रकाशित मिति: बुधबार, असोज २६, २०७९ १६:३८