'रवीन्द्रजी रहनुभएन, अरू माननीयको भूमिका भएन'

A+ A A-

पोखरेली मात्रै होइन, अरू पर्यटकको बोलीचालीमा पनि पोखरा ‘पर्यटकीय राजधानी’ भइनै सकेको छ । राज्यले नै औपचारिक रूपमा घोषणा गरिदिनुपर्छ भनेर तत्कालीन मुख्यमन्त्री पृथ्वीसुब्बा गुरुङको सरकारले निर्णय गरेर संघीय सरकारसँग अनुरोध गर्‍यो ।

गण्डकीबाहेक अरु प्रदेशका शहरले पनि पर्यटकीय राजधानी बनाउनुपर्छ भनेर दाबी गर्नुभयो होला । तर, कसैले पोखराभन्दा अगाडि छौँ भनेको अवस्था छैन । पोखरालाई पर्यटकीय राजधानी घोषणा गर्नुपर्छ भनेर प्रधानमन्त्रीज्यूको पहलमा सबैलाई सम्झाउनुपर्ने देखिन्छ । त्यसलाई मुख्य एजेण्डा बनाएर मन्त्रिपरिषद्‌मा लगिदिनुपर्ने थियो । हाम्रोबीचमा रवीन्द्र अधिकारी हुनुहुन्न । तर, यहाँबाट जित्नुभएका अरू माननीयज्यू हुनुहुन्छ । उहाँहरूको भूमिका जुन तहको हुनुपर्थ्यो, त्यो हुन सकेन ।

घोषणा हुनुअघि त्यसबारे धेरै बुझ्नुपर्ने, छलफल गर्नुपर्ने कुरामा समय लाग्छ । त्यसैले पनि साह्रै अन्यथा लिनु हुँदैन । पोखरा महानगरपालिकाले पनि संघीय सरकारलाई अनुरोध गर्ने निर्णय गरिसकेको छ । प्रशासनिक, जनस्तर र राजनीतिकस्तरबाट पनि आवाज उठिसकेको छ । हामीले औद्योगिक, व्यापारिक, जडीबुटी, शैक्षिक राजधानी मागेका छैनौँ । हामीले केवल पर्यटकीय राजधानी मागेका छौँ । यसलाई नियतपूर्वक पनि रोक्न खोजिएको होला तर त्यो गलत हो । पोखरामा अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल पनि बनेको र पर्यटकीय पूर्वाधार पनि भएकाले पोखरालाई पर्यटकीय राजधानी घोषणा गर्नु उपयुक्त छ ।

घोषणा भए के हुन्छ ?

सरकारले के कुरामा प्राथमिकता दिन्छ ? आवश्यकताअनुसार नीति तथा कार्यक्रम, बजेट विनियोजन र जनपरिचालन हुन्छ ।

प्रशासनिक, सेवासुविधासँगै पर्यटकीय पूर्वाधार निर्माण हुन्छन् । त्यसो भएकाले पोखरालाई पर्यटनको राजधानी घोषणा गर्‍यौँ भने अन्तर्राष्ट्रियस्तरमा पोखरा धेरै हाइलाइट हुन्छ । पोखरामा पर्यटक आउनु भनेको नेपाल आउनु हो । पोखरा भन्नेबित्तिकै यहाँको प्याराग्लाइडिङ, फेवाताल, यहाँको सुन्दरता आउँछ । नेपालभन्दा त्यो आउँदैन ।

हरेक देशमा राष्ट्रिय पर्यटन संगठन हुन्छन् । त्यो भनेको नेपाल पर्यटन बोर्डजस्तै हो । त्यहाँका निजीक्षेत्रका संघसंस्था, सरकारी निकायसँग नेपालले पोखरालाई पर्यटकीय राजधानी घोषणा गरेको भनेर प्रस्ताव गरिन्छ । आफू आउनुस्, आफन्त पठाउनुस् भनेर आह्वान हुन्छ । त्यसले मार्केटिङ र प्रवर्द्धनमा धेरै सहयोग पुग्छ ।

पोखरालाई राजधानी घोषणा गर्ने हो भने सरकारका नीति तथा कार्यक्रम पर्यटनमैत्री हुन्छन् । पर्यटनका विधा जस्तै: आवास क्षेत्र, मनोरञ्जन क्षेत्र, पर्यटकीय गतिविधिका क्षेत्र, नाइट लाइफको क्षेत्र छुट्याउन सरकारको ध्यान जान्छ । सम्पदा संरक्षणमा पनि ध्यान जान्छ ।

