ट्याटू स्कुल चलाइरहेका प्रशन्न भन्छन्- यसमा करियर छ (भिडियोसहित)

A+ A A-

निःसन्देह ट्याटू एक कला हो । क्यानभासमा चित्रकारले सुन्दर चित्र उतारेजस्तै शरीरमा आकर्षक ट्याटू खोप्ने युवा जमात कम छैन । शरीरका देखिने भागसँगै गोप्य अंगहरूमा समेत ट्याटू बनाएर चर्चा कमाउनेहरू समेत देखिन्छन् ।

आमा-बुवा, श्रीमान्-श्रीमती र सन्तान मात्रै होइन, प्रेमी-प्रेमिकासँगको प्रेम दर्शाउन मुटुमाथि पर्नेगरी ट्याटू खोप्ने गरेको पनि पाइन्छ ।

यति मात्रै नभएर संसारभरि नै शरीरमा सुन्दर र आकर्षक चित्रकलाको ट्याटू खोपाउने प्रचलन बढ्दाे छ । धेरैले आफ्नो जीवनमा आइपरेका कथाव्यथा झल्किने गरी ट्याटू खोप्ने गर्छन् ।

इतिहासतिर फर्केर हेर्ने हो भने नेपालसहित जापान, चीन, अस्ट्रेलिया, अमेरिका र अफ्रिकी देशमा बसोबास गर्ने आदिवासी समुदायका मानिसहरूले परम्परागतरूपमा शरीरमा चित्र खोप्ने परम्परा पाइन्छ । जापानमा सामाजिक स्थिति, सुरक्षा र भक्तिको प्रतीकका रूपमा ट्याटूलाई लिइन्छ । समय बित्दै जाँदा त्यहाँ कैदीलाई सजायका रूपमा ट्याटू खोपिदिने चलनले यो कलङ्कित बन्न पुग्याे ।

ग्रीकहरूले दास र अपराधीलाई चिन्ह लगाउन ट्याटूको प्रयोग गर्ने गरेको इतिहासविद्हरू बताउँछन् । तर, पछिल्लो समय युवा पुस्तामा ट्याटू फेसनका रूपमा विकास भएको छ ।

नेपालका कतिपय आदिवासी समुदायले आफ्ना भगवान र मन्त्रहरू उल्लेख गरेर ट्याटू बनाउँथे । पछिल्लो समयमा आफ्ना भावना, माया दर्शाउन शरीरका विभिन्न भागमा ट्याटू खोप्छन् । धेरैले कम्मर, तिघ्रा, नाइटो, पिठ्युदेखि छाती र घाँटीमा समेत विभिन्न आकृतिका ट्याटू बनाएको पाइन्छ । नेपालमा थारु, गुरुङ, नेवार आदि समुदायका मानिसहरूले शरीरमा ट्याटू खोपाउने पुरानो प्रचलन हो ।

नेवार समुदायका महिलाले खुट्टामा खोप्ने ट्याटूलाई शक्तिको संकेतका रुपमा लिने गरेका छन् । सानै उमेरमा ट्याटू खोप्दा रोग, कस्ट तथा शत्रुले आक्रमण गर्न सक्दैनन् भन्ने मान्यता छ ।

थारू समुदायका विवाहित महिलाले शरीरमा फूल, कोठी, घाम, जुन तथा श्रीमानकाे नाममा ट्याटू खोपाउने प्रचलन छ । नेवार, तामाङ, थारू आदि समुदायको परम्परागत मान्यतासँग जोडिएको ट्याटू खोपाउने प्रचलन पछिल्लो पुस्तामासम्म आइपुग्दा लोकप्रिय फेसनका रूपमा मात्रै माैलाएको छैन, व्यवसायका रूपमा पनि विकास भएको देख्न सकिन्छ ।

