‘बालबालिकामाथि खेलबाड नगराैँ, विद्यालय तत्काल नखोलौँ'

A+ A A-

शिक्षा, विज्ञान तथा प्रविधि मन्त्रालयले गत ३ मंसिरमा विद्यालय सञ्चालनसम्बन्धी कार्यढाँचा सार्वजनिक गरेको थियो । उक्त कार्यढाँचामा विद्यालय बन्द गर्ने र खोल्ने जिम्मा स्थानीय सरकारलाई दिइएको छ । अधिकार पाएसँगै स्थानीय सरकारले विद्यालयहरू खोल्न भटाभट स्वीकृति दिन थाले । महानगरपालिका र ५ सयभन्दा बढी संक्रमित रहेका ठाउँमा बाहेक अरू ठाउँमा हिजोआज विद्यालय सञ्चालन भइरहेका छन् ।

माघदेखि विद्यालय खुल्ने

काठमाडौं महानगरपालिकाले पनि १ माघदेखि विद्यालय खोल्ने तयारी गरेको छ । काठमाडौं उपत्यका कोरोना संक्रमनबाट मुक्त भएको छैन । दैनिक २ देखि ५ सयको हाराहारीमा संक्रमित भेटिएका छन् । स्वास्थ्यको मापदण्ड पालना गरेर विद्यालय खोल्ने मनस्थितिमा महानगर पुगेको हो ।

‘पुस महिनाभर बिदा नै हो । माघदेखि खोल्ने कुरा भएको छ,’ महानगरका प्रवक्ता ईश्वरमान डंगोलले भने, ‘शिक्षा समितिको बैठकले निर्णय गर्छ । स्वास्थ्यको मापदण्ड अपनाएर विद्यालय खोल्नुपर्छ भन्नेमा महानगर पुगेको छ ।’

शिक्षिक र विद्यार्थी संक्रमित

त्यसो त कोरोनाको जोखिम कम रहेका ठाउँमा विद्यालय खुल्न थालेसँगै शिक्षक र विद्यार्थी पनि कोरोना संक्रमित भएका छन् । सुर्खेतको पञ्चपुरी नगरपालिकामा रहेको सूर्यप्रकाश माध्यमिक विद्यालयका ११ जना शिक्षक कोरोना संक्रमित भए ।

कञ्चनपुरको भीमदत्त नगरपालिकाको एक माध्यमिक विद्यालयमा दुई जना शिक्षक संक्रमित भए । गोरखा नगरपालिकाकामा सात जना शिक्षकमा कोरोना पोजिटिभ देखियो । हुम्लाको नाम्खा गाउँपालिकामा रहेको महाबौद्ध माध्यमिक विद्यालयका ३२ जना विद्यार्थीमा कोरोना संक्रमण पुष्टि भएको थियो ।

कोरोनाको जोखिम कायमै रहँदा उच्चस्तरीय निर्देशक समिति (सीसीएमसी) ले कोभिडका कारण बन्द भएका विद्यालयहरू खुल्ने निर्णय गर्‍यो । बैठकले विद्यालय, चलचित्र घर, जिमखाना खुल्ला गर्ने निर्णय गरेको थियो । सीसीएमसीले गरेको निर्णय मन्त्रिपरिषद्बाट पारित भएमा कोभिडका कारण भन्द भएका सबै क्षेत्र खुल्ला हुनेछन् ।

‘सबै सेवा खोल्ने सीसीएमसीले निर्णय गरेको छ, ‘प्रधानमन्त्री कार्यालयका सचिव महेन्द्रप्रसाद गुरागाईँले भने, ‘संक्रमण दर कम भएकाले बन्द सेवा खोल्ने निर्णयमा पुगेका हौँ ।’

खोल्ने र बन्द गर्ने अधिकार स्थानीय सरकारको : शिक्षा मन्त्रालय

शिक्षा मन्त्रालयका प्रवक्ता दीपक शर्मा विद्यालय खोल्ने र बन्द गर्ने अधिकार स्थानीय सरकारलाई दिइएको बताउँछन् ।

‘मन्त्रालयले कार्याढाँचा बनाएर बन्द गर्ने र खोल्ने जिम्मा स्थानीय सरकारलाई दिएका छौँ’, उनले भने, ‘अब सीसीएमसीले गरेको निर्णय मन्त्रिपरिषद्ले के निर्णय गर्छ, त्यसका आधारमा अगाडि बढ्ने हो ।’

विज्ञको सुझाव : विद्यालय खोल्न हतार नगरौँ

संक्रमणको जोखिम कायमै रहेकाले विद्यालय खोल्न हतार गर्न नहुने विज्ञहरूको तर्क छ । ‘विद्यालय सञ्चालन गर्न सकिन्छ । स्वास्थ्य सुरक्षाको मापदण्ड पालना गर्ने सर्तमा मात्र खोल्न सकिन्छ’, जनस्वास्थ्यविद् डा. शरद वन्तले भने, ‘मापदण्ड हामीबाट पालना हुन्छ कि हुन्न ? हिजोको अभ्यास हेर्ने हो भने पसल खुले, यातायात खुले, अफिस कार्यालय खुले तर मापदण्ड पालना भएन । विद्यालय सञ्चालन गर्दा लापरबाही गरियो भने जोखिमपूर्ण हुन्छ ।’

