धनराजले चुनाव जिते पाँच वर्षपछिको पोखरा कस्तो ?

A+ A A-

पोखरा महानगरपालिकाको मेयर बन्न गठबन्धनका उम्मेदवार धनराज आचार्य आफ्नै पूर्वपार्टी नेकपा (एमाले)का उम्मेदवारसँग प्रतिस्पर्धामा छन् । गठबन्धनबाट उम्मेदवार बनेका नेकपा (एकीकृत समाजवादी)का नेता आचार्य चुनाव जित्नेमा दृढ देखिन्छन् ।
एमालेको पकड क्षेत्र मानिने पोखरामा धनराजलाई चुनाव जित्न भने सजिलो छैन । चुनाव जित्ने आधार र जितेमा गर्ने काम के छन् ? नेता आचार्यकै शब्दमा उनले चुनाव जित्ने आधार र चुनाव जितेमा गर्ने कामः

००००

जित्ने पहिलो आधार भनेको पाँचवटा पार्टीको शक्ति हो । वडाध्यक्ष र वडा सदस्यमा कुरा नमिले पनि मेयर र उपमेयरको सन्दर्भमा सर्वसम्मत छ । मत बदर हुनसक्छ कि भनेर घरघरमै सिकाउन टोली बनेको छ । पाँचवटा पार्टीको मत र मेरो व्यक्तिगत हिसाबले जे जति साथी आर्जन गरेको छु त्यो अर्को आधार हो । मेरा साथी र मेरो गाउँबाट राम्रै मत आउने आस छ । मिडियामा बोल्नमात्रै भनेको होइन तर आजको दिनसम्म १५ हजार मतान्तरले हामी अगाडि छौँ ।

मान्छे मत हाल्न जाँदैनन् भन्ने आशंका स्थानीय तह चुनावमा रहँदैन । वडाध्यक्ष, वडासदस्यले जसरी पनि बोकेर मतदान केन्द्रमा पुर्‍याउँछन् । वडा तहका उम्मेदवारले आफ्ना लागि पनि मतदाता लैजानुहुन्छ । गठबन्धनको हिसाबले पनि कलममै हाल्नुपर्‍यो, अर्को उम्मेदवारको हिसाबले पनि यो क्रियटिभ मान्छे छ, विगत हेर्दा पनि पत्याउने खालकै छ भन्ने हिसाबले मलाई मत आउँछ ।

धनराजको वाचाः बोलेको पूरा गर्छौं, पोखरेलीले हाम्रो विकल्प खोज्नुपर्दैन

मतपत्रमा पोखरामा अघिल्लोपटक हँसिया–हतौडा थियो । त्यसमा पनि भोट गएको थियो । रुख चिन्ह अघिल्लोपटक भरतपुरमा पनि थियो । अलिअलि रुखमा मत जान सक्छ । पाँच प्रतिशत मत बदर हुन्छ भन्ने अनुमान गरेका छौँ । मतदातालाई बुझाउन ‘पहिलो छाप पहिलो कलममा, दोस्रो छाप दोस्रो रुखमा’नारा बनाएका छौँ । मेयर–उपमेयरमात्रै उम्मेदवार हुन्थे भने सचेतना तलसम्म पुग्दैनथ्यो कि भन्ने आशंका थियो । तर, वडाका उम्मेदवारले तल बुझाउनु भएको छ ।

जितेमा के परिवर्तन हुन्छ ?

पाँचवटै दलको एजेण्डालाई लिएर हामीले साझा घोषणापत्र तयार पारेका छौँ । करको दायरालाई बढाएर लैजान्छौँ । अहिले सानो संख्यामा धेरै उठाउने प्रयत्न छ । करमा धेरैलाई समावेश गर्ने, करको दर कम गर्छौँ । उदाहरणका लागि कसैले ३ लाख रुपैयाँ घरबहाल लिँदा ३५–४० हजार लिएको छु भनेको भेटिन्छ । त्यो गर्नुभन्दा जति हो त्यति तिर्ने वातावरण बनाउन पहल गर्छौँ । त्यसका लागि बिजुली, पानी कुन कुरामा छुट दिन सकिन्छ अध्ययन गरेर कर जनमैत्री, व्यवसायीलाई पनि असर नपर्ने गरी लाग्छौँ ।

बाटोघाटो, पुलमात्रै विकास होइन । हाम्रो शिक्षाको स्तर, सामाजिक चेतनाको अवस्था कस्तो हुन्छ भन्ने कुरा गरौँ । अहिले पनि ३१ प्रतिशत छोरीहरूको विवाह १८ वर्षमुनि नै विवाह हुन्छ । सामाजिक चेतनामा पनि हामी तल रहेछौँ भन्ने यो तथ्यांकले देखाउँछ । धारा पुगेका घरमा अझै पानी छैन । ८४ प्रतिशत घरमा खानेपानी, ९६ प्रतिशत घरमा बिजुली पुगेको छ । मान्छेलाई नभई नहुने पूर्वाधार पुर्‍याउन प्राथमिकता दिन्छौँ । त्योसँगै उत्पादनमा जोड्ने, सक्षम र सबल नागरिक बस्ने शहर बनाउने सोचेका छौँ । सुशासन प्रत्याभूत गर्ने, हाम्रो कामलाई व्यवस्थित गर्ने र त्यसपछि विकास निर्माणका काममा जान्छौँ ।

