काम घटे पनि ब्राेकरले घटाएनन् कमिसन, भन्छन्, 'लगानीकर्ताले कुरा बु्झेनन्'

A+ A A-

नेप्सेमा अनलाइन प्रणाली सुरु भएसँगै ब्रोकरको काम लगानीकर्ता आफैँले गरे पनि ब्रोकर कमिसन अझै पनि पुरानै दरमा तिर्नुपर्दा लगानीकर्ता आक्रोशित छन् । लामो समयदेखि कमिसन घट्नुपर्ने माग राख्दै आएका उनीहरूले धितोपत्र बोर्डका अध्यक्ष भीष्मराज ढुंगानाले १ कात्तिकदेखि कमिसन घटाउने निर्णय गरे पनि अझै कार्यान्वयन नगरेकोमा आपत्ति जनाएका छन् ।

सोही विषयमा नेपाल इन्भेस्टर्स फोरम, शेयर लगानीकर्ता संघ, नेपाल पुँजीबजार लगानीकर्ता संघलगायतले आज संयुक्त रूपमा कमिसन घटाउन बोर्डलाई ज्ञापनपत्र बुझाएका छन् । योसँगै संघले १ घण्टा बोर्डमा धर्नासमेत दिएकाे छ ।

पछिल्लो समय शेयरबजारकाे सूचक र कारोबार रकममा समेत दिनहुँजसो नयाँ रेकर्ड कायम रहँदा बिनाकाममा ब्रोकरले लगानीकर्ताको पैसा कमिसनबापत असुलिरहेको लगानीकर्ताको गुनासो छ ।

लगानीकर्ताले बिहीबार धितोपत्र बोर्डमा पुगेर कमिसन घटाई यथाशीघ्र नयाँ व्यवस्था लागू गर्न मागपत्र पेस गरिसकेका छन् । शेयरबजारमा युवा लगानीकर्ताको आकर्षण बढ्दै जाँदा लगानीकर्ताको लागत थप घटाउनु शेयरबजारकै लागि हित नहुने नेपाल इन्भेस्टर्स फोरमका अध्यक्ष छोटेलाल रौनियारको भनाइ छ ।

राैनियार भन्छन्, ‘अहिले १ लाख ८५ हजारको संख्यामा लगानीकर्ता छन् । जो अनलाइनबाट मात्रै शेयरकारोबार गरिरहेका छन् । यसरी दिन प्रतिदिन लगानीकर्ताहरू शेयरबजारतर्फ उत्साहित हुँदै गएको अवस्थामा बिनाकारण महँगो कमिसन ब्रोकरलाई बुझाउनुपर्ने नीतिले लगानीकर्तालाई हतोत्साही बनाउँछ । त्यसैले यथाशीघ्र कमिसनको व्यवस्था पुनरावलोकन गर्दै ०.६ प्रतिशबाट घटाएर ०.२५ प्रतिशतसम्म पुर्‍याउनुपर्छ ।’

यस्तै, लगानीकर्ता हरि ढकाल पनि लगानीकर्तालाई कमिसनको भारी बोकाउँदा उचित प्रतिफल पाउन सकस परेको बताउँछन् । उनी भन्छन्, ‘प्रविधिमैत्री पुँजीबजार बनिसकेको अवस्थामा परम्परागत रूपमा नै कमिसन उठाउनु कदापि न्यायाेचित होइन । ब्रोकरको लागत कम परेपछि कमिसन भने किन धेरै लिने ? यसले लगानीकर्तालाई कमिसनको भार मात्रै बोकाउँछ ।’

लगानीकर्ताबाट कति कमिसन लिन्छन् ब्रोकर ?

ब्रोकर कम्पनीले अहिले लगानीकर्ताबाट प्रत्येक कारोबारबापत कारोबार रकमको ०.२५ प्रतिशतदेखि ०.६ प्रतिशतसम्म रकम ब्रोकर कमिसनबापत असुल गर्दै आएका छन् । जसमा शेयर कारोबार गर्दा लगानीकर्ताले ५० हजार रुपैयाँसम्मको काराेबारका लागि ०.६० प्रतिशत, ५० हजारभन्दा माथि ५ लाख रुपैयाँसम्मको काराेबारमा ०.५५ प्रतिशत र ५ लाखदेखि २० लाख रुपैयाँसम्मकाे कारोबारमा ०.५० प्रतिशतसम्म कमिसन तिर्दै आएका छन् ।