एक दशक अघिसम्म ट्याटू खोप्नेलाई नेपाली समाजले नकारात्मक दृष्टिले हेर्ने गरेको व्यवसायी तथा ट्याटू कलाकार टुलभ थापा बताउँछन् । त्यसबेला ट्याटू हान्दा मान्छेले हिप्पी, जङ्गी भन्ने गर्थे । तर यसप्रतिको गलत सामाजिक बुझाइ तथा अशिक्षाका कारणले हिजो नेपाली समाजमा ट्याटू स्वीकार्य नभएको र ट्याटू आफैँमा एउटा आर्ट भएकाले आज यसले राम्रो व्यावसायिक रफ्तार लिएको टुलभ बताउँछन् ।

नेपालका शहरी क्षेत्रमा ट्याटू व्यावसायिक रूपले कसरी विस्तार भयो ? यो प्रश्नको जवाफ खोज्न भने आजभन्दा करिब ३ दशक पछाडि फर्किनुपर्ने हुन्छ ।

यो कथा करिब ३० वर्षअगाडिकाे हाे । अस्ट्रियन नागरिक जो, एक ट्याटू कलाकार थिइन् । उनी अस्ट्रियाबाट सन् १९९० तिर काठमाडौंको ठमेल घुम्न आइन् । ठमेलका स्थानीय थिए, बाबुराजा प्रधान ।

संयोग नै मान्नुपर्छ, ठमेलमा बाबुराजाको भेट ती अस्ट्रियन ट्याटू कलाकारसँग भयो ।

बाबुराजालाई उनको ट्याटू कलाले आकर्षित गर्‍यो । त्यसैले उनीसँग ट्याटू खोपाए । त्यतिले मात्र उनलाई सन्तोष मिलेन र कलाकारलाई प्रस्ताव गरे, ‘तिम्रो यहाँ खाने बस्ने खर्च म बेहोर्छु । त्यसको बदलामा मलाई ट्याटू कला सिकाइदेऊ ।’

बाबुराजाको प्रस्ताव अस्ट्रियन ट्याटू कलाकारलाई मनपर्‍यो । बाबुराजाले ट्याटू कला मात्रै सिकेनन्, ठमेल ट्याटू नाममा नेपालकै पहिलो व्यावसायिक ट्याटू स्टुडियोसमेत सुरु गरे ।

त्यसको केही समयपश्चात पोखराको लेकसाइडमा ‘गगन ट्याटू’ नामले व्यावसायिक ट्याटू हाउस विस्तार गरे । सुरुवाति दिनमा ट्याटूप्रति नेपालमा सकारात्मक सामाजिक दृष्टिकोण थिएन । त्यसैले ट्याटूको व्यवसाय झनै चुनौतीपूर्ण थियो । अर्कोतर्फ ट्याटू मेसिन, त्यसमा प्रयोग गरिने मसीजस्ता सामाग्री विदेशबाटै ल्याउनुपर्ने बाध्यताले थप चुनौती थप्यो ।

पोखरा लेकसाइडमा टुलभका दाइ गगनले सुरु गरेको ट्याटू हाउसमा उनले ट्याटू कला सिके । एक दशकअघि व्यावसायिक ट्याटूमा प्रवेश गरेका टुलभकाअनुसार विदेशी पर्यटककै भरमा भए पनि व्यवसाय मर्न पाएन । त्यसबेला सूक्ष्मरूपमा ट्याटू व्यावसाय चलिरहेको थियो ।

ठमेलबाट नेपालकै पहिलो व्यवसायिक ट्याटू हाउस सुरु गरेका बाबुराजा प्रधानको २०६५ सालमा निधन भयो । उनले सुरु गरेको ट्याटू व्यवसायलाई उनका छोरा प्रशन्नले निरन्तरता मात्रै दिएका छैनन्, थप विस्तारसमेत गरेका छन् ।

उनी अहिले ट्याटू बनाउन सिक्नेहरूलाई ट्याटू स्कुलसमेत चलाइरहेका छन् । प्रशन्न ट्याटूमा राम्रो सम्भावना र करियर विकास गर्नसक्ने क्षेत्र भएको बताउँछन् ।

हेरौं, प्रशन्न र टुलबको नेपालमा ट्याटू व्यवसायका उतारचढाबबारे गरिएको कुराकानीका आधारमा तयार पारिएको भिडियोः

अरू पनि..