धनराजको राजनीतिक यात्रा : पीएन क्याम्पस स्ववियुदेखि पोखराको मेयर उम्मेदवारसम्म

साना मसिना सुधार गर्न सकिने कुरा हामीले सुरु नै गर्न सकेनौँ । राजस्वको कुरा गर्दा कतिपय ठेक्का लगाएर छोडिएको छ । ठेक्का पनि सरकारी रेट भनेर परम्परागत तरिकाले लगाइन्छ । सानो मूल्यमा ठेक्का लगाइदिने, अघिल्लो वर्ष जो ठेकेदारले गरेछ उसैलाई थोरै बढाएर दिने गर्दा राजस्व बढ्न सकेको छैन ।

अर्को कुरा भएकै बजेट खर्च भएको छैन । त्यो कहाँ खर्च गर्ने भन्नेमा सबै महाशाखाबीच समन्वय अभाव देखिन्छ । राजस्व उठाउने र त्यसको खर्च गर्ने सिस्टम बनाउन सके राम्रो काम गर्न सकिन्छ । दोस्रो वर्ष पुग्दा पोखराको बजेट अहिलेभन्दा दोब्बर १५/१६ अर्ब पुर्‍याउन सकिन्छ । प्राकृतिक स्रोत साधनलाई जसरी ठेक्का लगाएका छौँ त्यसलाई केही फेरबदल गरियो भने धेरै पैसा आउने सम्भावना छ । ठेक्कालाई परम्परागत ढंगले छोडेका छौँ । यो गलत भइरहेको छ ।

हिजो जनप्रतिनिधि नहुँदा पनि कर्मचारीतन्त्रले काम गरेकै थियो । अबको २० वर्षपछि कस्तो बनाउने भन्नेमा कर्मचारीले चलाउँदा जोखिम लिनुभएन । हामीले भनेका ठूला प्रोजेक्ट आफ्नै स्रोत साधनमा बन्न सक्दैनन् । यसलाई अन्तर्राष्ट्रिय संस्था, पब्लिक पार्टनरसिपमा पनि काम गर्न सक्छौँ ।

रिङरोड एक वर्षमै सक्छौँ भनेका छैनौँ । तर, पोखरालाई अब रिङरोड जरुरी छ । कहाँदेखि कहाँसम्म गर्ने भन्ने सम्भाव्यता अध्ययन गरेर काम सुरुवात गर्छौँ । लेखनाथ, हेमजाजस्ता ठाउँलाई बस्न योग्य बनाउने, त्यहाँका मान्छे पोखरा शहरमा आएर घर किन्न नपरोस् । बाटोमा दुवैतिर ढल हुनुपर्‍यो, बिजुली पुगेको हुनुपर्‍यो, शुद्ध खानेपानी हरेक घरमा हुनुपर्‍यो । त्यस्ता पूर्वाधार प्रारम्भिक प्राथमिकता हुन् । त्यो नबनाई अरु मेगा प्रोजेक्टको कुरा गर्‍यौँ भने आर्थिक संकट आउला ।

अहिले भएको बाटोमा खाल्डा परेर त्यसलाई भर्नेमात्रै काम गरर हुँदैन । त्यसो भएकाले केही ‘सिगनेचर’ प्रोजेक्ट पनि हामीले गर्नुपर्छ । अहिले भएको बसपार्कलाई सिटी बसपार्क बनाउने हो । ठूलो बसपार्क पोखरा छिर्ने नाकाबाट सुरु हुन्छ । प्रवेश नाकालाई उत्कृष्ट बनाउन कसैसँग सहकार्य गर्न सकिन्छ । पोखरा बनाउने जिम्मा महानगरको मात्र होइन, सबै पोखरेली, यहाँ भएका संघसंस्था र यहाँ लगानी गर्ने दातृ निकायको पनि हो । त्यसको लागि पहलकदमी महानगरले गर्छ ।

ल्याण्डफिल्ड साइट नबनाई भा’छैन । त्यो बनाइएन भने अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल चल्दै चल्दैन । पहिलो काम अहिलेको ल्याण्डफिल्ड पुर्नुपर्छ । महानगरले खोजेको ठाउँमा विरोध भएको छ । महानगरले सुविधा हुन्छ भनेर स्थानीयलाई बुझाएर अबको ४ महिनाभित्र ल्याण्डफिल्ड सुरु गर्नुपर्छ । अहिले पनि एअरपोर्ट जाने हो भने रनवेमा गिद्ध घाम तापिरहेको भेटिन्छन् । ल्याण्डफिल्ड साइट बनाउने कुरा महत्वकांक्षी कुरा हो भन्यो भने बन्दै बन्दैन । पोखरा छिर्नेबित्तिकै बाहिरबाट आउने बस त्यहीँ राख्ने र भित्र साना गाडी चलाउने गर्नुपर्छ । ६ लेनको बाटो बन्दै छ र त्यो बनेपछि प्रवेश नाकाबाट २० मिनेटमा पोखरा आइन्छ । ट्राम्प चलाउन पनि सकिन्छ । त्यसमा खर्च कम हुन्छ ।

