सधैँ बागीले जित्ने जनकपुरमा 'बागी विरासत' जोगाउलान् मनाेज साहले ?

A+ A A-

२०४९ सालदेखि नै बागीले बाजी मार्ने पालिका भनेर इतिहास बनाएको जनकपुरले ०७९ सालमा पनि त्यसलाई कायमै राख्ने संकेत देखिएको छ । अहिलेसम्म कांग्रेसबाट बागी उम्मेदवारी दिएका मनोज साहले अग्रता लिइरहेका छन् ।

कांग्रेसका बागी साहले २ हजार ४ सय ७७ मत ल्याएर अग्रता कायम राखेका छन् । कांग्रेस, माओवादी केन्द्र, एकीकृत समाजवादी र जसपाको साथले उम्मेदवार भएका लालकिशोर साह भने पाँचौँ नम्बरमा खुम्चेका छन् । एमालेबाट उम्मेदवार भएका शिवशंकर साह हीरा पनि पछाडि परेका छन् ।

जनकपुरमा देखिएको परिस्थिति हेर्दा अहिलेसम्म वडा नम्बर १ र २ मा कांग्रेसका उम्मेदवार विजयी भएका छन् । ती क्षेत्रका भोट बागी उम्मेदवार साहलाई गएको देखिन्छ । सोही कारण कांग्रेस उपमेयर किशोरी साहले पनि अग्रता लिइरहेका छन् ।

जनकपुरमा महन्थ ठाकुर नेतृत्वको लोसपाको उपस्थिति कमजोर देखिएको छ । लोसपाका नेता वृषेशचन्द्र लालको बहिर्गमनले पनि प्रभाव पारेको देखिएको छ । लालले गठन गरेको नयाँ पार्टी तमलोपाले जनकपुर उपमहानगरको वडा नम्बर ३ जितेको छ, जबकि लोसपाले कुनै पनि वडामा अग्रता लिन सकेकाे छैन ।

जनकपुरका कांग्रेस सबैले मनोज साहलाई मतदान गरेको पनि देखिन्छ । वडा नम्बर ४ मा कांग्रेसका उम्मेदवारले अग्रता लिएको छन् र साहले पनि बढ्ता मत पाइरहेका छन् । वडा नम्बर १२ भने साहको आफ्नै गृहवडा पनि हो ।

त्यहाँ पनि साहले राम्रो मत पाउन सक्छन् । त्यसो त, कांग्रेस वडा नम्बर १०, १४ र २३ पनि बलियो देखिन्छ । ती वडाबाट पनि साहलाई धेरे मत आउने आकलन गरिएको छ । त्यसैले, गठबन्धनका उम्मेदवार लालकिशोर साहलाई बागी उठेका मनोज साहले निकै पछाडि छोड्ने देखिएको छ ।

स्वतन्त्रको विगत

०७४ को स्थानीय तहलाई अपवाद मान्ने हो भने त्यसभन्दा अघिका दुईवटा स्थानीय निकायका निर्वाचन दलहरूका लागि नमीठो बनेका थिए । ०४९ र ०५४ का स्थानीय निकायको चुनावमा दलका बागी उम्मेदवार नै निर्वाचित भएका छन् ।

त्यही विगतका कारणका अहिले जनकपुरमा स्वतन्त्र उम्मेदवार उत्साही भएको देखिन्छ । त्यसमा बलराम महतो पनि सहमत देखिन्छन् । शिलापत्रसँगको कुराकानीमा महतोले स्वतन्त्र उम्मेदवार हाबी हुने गरेको विगतले आफ्नो विजयी निकट रहेको दाबी गरेका छन् ।

हुन पनि ०४९ सालको स्थानीय निकायको निर्वाचनमा स्वतन्त्रबाट निर्वाचित भएका थिए वृषेशचन्द्र लाल । उनी खासमा कांग्रेसबाट नगरपालिकाको मेयरका दाबेदार थिए । लालबाहेक दिगम्बर राय पनि मेयरका दाबेदार थिए र अन्तिममा रायले कांग्रेसबाट टिकट पाए । अनि, लालले बागी उम्मेदवारी दिए । चुनावी परिणाम भने कांग्रेसका आधिकारिकभन्दा पनि बागी उम्मेदवार लालकाे पक्षमा आयाे । लालसँगै उपमेयर निर्वाचित भएका थिए, लालकिशोर साह । साह पनि स्वतन्त्र उम्मेदवार नै हुन् ।

