बदलिँदै किनमेलको शैली, बजारको साटो अनलाइनमा उपभोक्ताको भिड

A+ A A-

कौशलटार बस्दै आएकी सुनिता खतिवडा यस वर्ष दसैँका लागि किनमेल गर्न बजार गएकी छैनन् । कपडा, खाद्यान्नलगायत सबै सामान अनलाइनबाटै मगाउने उनकाे याेजना छ । भन्छिन्, ‘अब घर जाने दिनमै किनमेल गर्छु ।’

फूलपातीको दिन घर फर्कने योजनामा रहेकी सुनिता पछिल्लो समय अनलाइनबाटै किनमेल गर्ने गरेको बताउँछिन् । त्यसो त काठमाडौंको बुद्धनगरमा मसला पसल चलाउँदै आएकी ज्योति अधिकारी पनि आफूले अनलाइनबाट नै दसैँका लागि चाहिने सामान किनिसकेको बताउँछिन् । उनी भन्छिन्, ‘अहिले अफरहरू धेरै छन् । किन्दा पनि सस्तो नै पाइने, अझ आउने जाने भाडा र समयसमेत जोड्ने हो भने त अनलाइन किनमेल धेरै नै सस्तो हुन्छ ।’ ज्योति घरमा नै सामान आइपुग्ने हुँदा बजार जान छोडेको बताउँछिन् ।

दसैँ आउन २ साता पनि बाँकी छैन । तर, दसैँ आएको छनक यो वर्ष बजारमा देख्न सकिँदैन । विगतलाई सम्झने हो भने पनि असोज महिना सुरु भएसँगै बजारमा पाइला राख्न नसक्ने गरी भिड हुने गर्थ्यो । जताततै किनमेल गर्ने उपभोक्ताको भिडले नै दसैँकाे माहाैल बनाउँथ्याे ।

दसैँमा व्यापारीहरूलाई पनि भ्याइनभ्याइ हुन्थ्याे । वर्षभरिमा सबैभन्दा धेरै व्यापार यही समय हुने हुँदा व्यापारी विभिन्न अफरसहित व्यापारमा उत्रिन्थे । यो वर्ष भने ग्राहकको अवस्था भने फेरिएको छ । पसलमा भिड लाग्ने ग्राहक दसैँमा पनि फाट्टफुट्ट मात्रै भेटिन्छन् ।

कोरोनाको संक्रमणबाट अस्तव्यस्त बनेको बजार बल्ल तङ्ग्रिदै छ । दसैँतिहारजस्तो ठूलो चाडपर्वमा थप पनि नजिकिएपछि तंग्रिन टेवा पुग्ने आशा गरिरहँदा बजारले भने दसैँ आएको छनकसम्म अझै दिन सकेको छैन । अर्थात् सधैँझैँ यो वर्षको दसैँ बजारमा भेटिएको छैन । किनमेल गर्नेको घुइँचो पनि गत वर्षहरूको तुलनामा पातलिन पुगेको छ ।

असनमा कपडा पसल गर्दै आएका सीताराम विश्वकर्मा अहिलेसम्म व्यापार खासै नभएको बताउँछन् । उनी भन्छन्, ‘अहिले कपडा किन्ने ग्राहक गत वर्षहरूमा जस्तो छैनन् । ग्राहक हराए ।’ उनी गत वर्ष एकै दिन ५ लाख रुपैयाँसम्मको व्यापार हुने गरेकोमा अहिले दैनिक १ लाख रुपैयाँबराबरको व्यापार पनि नभएको बताउँछन् ।

उनको पसलसँगै रहेको न्यु फेसन वेयरका सञ्चालक सुरेश नकर्मी पनि व्यापारमा ग्राहकको भौतिक उपस्थिति कम भएको बताउँछन् । अनलाइनबाट नै बिक्री गर्दै आएका सुरेश पसलमा आउने ग्राहक कम भए पनि होम डेलिभरीका लागि भने माग बढेको बताउँछन् ।

कोरोना संक्रमण बढेसँगै नेपालमा ई–कमर्सको प्रभाव निकै परेको देखिन्छ । हातमा पैसा बोकेर पसल चहार्ने ग्राहक पछिल्लो समय ई–कमर्सका साइटहरू चहार्न थालेका छन् भने डिजिटल भुक्तानी गरेर घरमै किनमेल गर्न थालेका छन् । जसले गर्दा पनि बजारमा उपभोक्ताको उपस्थिति पातलिन पुगेको छ ।