हामीले मुख्य तीनवटा कुरामा जोड दिएका छौँ । एउटा बसपार्क बनाउने कुरा जुन अत्यावश्यक छ । दोस्रो, ल्याण्डफिल्ड साइट बनाउने कुरा र तेस्रो फेवा–बेगनास कनेक्टिभिटीको कुरा गरेका छौँ । बनाउन चाह्यौँ भने सरकारी बाटोमा १० किलोमिटरमा पोल उठाएर ट्राम्प चलाउन सकिन्छ । एअरपोर्ट चलेपछि अब ट्राफिक जाम पनि बढ्छ ।

पोखरा राम्रो हुँदैछ भनेपछि आसपासका ठाउँबाट सबै पोखरा झर्छन्, जनघनत्व बढ्छ । पोखराको मान्छेले काठमाडौँमा घर किन्न छोडिसके । किनभने प्रदेश सरकार आयो र पोखरा राजधानी बन्यो । प्रदेशबासीलाई सकेसम्म पोखरा झरेर बस्न पाए हुन्थ्यो भन्ने हुन्छ । पोखराकै पहिलो आकाशे पुल बनाइएकै ठाउँमा जरुरी थियो थिएन हेर्ने हो भने त्यो बहसको विषय हो । त्योभन्दा पृथ्वीचोकमा जरुरी थियो, सिर्जनाचोकमा अन्डरग्राउण्ड बनाउन सकिन्थ्यो ।

हो, अहिलेसम्म सबै अभियान पर्यटन क्षेत्रमा लागेका व्यवसायीले मात्रै गर्नुभएको छ । पोखरा महानगरपालिकाले आजसम्म यो हाम्रो पनि जिम्मा हो भनेर गरेको छैन । पोखरालाई पर्यटकीय शहर भन्ने तर त्यसलाई प्राथमिकतामा नराख्ने हो भने कसरी साथ भयो त ? त्यसको भएकाले हामीले पनि मुख्य कार्यक्रममा पर्यटनलाई राखेर अभियान गर्नुपर्छ ।

समन्वय गर्ने हो भने ठूला संघसंस्था, अरु पालिकाका कार्यक्रम पोखरामा गर्न सकिन्छ । ‘तपाईंहरू पोखरामा कार्यक्रम गर्नुस्, हामी आतिथ्यता दिन्छौँ’ भनेर अघि बढ्यौँ भने पनि ठूला कार्यक्रम पोखरामा आउँछन् । महानगर अभिभावक हो, पर्यटन व्यवसाय डुब्यो भने पोखराको अर्थतन्त्र नै डामाडोल हुन्छ । पर्यटक ल्याउन अरु उपाय हुन सक्छन्, व्यवसायीलाई महानगरले सहजीकरण गर्छ । जुन अहिलेसम्म गरिएन ।

सुशासन कसरी ?

कागजात लिएर आउँदा के पुगेन भन्ने फ्रन्ट डेस्कले भन्दिनुपर्छ । कागजात कुन कम भयो भन्ने भित्रबाटै सहजीकरण हुनुपर्छ । कागजात पूरा भएपछि कति घण्टा, दिन, महिना लाग्छ भन्ने कुरा भन्दिनुपर्छ । गाडी किनेपछि सर्भिसिङ गर्नेबेला भयो भनेर फोन आउँछ । सेल्स पछिको सर्भिस प्राइभेट सेक्टरले त्यत्रो दिन सक्छ भने तलबभत्ता खुवाएर राखेको कर्मचारीले तपाईंको डकुमेन्ट पूरा भयो, लिन आउनुस् भन्न किन सक्दैन ? सक्छ । काम गर्ने शैली फेर्ने र महाशाखालाई उत्तरदायी बनाइयो भने हुन सक्छ । भनसुनमा चल्ने सिस्टम भत्काउनुपर्छ ।

महानगरमा कति फाइल हराउँछन् । अघिल्लो वर्ष तिरेको करको तथ्यांक हुँदैन । त्यस्तो विकृति हटाउने सिस्टम बनाउँछौँ । भएकै जनशक्तिले पुग्छ तर अदक्ष भए दक्ष बनाउनपर्‍यो । नियत खराब भए परिवर्तन गर्न सकिन्छ । उद्घाटन, नमस्कारमा भुल्दा धेरै काम हुन सकेन । अहिले महानगरबाट हुने धेरै काम वडाबाटै गर्न सकिन्छ ।

प्रकाशित मिति: शनिबार, वैशाख २४, २०७९ १२:३८