त्यसपछि पोखरीमा छिर्दा गौरिकाले कहिल्यै रुनु परेन

A+ A A-

१३औं दक्षिण एसियाली खेलकुद (साग)मा गौरिका सिंहलाई चारवटा स्वर्ण पदक जित्छु भन्ने लागेकै थिएन । दक्षिण एसियाली मुलुकमा आफूभन्दा अब्बल खेलाडी थुप्रै रहेको ठान्थिन् उनी ।

सन् २०१६ मा भारतमा भएको १२औं सागमा भाग लिन लण्डनबाटै गुहाटी पुगेकी गौरिकाले निकै मेहनत गरे पनि स्वर्ण जित्न सकिनन् । त्यो बेला गौरिकाले १ रजत र ३ कास्य पदकमा चित्त बुझाउनुपरेको थियो ।

तर, नेपालका लागि भने त्यो पदक पनि ऐतिहासिक नै थियो । सन् १९८४ बाट सुरु भएको दक्षिण एसियाली खेलकुदअन्तर्गत पौडीमा व्यक्तिगत स्पर्धामा नेपाली खेलाडी सधैं रित्तो हात फर्कँदै आएका थिए । गौरिकाले ३२ वर्ष लामो पदकविहीन नेपालको यात्रामा पूर्णविराम लगाउँदै एक रजत र तीन कास्य पदक जितिन् ।

समाज र प्रतिस्पर्धी उछिनेका स्वर्ण विजेता महिला

उनले १२औं सागमा २ सय मिटर इन्डिभिजुअल मिडलेमा रजत, १ सय र २ सय मिटर ब्याकस्ट्रोक तथा ४ सय मिटर फ्रिस्टाइलमा कास्य पदक जितेकी थिइन् ।

यति मात्रै होइन, १२औं सागमा ३ सय ८४ नेपाली खेलाडीमध्येकी सबभन्दा कान्छी उनले व्यक्तिगत स्पर्धामा सात र रिले (टिम स्पर्धा) मा तीनसहित कुल १० राष्ट्रिय कीर्तिमान पनि बनाएकी थिइन् ।

यसपटकको १३औं सागमा उनले पौडीमा चारवटा स्वर्ण जितेर आफूलाई अझै अब्बल सावित गरेकी छन् ।

१ सय, २ सय र ४ सय मिटर फ्रिस्टाइल तथा २ सय मिटर ब्याक स्ट्रोकमा गरी उनले ४ स्वर्ण चुमिन् । चारवटै स्वर्णका लागि उनले भारतीय खेलाडीलाई पराजित गरिन् । जबकि, पौडीमा भारतीय खेलाडीहरू दक्षिण एसियामै अब्बल मानिन्छन् । यसपटक गौरिकाका अगाडि उनीहरूको केही लागेन ।

पौडीमा उनले ४ स्वर्णसहित २ रजत र तीन कास्य गरी कुल ९ पदक हात पारिन् ।

गौरिकाले भारतका अब्बल खेलाडीलाई पराजित गरी स्वर्ण मात्र जितिनन्, साग इतिहासमा आफ्नो नाम स्वर्णिम अक्षरले लेखाइन् पनि । नेपाललाई साग इतिहासमा गौरिकाले सम्झनलायक जित दिलाइन् । पौडीको व्यक्तिगत प्रतिस्पर्धामा नेपालले पहिलो पटक स्वर्ण जित्यो ।

पौडीको टिम रिलेमा भने सन् १९९९ मा भएको आठौं सागमा नेपालले स्वर्ण जितेको थियो । त्यतिबेला नयना शाक्य, रुविना प्रधान, रुना प्रधान र स्तुति सिंहले ४ गुणा १०० रिलेमा नेपालका लागि पहिलो स्वर्ण दिलाएका थिए । त्यसको २० वर्षपछि गौरिकाले पौडीमा स्वर्ण दिलाइन्, त्यो पनि एउटा वा दुइटा मात्रै होइन, चारवटा ।

‘मैले चारवटा गोल्ड मेडल पाउँछु भन्ने कुरा सोचेकै थिइनँ, तर १३औं सागमा मैले यो गरेर देखाएँ,’ अप्ठ्यारो गरी नेपाली बोल्दै उनी भन्छिन् ।

सानैदेखि लण्डन बस्दै आएकाले उनी राम्रोसँग नेपाली बोल्नसमेत जान्दिनन् । धेरैले ‘नेपाल छाडेकी विदेशी खेलाडी’ भनेको प्रति उनलाई दुःख लाग्छ ।

‘धेरैले मलाई तिमी बाहिर बस्छ्यौ, नेपाली होइनौ भन्छन् । तर, मैले जितेका मेडलहरू नेपालकै लागि हुन्, म नेपाली नै हुँ,’ गौरिका भन्छिन् ।

