राम्रो गर्दा सरकारलाई के घाटा ? झनै राजस्व र रोजगारी बढ्छ

A+ A A-

पोखरालाई पर्यटकीय राजधानी तोकिए ब्रान्डिङका लागि धेरै राम्रो हुन्थ्यो । मार्केटिङमा उक्त घोषणाले राम्रो प्रभाव पार्छ । विश्वमा सरकारले नै पर्यटकीय राजधानी भनेर घोषणा गरेको अहिलेसम्म थाहा छैन । होलिडे प्याराडाइज, सामुद्रिक किनार भन्ने सुनिएको छ । हामीले पोखरालाई पर्यटकीय राजधानी घोषणा गर्ने हो भने विश्वमै नयाँ प्रयोग हुन सक्छ ।

पोखरेली पर्यटन व्यवसायी, पोखरेलीले पर्यटकीय राजधानी भनिरहेका छौँ । सरकारले नै स्वामित्व लिए त्यो आधिकारिक पनि हुन्थ्यो । सरकारले नै कुन ठाउँलाई कसरी चिनाउने भनेर विभाजन गर्नुपर्छ । कुन ठाउँमा के समस्या हुन्छ, त्यो सरकारले नै समाधान गर्दिनुपर्‍यो ।

अरु शहरको पनि दाबी हो भने आउनुपर्‍यो । पोखरालाई पर्यटकीय राजधानी घोषणा गर्नुपर्छ भन्नेमा हामीसँग आधार छन् । अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल छ, साहसिक गतिविधि छन्, पर्यटन उद्योग छ । प्राकृतिक हिसाबले पोखरालाई सबै कुरा दिएको छ । संरचनागत हिसाबले सरकारले के गर्‍यो भन्दा पोखरामा अहिलेसम्म खासै धेरै गरेको केही छैन । भोलि अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल बनेपछि त्यहाँबाट बाहिर निस्किएपछि गाडी गुड्ने सडक पनि त बन्नुपर्‍यो नि । नेपालको पर्यटकीय राजधानी पोखरा हो भन्दा यहाँ छिरेपछि राजधानी हो भन्ने फ्लेभर आउनुपर्‍यो । यस्ता कुरामा सरकार गम्भीर छैन ।

तनहुँको दमौली कटेपछि म पर्यटकीय राजधानीमा छिर्दै छु भन्ने अनुभव हुनुपर्छ । ढलको सुधार, सडक बत्ती, अपांगमैत्री सडक हुनुपर्‍यो, अस्तव्यस्त ट्राफिकको व्यवस्थापन, बच्चाहरू खेल्ने पार्कलगायत संरचना आवश्यक छ । सरकारका योजना छन् तर कहिले बन्छ, थाहा छैन ।

पोखरासहित गण्डकी प्रदेशमा पर्यटनमा लगानी बढिरहँदा पर्यटकीय राजधानी घोषणा गर्नुभन्दा ठूलो मार्केटिङ केही हुँदैन । काठमाडौं नेपालको राजधानी हो भनेपछि मान्छेले काठमाडौं चिन्छ । घुम्न कहाँ जाने भन्दा पोखरा पर्यटनको राजधानी हो भन्दा स्वतः ब्रान्डिङ हुन्छ । पोखराको सबैभन्दा ठूलो चिनारी नै त्यही हुन्छ ।

सरकार पूर्वाधार निर्माणमा लाग्नुपर्छ, निजीक्षेत्रले पनि आफ्नो ठाउँबाट राज्यले दिएको भूमिका निभाउनुपर्छ । सधैँ प्रयास भइरहन्छ, अहिलेसम्म किन दिइएन भन्नेमा हाम्रो सरकारी संयन्त्रले काम गरेको छैन भन्ने लाग्छ । राम्रो हो भने सरकारले दिँदैमा के घाटा हुन्छ ? आर्थिक गतिविधि चलायमान हुन्छ, राजस्व र रोजगारी बढ्छ । हिजोको सरकार पनि आजको पनि यस्तो राम्रो कुरामा गम्भीर भएन ।

पर्यटनमन्त्री ४/५ महिनामा परिवर्तन भइराख्नुहुन्छ । पछिल्लो दुई वर्षमा सबैभन्दा धेरै पर्यटनमन्त्री नै फेरिए होला । हामी पत्राचार गर्छौं, तर कामको मूल्यांकन गर्दा केही भएको छैन । कोभिड संक्रमणपछि पर्यटनको मार्केटिङ कसरी गर्ने भन्ने सरकारको नीति केही छैन । सरकारको आधिकारिक धारणा आएपछि पो पर्यटन व्यवसायीले आफ्नोतर्फबाट प्रवर्द्धनमा अगाडि बढ्ने हो ।

पर्यटन प्रवर्द्धनलाई बनेको नेपाल पर्यटन बोर्डको पनि तालमेल छैन । पहिला भूकम्प गयो, पर्यटन कसरी अगाडि बढाउने, प्रमोसन कसरी अगाडि बढाउने भनेर व्यवसायीसँग सहकार्य गर्थ्यो । अहिले स्थिर सरकार पनि नहुँदा देश सिस्टममा चल्न सकेको छैन । त्यसको असर पर्यटनमा पनि परेको छ ।

विदेशी नेपाल कसरी आउने भन्दा एयरलाइन्सलाई लगानीको सुविधा गरौँ, भाडा महँगो भयो, राजमार्ग सुधारौँ भन्दा पूर्वाधारमा सरकारले देखिने गरी कुनै पनि काम गरेन । त्यसले गर्दा पर्यटन व्यवसायीमा पनि जोसजाँगर छैन । कोरोनाले विश्वलाई नै प्रभावमा पार्‍यो । अरु देश ठ्याकठ्याक योजना बनाएर चले, हाम्रोमा सरकारको योजना नै भएन ।

व्यवसायी आफैँले पोखरालाई पर्यटकीय राजधानी भनौँ भनेर चार/पाँच वर्षअघि गोष्ठी, सेमिनारमा भन्न थाल्यौँ । मेयरदेखि मन्त्री, मुख्यमन्त्रीले पनि भनिराखेकै कुरा हो । आधिकारिक हुन सकेन । सरकारले नै निर्णय गर्थ्यो भने लगानी थपिन्थ्यो, व्यवसायीलाई पनि राम्रो गर्नुपर्छ भनेर दबाब हुन्थ्यो । फलानो दिनमा नवौँ राष्ट्रिय खेलकुद हुँदैछ भनेपछि रंगशाला बन्दैछ, खेलाडी तयार हुँदैछन् । त्यस्तै, व्यवसायीले मौखिक रूपमा भन्नुबाहेक सरकारले घोषणा गर्‍यो भने कोरोनापछि पर्यटनलाई छिट्टै उकास्न सक्थ्यौँ । हामी भनिरहन्छौँ, सम्बन्धित ठाउँबाट सुनुवाइ हुँदैन ।

भट्टराई पोखराका पर्यटनसम्बन्धी संघसंस्थाको छाता संगठन पोखरा पर्यटन परिषद्‌का अध्यक्ष हुन् ।

प्रकाशित मिति: मंगलबार, साउन १७, २०७९ ०६:२२