नेपाल राष्ट्र बैंकका अनुसार पछिल्लो एक वर्षमा ई–कमर्सबाट किनमेल गर्ने उपभोक्ताको संख्या बढेको छ । कारोबार रकम पनि एक महिनामा नै ३९ करोडसम्म हुने गरेको तथ्यांक बैंकसँग छ । यसरी अनलाइन किनमेल गर्ने उपभोक्ताले भुक्तानी पनि सबैभन्दा धेरै वालेट र क्यूआर कोडमार्फत गरेको देखिन्छ । साउन महिनामा मात्रै वालेट र क्यूआर कोडमार्फत उपभोक्ताले १९ अर्ब रुपैयाँबराबरको कारोबार गरेका छन् ।

साउनमा मात्रै ई–कमर्सको माध्यमबाट उपभोक्ताले ६७ हजार ८ सय ९१ पटक कारोबार गरेका छन् । अर्थात् एक महिनामा नै उपभोक्ताले ३९ करोड ७० लाख रुपैयाँबराबरको किनेमेल गरेका छन् । असारमा भने २९ करोड ६ लाख रुपैयाँबराबरको कारोबार भएको थियो भने जेठमा यो रकम १६ करोड १० लाख थियो । गत वर्षको साउनमा भने चालु वर्षको भन्दा धेरै कारोबार भएको तथ्यांक छ । गत वर्ष सोही अवधिमा १ अर्ब २० करोड रुपैयाँबराबरको कारोबार भएको थियो ।

एक महिनामा वालेटबाट मात्रै १४ अर्बको कारोबार

ई–कमर्सबाट किनमेल गर्दा उपभोक्ताले इन्टरनेटबाटै भुक्तानी गर्ने गर्छन् । यसरी भुक्तानी गर्ने ग्राहकहरूको रोजाइमा भने ई–सेवा, खल्तीजस्ता मोबाइल वालेटहरू पर्ने गरेका छन् । राष्ट्र बैंकको तथ्यांकले पनि मोबाइल वालेटको कारोबार दिनहुँ वृद्धि भएको देखाएको छ ।

साउन महिनामा मात्रै उपभोक्ताले वालेटबाट १४ अर्ब ५ करोड रुपैयाँ भुक्तानी गरेका छन् । सोही अवधिमा गत वर्ष ७ अर्ब ७५ करोड रुपैयाँ भुक्तानी भएको थियो । एक वर्षमा नै दोब्बरले कारोबार बढेसँगै नोटको कारोबार गर्ने उपभोक्ता घटेको प्रस्टै देखिन्छ ।

ई–कमर्ससँगै यतिबेला स–साना तरकारी पसलदेखि ठूला रेस्टुरेन्टसम्म क्यूआर कोडहरू उपलब्ध हुन थालेका छन् । जसले गर्दा पैसा बोकेर किनमेल गर्न निस्कने ग्राहक पातलिन थालिसके । राष्ट्र बैंकका अनुसार एक महिनामा नै क्यूआरकोडबाट ५ अर्ब ५६ करोड रुपैयाँ भुक्तानी भएको छ । यस्तो रकम गतवर्षको सोही अवधिमा ५८ करोड रुपैयाँको हाराहारीमा थियो ।

वालेट र क्यूआर कोडसँगै पछिल्लो एक वर्षमा इन्टरनेट बैंकिङ, मोबाइल बैंकिङ, आईपीएस कनेक्टलगायतको कारोबार पनि उल्लेख्य रूपमा बढेको छ ।

यसरी डिजिटल माध्यमबाट हुने कारोबार बढ्नुले बजारमा नोटको कारोबार गर्नेको संख्या घट्न थालेको बुझिन्छ । अझ फस्टाएको ई–कमर्सको कारोबारलाई नै हेर्ने हो भने पनि अनलाइन किनमेल बढेको सहजै अनुमान गर्न सकिन्छ । त्यसमाथि दसैँको रौनक अहिलेको बजारमा नदेखिँदा उपभोक्ता कसरी डिजिटल प्रविधिबाट किनमेल गरिरहेका छन् भन्ने स्पष्ट हुन्छ ।

कोरोना संक्रमण घटे पनि हराइनसकेको अवस्था र बैंकिङ पहुँच, ई–कमर्सप्रति उपभोक्ताको विश्वास बढ्‌दै जाँदा पनि उपभोक्ताको किनमेल शैली परिवर्तन हुँदै गएको देखिन्छ ।

सम्बन्धित समाचार