आफ्ना अभिभावकले नेपालप्रति बफादार हुन सिकाएको उनी बताउँछिन् । ‘मेरा अभिभावकले मलाई नेपाललाई माया गर्नुपर्छ, नेपाली भएकोमा गर्व गर्नुपर्छ भनेर सिकाउनुभएको छ,’ गौरिका भन्छिन्, ‘त्यसैले मलाई नेपालको धेरै माया लाग्छ, र आगामी दिनमा पनि नेपालको झण्डाको साख बढाउने कामहरू गर्ने मन छ ।’

उनी सागमा स्वर्ण जित्दा आफूलाई ओलम्पिक जितेजस्तै लागिरहेको बताउँछिन् । ‘मैले जितेपछि आएको हुटिङले म नर्भस नै भएँ, ओलम्पिक जितेजस्तै लाग्यो,’ उनले सुनाइन् ।

को हुन् गौरिका ?

आफ्नो पुर्ख्यौली घर बझाङ रहेको बताउँछिन् गौरिका । उनी २०५० सालकी एसएलसी बोर्ड टपर गरिमा राणा र लन्डनस्थित रोयल फ्रि हस्पिटलका सर्जन पारस सिंहकी पहिलो सन्तान हुन् । गौरिका १६ वर्षअघि ललितपुरको पाटन अस्पतालमा जन्मिएकी थिइन् । उनी झण्डै तीन वर्षको छँदै बेलायत पुगेकी थिइन् र त्यसयता बुबाआमासँगै उतै बस्दै आएकी छन् । लण्डनमै उनी अध्ययन, खेलको अभ्यास तथा प्रशिक्षण गर्छिन् । उनी प्रत्येक वर्ष स्कुल बिदामा नेपाल आउने गर्छिन् ।

लन्डनमा उनी काम्डेन स्विस कटेड स्वीमिङ क्लबमा क्रिस्टिने ग्रिन र ग्राम्लेसँग प्रशिक्षण लिन्छिन् । विश्वस्तरका पौडीवाज उत्पादन गर्नमा क्रिस्टिने र ग्राम्लेको नाम प्रख्यात छ । गौरिका क्लबकी सबैभन्दा अब्बल पौडीवाज हुन् ।

‘धेरै वर्ष उता (लण्डन) बसेर होला, म गाउँघरको टिपिकल नेपाली भाषा राम्रोसँग बोल्न जान्दिनँ,’ उनी भन्छिन्, ‘तर म नेपाललाई ज्यादै माया गर्छु, मिस गर्छु ।’

सामान्य नेपालीको तुलनामा उनी हलक्कै बढेकी छन् । उनका हात र पैताला ठूला छन्, जुन पौडीका लागि उत्तम मानिन्छ । उनको खान्की पनि उस्तै छ । सामान्य मानिसको तुलनामा बढी खाने गरेकी उनकी आमा गरिमा बताउँछिन् । गौरिकाको मनपर्ने खानेकुरा दालभात हो ।

जब गौरिका पोखरीमा छिरिन्..

गौरिकाको पौडी यात्रा चाखलाग्दो छ । गौरिकाका अभिभावकका अनुसार १० वर्षको उमेरमै स्वीमिङ पुलमा उनको स्पिड हेर्नलायक देखिन्थ्यो । गौरिकाका हजुरबुवा लोकभक्त राणाको खेलकुदका अलराउण्डर कोमल पाण्डे (नेपालका लागि फुटबल, क्रिकेट, एथ्लेटिक्स खेलेका लिजेण्ड) सँग राम्रो चिनाजानी थियो । त्यसैले उनले पाण्डेलाई गौरिकाको प्रतिभाबारे सुनाएका थिए ।

पाण्डेले पौडी हेर्ने इच्छा गरेपछि गौरिकालाई सातदोबाटो पुर्‍याइयो । तर, स्वीमिङ पुलमा प्रवेश गरेलगत्तै गौरिका जाडो भयो भन्दै रोइन् ।

त्यसपछि गौरिकाले गरिन् हिम्मत..

अर्को वर्ष अर्थात् २०७१ सालमा नेपाल पौडी संघले १९औं राष्ट्रिय प्रतियोगिता ठीक त्यसैबेला आयोजना गर्दै थियो । त्यो बेला ११ वर्षीया गौरिका बिदामा काठमाडौं आएकी थिइन् । उनले राष्ट्रिय पौडीमा प्रतिस्पर्धा गर्ने हिम्मत गरिन् । नाम दर्ता गर्दासम्म उनीतर्फ कसैको ध्यान गएको थिएन । तर, प्रतियोगिता सुरु भएपछि सबैका नजर गौरिकातिर सोझिए । गौरिकाले प्रतियोगितामा आठ स्वर्ण र एक रजत मात्रै जितिनन्, एकपछि अर्को गर्दै आठपटक कीर्तिमानसमेत बनाइन् ।