अर्को कुरा, सरकारका नीति तथा कार्यक्रम पर्यटनमैत्री हुन्छन् । पर्यटनका विधा जस्तै: आवास क्षेत्र, मनोरञ्जन क्षेत्र, पर्यटकीय गतिविधिका क्षेत्र, नाइट लाइफको क्षेत्र छुट्याउन सरकारको ध्यान जान्छ । सम्पदा संरक्षणमा पनि ध्यान जान्छ ।

पोखरालाई राजधानी घोषणा गर्नुपर्छ भन्नुको मुख्य ध्येय प्राकृतिक सम्पदाको संरक्षण नै हो । त्यसबाहेक सांस्कृतिक र साहसिक गतिविधिको निर्माण पनि गर्नुपर्छ । पोखरा अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल बनेपछि प्याराग्लाइडिङ स्थापित गर्ने कि विस्थापित गर्ने भन्ने बहस चलिरहेको छ । राजधानी घोषणा गर्ने हो भने प्याराग्लाइडिङलाई पनि व्यवस्थापन कसरी गर्न सकिन्छ भन्ने कुराले प्राथमिकता पाउँछ । पोखरालाई हरेक हिसाबले पर्यटकीय राजधानी घोषणा गर्न उपयुक्त छ ।

पोखराप्रति मोह कति छ भन्ने पत्ता लगाउन तल्लो तहमै सर्वेक्षण गर्दा पनि पत्ता लाग्छ । नेपालको ३ करोड जनसंख्यालाई तपाईंलाई कुनै एउटा चिट्ठा परेको छ भनेर दिऔँ । ९५ प्रतिशतले पोखरा गएर त्यो सदुपयोग गर्छु भन्नुहुन्छ । कतिपय मान्छेले एउटै दुई राजधानी हुँदैन भन्ने कुतर्क गरेको पनि मैले सुनेँ । प्रदेशका सहित गरेर नेपालमा आज पनि आठवटा राजधानी छन् । पोखरा घोषणा भएपछि नौवटा हुन्छन् । यो दोस्रो राजधानी हुने त होइन । पोखरा ‘युनिक’ राजधानी हुन्छ ।

०००

आजभन्दा चार/पाँच वर्षपहिले दक्षिण एसियाका परराष्ट्रमन्त्री/विदेशमन्त्रीको बैठक पोखरामा भएको थियो । भारतका तत्कालीन विदेशमन्त्री सुष्मा स्वराज पोखरा आएकी थिइन् । उनलाई एक रात बसेपछि भोलिपल्ट पत्रकारले सोधेका थिए, 'तपाईंलाई पोखरा कस्तो लाग्यो ?' उहाँले 'भगवान्‌ले फुर्सदमा रचना गरेको अनुपम प्राकृतिक सम्पदाजस्तो लाग्यो' भनेर जवाफ दिनुभएको थियो ।

त्यो तहका मान्छेले पोखराबारे यसरी भनिरहँदा हाम्रो संघ सरकारमा रहेका, नीति नियम बनाउनेले किन बुझ्नुहुन्न ? यो अचम्मको कुरा छ । व्यवसायी, नागरिक, मिडिया, राजनीतिक दल सबै मिलेर संघीय सरकारलाई बुझाउनुपर्ने देखिन्छ । त्यसपछि संसारबाट लाखौँ पर्यटक नेपाल र पोखरा ल्याउने अनुकूल वातावरण बन्छ ।

पर्यटन व्यवसायी वाशु त्रिपाठी नेपाल पर्यटन बोर्डका पूर्वसदस्य हुन् ।

सम्बन्धित सामग्री:

मन्त्रीका वाचा मात्रै बनेको पर्यटकीय राजधानी

पोखरालाई यस कारण बनाउनुपर्छ पर्यटकीय राजधानी

अन्तर्राष्ट्रिय बजारमा नेपालकै ब्रान्डिङ र प्रमोसन

राम्रो गर्दा सरकारलाई के घाटा ? झनै राजस्व र रोजगारी बढ्छ

स्थानीयको आम्दानी बढ्छ

प्रकाशित मिति: बुधबार, साउन १८, २०७९ ०७:१२