०४९ सालको स्थानीय निकायको निर्वाचनपछि २०५४ सालको दोस्रो निर्वाचन पनि कांग्रेसका लागि सुखद रहेन । ०५४ मा कांग्रेसबाट बजरंगप्रसाद साह र दामोदरप्रसाद उपाध्याय मेयरको टिकटका आकांक्षी थिए । कांग्रेसले मेयरमा उपाध्यायलाई टिकट दिने निर्णय गर्न नपाउँदै साहले बागी उम्मेदवारी दर्ता गराए ।

पञ्चायतदेखि नै जनकपुरमा प्रभाव पारिरहेका उपाध्याय निर्वाचित हुने आकलन गरेर टिकट दिइएको थियो । पञ्चायतकालमा दुई पटकसम्म प्रधानपञ्च भएका उपाध्यायलाई पराजित गरेर बागी उम्मेदवार साह मेयरमा निर्वाचित भए । त्यतिबेला कांग्रेसभित्र रामवरण यादव र विमलेन्द्र निधिको फाटोले पनि आधिकारिक उम्मेदवार र बागी उम्मेदवारको लहर देखिने गरेको टिप्पणी हुन्छ । ०५४ को बागीमा निधिले अघोषित रूपमा साहलाई समर्थन गरेका थिए । त्यसैले यादवको जोडबलमा उम्मेदवार भएका उपाध्याय निधिको साथ पाएका साहबाट पराजित भए ।

०५४ पछि २० वर्षसम्म स्थानीय निकायको निर्वाचन हुन सकेको थिएन । त्यसपछि दोस्रो जनआन्दोलन, मधेस आन्दोलनलगायतका ठूला राजनीतिक परिवर्तन भयो । त्यसले कांग्रेसको प्रभाव रहेको जनकपुरमा मधेसकेन्द्रित दलहरू हाबी हुने स्थिति आयो । कांग्रेसका पुराना नेता जो बागी भई निर्वाचित भएका थिए, उनीहरू मधेसकेन्द्रित दलमा आबद्ध भए । वृषेशचन्द्र लाल, लालकिशोर साहलगायतको टोली मधेसकेन्द्रित दल तमलोपामा आबद्ध भएका थिए । मधेस आन्दोलन र प्रभावशाली नेताहरूले पार्टी छोडेका कारण कांग्रेस कमजोर भयो । ०७४ सालको स्थानीय तहको निर्वाचनमा राजपाका उम्मेदवार लालकिशोर साह निर्वाचित भए ।

कांग्रेसका मनोज साहलाई पराजित गरेका लालकिशोर साह कांग्रेसको साथमा जसपाबाट ०७९ को स्थानीय तहको चुनावमा पनि मेयरको दौडमा छन् । अघिल्लो पटकका कांग्रेसका आधिकारिक उम्मेदवार साह अहिले बागी उम्मेदवार बनेका छन् । अर्थात् दुई साहको पुनः भिडन्त हुने देखिएको छ । त्यसैले बागी उम्मेदवार भएका साह पनि कमजोर उम्मेदवार भने नभएको जनकपुरमा चर्चा हुने गरेको छ ।

यद्यपि लालको विश्लेषणचाहिँ जनकपुरको चुनावी माहौल स्वतन्त्र उम्मेदवारको पक्षमा देखिएको छैन । उनको बुझाइमा स्वतन्त्र भनिए पनि अधिकांश स्वतन्त्र उम्मेदवारलाई कुनै न कुनै दलले आडभरोसा दिएका छन् । लाल भन्छन्, ‘अहिले स्वतन्त्र उम्मेदवारका पक्षमा माहौल देखिएको छैन, अहिले दलकै उम्मेदवारले जित्ने देखिन्छ ।’

लालकै विश्लेषणमा पनि जनकपुरमा पैसाको बलमा चुनावमा ओर्लिनेको संख्या पनि ठूलो छ र जनकपुर अहिले चरम उहापोहको स्थितिमा छ ।

प्रकाशित मिति: सोमबार, जेठ २, २०७९ १८:१८