निगरानी र अनुगमन गर्ने प्रणाली प्रभावकारी नहुँदा जोखिम बढ्ने डा. वन्त बनाउँछन् । ‘निगरानी र अनुगमन गर्ने प्रणाली हाम्रोमा प्रभावकारी छैन । स्थानीय तहलाई जिम्मेवारी दिएको छ । तर, अनुगमन नियमन गर्ने संरचना स्थानीय तहले विकास गरेको पाइँदैन । यो विषयमा अभिभावकले चिन्ता गरेको पाइन्छ’, उनले भने ।

कोरोनाको दोस्रो लहरको सम्भावना रहेकाले विद्यालय खोल्ने विषयमा ध्यान पुर्‍याउन उनको सुझाव छ । ‘कोरोना फेरि विस्तार भएर बढ्यो भने त्यो दोस्रो लहर हो । धेरै देशले दोस्रो लहरको पीडा भोगिरहेका छन् । नयाँ प्रकारको भाइरस पनि बेलायतमा देखिएको छ’, डा. वन्तले भने, ‘विद्यालय खोल्दा विशेष ध्यान दिन जरुरी छ ।’

संक्रमणको स्रोत अहिले पनि चलायमान रहेको उनी बताउँछन् । ‘संक्रमणको विस्तारमा कमी आएको अनुभव गरिरहेका छौँ । पछिल्लो समय संक्रमणको दर घटेको छ । पहिले ३० प्रतिशतसम्म पोजिटिभ थियो । अहिले १० प्रतिशतको हाराहारीमा छ । तर, संक्रमणको जोखिमबाट मुक्त भएका छैनौँ । उपत्यकामा २ सयको हाराहारीमा देखिएको छ । संक्रमणको स्रोत अहिले पनि चलायमान छ’, उनले भने ।

विद्यालय, व्यवसायलाई सामान्यीकरण गर्ने विषयमा गम्भीर बन्न उनले आग्रह गरे । ‘विद्यालय, व्यवसायलाई सामान्यीकरण गर्ने सीसीएमसीको निर्णय आएको छ । यसमा गम्भीर हुनुपर्छ । सामान्यीकरण त गर्नैपर्छ । तर, विगतमा जस्तो सबै ठीक भनेर गर्ने होइन, सामान्यीकरण गर्दा सुरक्षामा लापरबाही गर्नु हुन्न’, उनले भने ।

१५ माघसम्म विद्यालय नखोलौँ : शिक्षक

नेपाल शिक्षक महासंघले १५ माघसम्म विद्यालय खोल्न नहुने स्पष्ट पारेको छ । ‘अहिले चिसोको मौसम हो । नर्मल समयमा पनि बिदा दिइन्छ’, महासंघका अध्यक्ष बाबुराम थापाले भने, ‘शिक्षक विद्यार्थी पनि संक्रमित भएका छन् । १५ माघसम्म नखोलौँ ।’

मनोवैज्ञानिक डर र त्रासमा अभिभाकव, विद्यार्थी

कोरोना महामारीका बीचमा बालबालिकालाई विद्यालय पठाउन अभिभावक मानिरहेका छैनन् । खुलेका विद्यालयमा पनि शिक्षक र विद्यार्थी संक्रमित भएपछि अभिभावक र विद्यार्थीमा मनोवैज्ञानिक असर परेको छ । ‘हतारमा निर्णय गर्ने र फुर्सदमा पछुताउने काम नगरौँ । चिसोमा कोभिड फैलिने भनिएकाे छ’, राष्ट्रिय अभिभावक महासंघका सुप्रभात भण्डारीले भने, ‘बेलायतमा आएको नयाँ प्रकारको भाइरस नेपालमा पनि आएको हो कि भन्ने मनोवैज्ञानिक डर छ । अहिले वैकल्पिक विधिबाट नै पढाउनुपर्छ ।’

चञ्चले स्वभावका बालबालिकाले स्वास्थ्यको मापदण्ड पालना गर्न नसक्ने उनको तर्क छ । ‘साना बालबालिका चञ्चले स्वभावका हुन्छन् । ठूला मान्छेले त स्वास्थ्यको मापदण्ड पालना गरेको पाइँदैन’, उनले भने, ‘कोभिड नभएको भए हिउँदमा १ महिना १५ दिन बिदा दिने चलन छ । माघसम्म हेरेर समीक्षा गरेर विद्यालय खोल्नुपर्ने हो । विद्यालय खोल्ने सीसीएसमसीको निर्णय आश्चर्यको विषय हो ।’

यो पनि...

भर्चुअल कक्षाको सकस : बन्द कोठाभित्र मन्द पढाइ

भर्चुअल कक्षामा अपराध : आत्महत्यादेखि अपहरणसम्मको प्रयास, निशानामा बालबालिका

जेठमा एसईई, अर्को शैक्षिकसत्र असारदेखि

अब ८ कक्षाको परीक्षा स्थानीयले, एसईई प्रदेशले र १२ को बोर्डले लिने

प्रकाशित मिति: शुक्रबार, पुस २४, २०७७ १५:५४