ब्रोकर कमिसन घटाउन धितोपत्र बोर्ड गुहार्दै लगानीकर्ता, कमिसन ०.२० प्रतिशतमा झार्न माग

ब्रोकर कमिसन घटाउन धितोपत्र बोर्ड गुहार्दै लगानीकर्ता, कमिसन ०.२० प्रतिशतमा झार्न माग

A+ A A-

गत माघ महिनामा लगानीकर्ता नारासहित नेप्से र नेपाल धितोपत्र बोर्ड (सेबोन) मा धर्ना दिन पुगे । उनीहरूको नारा थियो– ब्रोकर कमिसन घटाऊ ।

लामो समयसम्म ब्रोकर कमिसन घटाउन बेवास्ता गर्दै आएको बोर्ड धर्ना दिन थालेपछि भने घटाउन तात्यो । नभन्दै गत पुसमा कमिसन घटायो पनि । तर, ठीक सात महिनापछि अहिले फेरि लगानीकर्ता ब्रोकर कमिसन घटाउन माग गर्दै पुन: बोर्ड गुहार्न पुगेका छन् ।

यसअघि बोर्डले घटाएको कमिसन पनि चर्को भएको भन्दै पुन: लगानीकर्ताले कमिसन घटाउन माग गरेका हुन् । गत पुसमा बोर्डले ०.६ प्रतिशत रहेको ब्रोकर कमिसनलाई घटाएर ०.४ मा झारेको थियो । त्यस बेला नै बोर्डको निर्णयले असन्तुष्ट लगानीकर्ता कमिसन ०.२ मा झार्नुपर्ने माग राख्न थालेका छन् ।

शेयर कारोबारले दैनिक नयाँ उचाइ लिइरहँदा लगानीकर्ताबाटै लाखौँ रुपैयाँ कमिसनमार्फत ब्रोकरले लिएको तर सोअनुसारको सेवा सुविधा भने नपाएको भन्दै उनीहरू कमिसन घटाउन लागिपरेका हुन् ।

ब्रोकरको कमिसन कति भनेर लगानीकर्ताले बुझेनन्

लगानीकर्ताले भनेजस्तै अन्य वर्षहरूको तुलनामा यो वर्ष अनलाइन प्रणालीमार्फत शेयर खरिदबिक्री गर्ने लगानीकर्ताको संख्या उच्च छ । झण्डै २८ लाखले अनलाइन प्रणालीको प्रयोग गर्ने गरेका छन् । यसो हुँदा यी लगानीकर्ताले शेयर खरिदबिक्रीसम्बन्धी काम आफैँले गर्दै आएका छन् । जसले गर्दा ब्रोकरमा जाने लगानीकर्ता घटेका मात्रै छैनन्, स्वयम् ब्रोकरको काम पनि घटेको छ । तर, भार कम भएपछि पनि कमिसन कम नहुँदा लगानीकर्ता आक्रोशित बन्न पुगेका हुन् ।

हुन त यसअघि नै लगानीकर्ताकै दबाबमा धितोपत्र बोर्डले कमिसन ०.६ प्रतिशतबाट थोरैमा ०.३७ र धेरैमा ०.४ प्रतिशतसम्म रकम कमिसनबापत लिन पाउने व्यवस्था नगरेको होइन । तर, त्यसबाट पनि लगानीकर्ता मारमा परेको भन्दै कमिसन दर ०.२० प्रतिशतमा हुनुपर्ने माग राख्दै आएका छन् ।

घट्यो ब्रोकर कमिसन, बढीमा ०.४ प्रतिशत मात्रै लिन पाउने

धितोपत्र बोर्डले चालु आर्थिक वर्ष २०७८/७९ को नीति तथा कार्यक्रम ल्याउँदै छ । जसमा ब्रोकर कमिसनलाई हेरफेर गर्नुपर्ने सुझाव लगानीकर्ताले दिँदै आएका छन् । केही दिनअघि मात्र नीति तथा कार्यक्रमका लागि सुझाव माग गरेको बोर्डलाई लगानीकर्ताले ब्रोकर कमिसन तत्काल घटाउन आग्रह गरेका थिए भने सँगै ब्रोकरको काम कारबाहीप्रतिको असन्तुष्टि पनि पोखेका थिए ।

यस विषयमा लगानीकर्ता शिव चन्द्र लगानीकर्तालाई प्रत्यक्ष राहत भनेको ब्रोकर कमिसन नै रहेको बताउँछन् । उनी भन्छन्, 'नेपालको ब्रोकर कमिसन अत्यधिक महँगो छ । त्यसैले धितोपत्र बोर्डको नीति तथा कार्यक्रमले कमिसनलाई घटाउने काम गरोस् ।’