लगातार इतिहास

नेपालमा सानै उमेरमा पौडीमा अब्बल देखिने र पछि हराएर गएकाहरू थुप्रै देखिएका छन् । त्यसैले लण्डनतिर गएकी गौरिका नफर्केलिन् कि भन्ने संशय धेरैमा थियो । तर, उनी २०७२ वैशाखमा पनि काठमाडौं आइन् । उनले २०औं राष्ट्रिय पौडीमा ६ स्पर्धा सबैमा राष्ट्रिय कीर्तिमानसहित स्वर्ण हात पारिन् । त्यही प्रदर्शनबाट उनी विश्व च्याम्पियनसिपमा छानिइन् पनि ।

उनले पहिलो अन्तर्राष्ट्रिय प्रतियोगिताको रूपमा जुलाई–अगस्ट, २०१५ मा रुसको कजानमा भएको १६औं फिना वर्ल्ड च्याम्पियनसिपमा सहभागी दुवै स्पर्धामा राष्ट्रिय कीर्तिमान बनाएकी थिइन् । नोभेम्बर, २०१५ मा दुबई फिना एयरवेभ स्वीमिङ वर्ल्डकपमा पनि उनले दुई स्पर्धामध्ये दुवैमा राष्ट्रिय कीर्तिमान बनाइन् ।

१२औं सागपछि स्पेनको बार्सिलोनामा १० दिन विशेष प्रशिक्षण गरेकी उनले डब्लिनमा भएको आइरिस ओपन स्वीमिङ च्याम्पियनसिपमा पनि दुई राष्ट्रिय कीर्तिमान बनाइन् ।

फुर्सद मिलेसम्म फुटबल हेर्ने गरेकी उनी म्यानचेस्टर युनाइटेडकी समर्थक हुन् ।

१२औं सागमा चार पदक जितेर गुहाटीबाटै लन्डन गएकी उनी सन् २०१६ मा उतैबाट ३१औं ओलम्पिकमा सहभागी हुन ब्राजिलको रियो दि जेनेरियो पुगिन् ।

रियो ओलम्पिकमा सबैभन्दा कान्छी खेलाडीको रूपमा सहभागी भएर गौरिकाले आफूलाई संसारभर चिनाइन् । यो मानेमा रियो ओलम्पिकले सम्झिरहने नाम गौरिका नै हो कि ११ हजार खेलाडीमध्ये उनी सबैभन्दा कान्छी खेलाडी थिइन् । ओलम्पिक खेल्दा उनी १३ वर्ष २५५ दिनकी थिइन् ।

एसियन र विश्व च्याम्पियनसिपमा पनि उनले अनुभव बटुलिसकेकी छन् ।

सन् २०१४ मा भएको ग्यालेक्सी कपमा गौरिकाले स्वर्ण पदक जितेकी थिइन् । त्यसपछि २०१५ मा नेपालमै आयोजित ओपन नेसनल स्वीमिङ च्याम्पियनसिपको उमेर समूहको स्पर्धामा तीनवटा स्वर्ण गौरिकाकै नाममा रहे ।

प्रदेश ५ मा गत वैशाखमा सम्पन्न पाँचौं राष्ट्रिय खेलकुदमा पनि गौरिकाले तहल्का मच्चाइन् । पौडीका १२ स्पर्धामा उनले १२ वटै स्वर्ण अरुको हातमा पर्न दिइनन् । नयाँ राष्ट्रिय कीर्तिमान बनाइन् । उनले ५० मिटरमा ३० दशमलव ८५ सेकेन्डमा दूरी पूरा गर्दै स्वर्णसहित राष्ट्रिय कीर्तिमान बनाएकी थिइन् ।

सबैभन्दा सानो उमेरमा ओलम्पिक खेलेर चर्चा कमाएकी गौरिकाले पहिलो पटक राष्ट्रिय खेलकुदमा भाग लिएकी थिइन् र पहिलो सहभागितालाई नै उनले यादगार बनाइदिइन् ।

उक्त खेलकुद प्रतियोगितालाई सागकै छनोटका रूपमा लिइएको थियो । त्यतिबेलै गौरिकाले १२ स्वर्ण जितेर सागमा इतिहास रच्ने आधार तयार गरिसकेकी थिइन् । ‘त्यो बेलाको जितले पनि मलाई प्रोत्साहन मिल्यो,’ गौरिका सम्झन्छिन्, ‘त्यो जितसँगै मेरा अभिभावकको हौसला र नेपालप्रतिको मायाले मलाई सधैं अब्बल हुन प्रेरित गरिरहन्थ्यो ।’

प्रकाशित मिति: बुधबार, मंसिर २५, २०७६ १५:३८