यसैगरी, २० लाखदेखि १ करोड रुपैयाँसम्मकाे काराेबारमा ०.४५ प्रतिशत रकम लगानीकर्ताले कमिसनबापत तिर्दै आएका छन् । यसमध्ये नेप्सेले २० प्रतिशत र नेपाल धितोपत्र बोर्डले ०.६० प्रतिशत लैजान्छ ।

नेप्से अनलाइन प्रणालीमा जानुअगाडि लगानीकर्ताको कारोबारका लागि ब्रोकर कम्पनी धाउनुपर्ने अवस्था थियो । जसले गर्दा लगानीकर्ताको सम्पूर्ण कारोबारकाे काम ब्रोकरले नै गर्ने गर्थे । यसले ब्रोकरको खर्च पनि बढ्ने गर्थ्याे । त्यसैले पनि ब्रोकर कम्पनीले कारोबार रकमका आधारमा धेरैमा ०.६ प्रतिशतसम्म रकम कमिसनको रूपमा असुल गर्थे ।

तर, एक वर्षयता नेप्से अनलाइन प्रणालीमा गएसँगै लगानीकर्ताले शेयर किनबेचसम्बन्धी सम्पूर्ण काम आफैँ गर्न थालेका छन् । अनलाइनबाटै सबै काम हुन थालेपछि लगानीकर्ताले ब्रोकर अफिस धाउनुपर्ने परिस्थिति छैन । लगानीकर्ताले आफ्नो काम आफैँ गरेपछि ब्रोकर कम्पनीको खर्च स्वतः घटेको छ । तर पनि खर्च घटेअनुसार कमिसन भने घटाएका छैनन् ।

केही समयदेखि दिनहुँ ८ देखि ९ अर्बको हाराहारीमा शेयर कारोबार भइरहेको छ । जसमा ब्रोकर कम्पनीले दिनहुँ ४ करोडभन्दा बढी रकम लगानीकर्ताबाट कमिसनको रूपमा उठाइरहेका छन् ।

यसअघि नै धितोपत्र बोर्डका अध्यक्ष भीष्मराज ढुंगानाले १ कात्तिकदेखि ब्रोकर कमिसन घटाउने भनेर सार्वजनिक रूपमा नै प्रतिवद्धता जनाएका थिए । तर, अध्यक्षले प्रतिवद्धताअनुसारको कार्यान्वयन भने गरेका थिएनन् ।

त्यसो त कमिसन घटाउनुपर्ने माग उठेसँगै ब्रोकर कम्पनीले अध्यक्ष ढुंगानालाई कमिसन घटाउने मिति पर सार्न दबाब पनि दिँदै आएका थिए । जसअनुरुप १ कात्तिकदेखि ब्रोकर कमिसन घटाउने भनिए पनि डेढ महिनासम्म घटाउने कुनै छाँटकाँट नदेखिँदा लगानीकर्ता आाक्रोशित बनेका हुन् ।

ब्रोकरको कमिसन कति भनेर लगानीकर्ताले बुझेनन्

ब्रोकर एसाेसिएसनका अध्यक्ष सन्तोष मैनाली ब्रोकरले धेरै कमिसन नखाएको बताउँछन् । ब्रोकरले पाउने ०.६ प्रतिशतमा सेबोन, नेप्सेलगायतको कमिसन पनि गनिने हुँदा धेरै देखिएको उनकाे भनाइ छ ।

लगानीकर्ता आन्दोलित भएपछि ब्राेकरहरूले धितोपत्र बोर्डलाई सबैको कमिसन ब्रोकरको कमिसनमा नजोड्न आग्रह गरेका छन् ।

ब्राेकर एसाेसिएसनका पूर्वअध्यक्ष भरत रानाभाट लगानीकर्ताले ब्रोकरलाई मात्रै तिर्ने कमिसन कति प्रतिशत हो भन्ने थाहा नपाउँदा समस्या भएको बताउँछन् । रानाभाटका अनुसार सेबोन र नेप्सेको कमिसन छुट्याएर ब्रोकरले ०.६ प्रतिशतकाे ०.३३ प्रतिशत मात्रै कमिसन पाउँछन् ।

प्रकाशित मिति: शुक्रबार, मंसिर १९, २०७७ १३:१७