अहिले लगानीकर्ताबाट धितोपत्र दलालले ५० हजारसम्मको कारोबारमा ०.४०, ५० हजारदेखि ५ लाखसम्मको कारोबारमा ०.३७, ५ लाखदेखि २० लाखसम्मको कारोबारमा ०.३४, २० लाखदेखि १ करोडसम्मको कारोबारमा ०.३० र १ करोडभन्दा माथिको कारोबारमा ०.२७ प्रतिशतसम्म कमिसन असुल गर्दै आएका छन् ।

सात महिनाअघिसम्म लगानीकर्ताले ५० हजार रुपैयाँसम्मको कारोबारका लागि ०.६०, ५० हजारभन्दा माथि ५ लाख रुपैयाँसम्मको कारोबारमा ०.५५, ५ लाखदेखि २० लाख रुपैयाँसम्मको कारोबारमा ०.५०, २० लाखदेखि १ करोड रुपैयाँसम्मको कारोबारमा ०.४५ र १ करोडभन्दा माथिको कारोबारमा ०.६ प्रतिशत कमिसन ब्रोकरलाई तिर्दै आएका थिए ।

कमिसन घटाउन लामो समयसम्म आनाकानी गरेको बोर्डले पूर्वअर्थमन्त्री विष्णु पौडेलबाट घटाउन निर्देशन पाएसँगै कमिसन अध्ययनमा तीव्रता दिएको थियो । गत पुसमा कमिसन अधिकतम ०.४ प्रतिशतसम्म लिन निर्देशन दिएको थियो । त्यस समयमा नै लगानीकर्ताले असन्तुष्टि पोखेका थिए ।

यद्यपि घटेको कमिसनप्रति अझै लगानीकर्ता सन्तुष्ट छैनन् । लगानीकर्ताले गरेको मागभन्दा बढी नै कमिसन लिन पाउने व्यवस्था गरेको हो । लगानीकर्ता संघका एक पदाधिकारी बोर्डले सुरुमा कमिसन घटाउँदा आफूहरूको मागलाई हल्का रूपमा लिएको गुनासो गर्छन् । उनी भन्छन्, ‘पुसअघि नै हामीले अब कारोबार बढ्छ । कमिसन घटाउनुपर्‍यो भनेर बोर्डमा भनेका थियौँ । त्यो समयमा ७ र ८ अर्बको हाराहारीमा बजारमा कारोबार हुँदै थियो । बोर्डले हाम्रो मागलाई वास्ता गरेन । अहिले भने बोर्ड पनि सकारात्मक देखिएको छ ।’

त्यसो त लगानीकर्ताहरूले यसअघि नै कमिसन दर ०.६ बाट ०.२० प्रतिशतमा झार्नुपर्ने माग गरेका थिए । तर बोर्डले ०.४० प्रतिशतसम्म कसिमन तोक्यो । २ अर्बको हाराहारीमा सीमित हुने गरेको कारोबार रकम अनलाइन प्रणालीमा गएसँगै बढेर दैनिक १९ अर्बसम्म हुन पुग्यो । जसले गर्दा एउटै ब्रोकरले २५ करोडभन्दा माथि कमिसनबाटै कमाइ गर्न थाले । तर, कमाइ बढे पनि कमिसन घट्ने छाँकाँट नदेखिँदा लगानीकर्ता पुन: बोर्डलाई गुहार्न पुगेका हुन् ।

एक लगानीकर्ता भन्छन्, ‘ब्रोकरले एकै वर्षमा २५ करोडसम्म आम्दानी गरिरहेका छन् । अब केही कम गर्नु भनेर भन्दा रोइकराइ गर्नु त न्यायसंगत देखिएन नि ।’

कमिसन चर्को असुलेको विषयमा ब्रोकरलाई मात्रै दोषी देखाउने गरिएको छ । यद्यपि सेबोन, नेप्से, सीडीएससीलगायतको कमिसन पनि ब्रोकर कमिसनमै जोडिएर आउने गरेको छ । ब्रोकर एसोसिएसनका अध्यक्ष सन्तोष मैनाली नियामक निकायले लिने कमिसन पनि घटाउनुपर्ने बताउँछन् ।

कमिसन घटाएको भन्दै ब्रोकरले गरे धितोपत्र बोर्ड घेराउ, भन्छन् : व्यवसाय धराशयी बन्यो

प्रकाशित मिति: मंगलबार, साउन ५, २०७८ १६:०६