'शिलापत्र वर्षकलाकार २०८०' बने अभिनेता दयाहाङ राई, के भन्छन् उनी ?

A+ A A-

अभिनेता दयाहाङ राई ‘शिलापत्र वर्षकलाकार २०८०’ बनेका छन् ।

शिलापत्रको अनलाइन सर्वेक्षणमार्फत पाठकले उनलाई वर्षकलाकार चयन गरेका हुन् । विधाविज्ञको रायमा तयार गरिएको सूचीबाट वर्षकलाकार चुन्ने जिम्मा पाठकलाई लगाइएको थियो, जसमा सबैभन्दा बढी मत प्राप्त गरी राई ‘शिलापत्र वर्षकलाकार २०८०’ चुनिएका हुन् ।

सूचीमा परेका १० कलाकारमध्ये राईलाई ‘वर्षकलाकार’ बनाउन कुल ३२ दशमलव १ प्रतिशतले मत हाले । सर्वेक्षणमा ७ हजार ७ सय ५२ सर्वसाधारण सहभागी भएका थिए ।

उनीपछि क्रमशः १४ दशमलव २ प्रतिशतका साथ गायिका समीक्षा अधिकारी, १३ दशमलव १ प्रतिशत मतका साथ अभिनेता विपिन कार्की, ११ दशमलव २ प्रतिशत मत पाएर गायक प्रकाश सपुत र ६ दशमलव ५ प्रतिशत मत ल्याएर गायक प्रकाश दुतराज ‘उत्कृष्ट कलाकार २०८०’ चयन भए ।

अघिल्लो वर्ष शास्त्रीय संगीतका साधक गायक तिलकसिंह पेला शिलापत्र वर्षकलाकार २०७९ घोषित भएका थिए ।

मनोनयन र छनोट प्रक्रियाको विस्तृत विवरण केही दिनमा सार्वजनिक गरिनेछ । शिलापत्रले वर्षान्त अभियानअन्तर्गत २०७७ सालदेखि वर्षव्यक्तिसहित विभिन्न विधाका पात्र र सिर्जनाहरूबाट उत्कृष्ट एक घोषित गर्दै आएको छ । वर्षव्यक्ति २०८० आगामी शुक्रबार घोषणा गरिनेछ । साथमा समाचार निर्माताहरू पनि सोही दिन सार्वजनिक गरिने छ ।

आउनोस् भेटौँ, शिलापत्र वर्षकलाकार दयाहाङ राईलाई

शिलापत्र स्टुडियोमा संवादको सुरुवात उनले आफ्ना शुभचिन्तकप्रति आभार प्रकटसँगै गरे । आफूलाई माया दिएर कलाकारितामा प्रोत्साहन गर्ने सबैलाई दयाले धन्यवाद टक्र्याए ।

dayahang rai1712807139.jpg

२०८० सालभर दयाहाङ व्यस्त रहे । उनले खेलेका ८ फिल्ममध्ये 'जारी' ब्लकबस्टर रह्यो । फिल्मले १७ करोड १७ लाख रुपैयाँ ग्रस कमाइ गरेको थियो । 'नाङ्गो गाउँ', 'दिमाग खराब', 'दयारानी' पनि व्यावसायिक रूपमा सफल सिनेमा साबित भए ।

यो वर्षलाई पनि उनी दौडादौडका साथ बिदाइ गर्दै गर्दैछन् । आगामी शनिबार उनको जन्मदिनभन्दा अघिल्लो बिहान अर्थात् ३० चैतमा चलचित्र 'डिग्री माइला' रिलिज हुँदै छ, जसमा दयाहाङ प्रमुख कलाकारका रूपमा छन् ।

मिलनसार स्वभावका यी अभिनेता २०३७ सालमा भोजपुरको खावा गाउँमा जन्मेका हुन् ।

विकट गाउँको विपन्न परिवारमा जन्मेका दयाहाङ आज जुन मुकाममा छन्, यो उनले चानचुने संघर्षबाट हासिल गरेका होइनन् । यसो भन्दा अतिशयोक्ति हुँदैन- दयाहाङ अब कलाकार मात्र होइनन्, प्रतिभा भएका तमाम भुईंमान्छेका लागि उत्प्रेरक कथा हुन् । निरन्तरता र परिश्रमका पर्याय पनि हुन् ।

यो पनि..

शिलापत्र वर्षकार्टुनिस्ट बने रवि मिश्र, पढ्नुस् उनको कथा (भिडियोसहित)

कुनै बेला फिल्ममा हिरोहिरोइनको पछाडि कोरस डान्स गर्ने उनी अहिले देशकै अब्बल र सफल अभिनेता हुन् । नेपाली सिनेमालाई विगतको तुलनामा समृद्ध पारेको जश दयाहाङलाई पनि जान्छ ।

कलाकारितामा स्थापित हुन दयाहाङले गरेको संघर्ष सुन्दा लाग्छ, सफलता निरन्तरको प्रयास, दृढता र परिश्रमकर्ताकै वरिपरि हुन्छ ।

धेरै कुरा अपुग थियो तर त्यही सुन्दर थियो

आफ्नो बाल्यकाल धेरै कुराको अभावका बीच बिताएको भए पनि उनलाई हिजोकै त्यही बाल्यकाल सुन्दर लाग्ने सुनाउँछन् ।

भन्छन्, ‘त्यसबेला गाउँ गाउँजस्तै थियो । हामी एकअर्कामा मेला-पर्व, पर्मले चलेका थियौँ । भावनाले हामी सबैलाई एउटै मालामा उनेको थियो । खेती किसानीबाट सबैको जीविकोपार्जन चल्थ्यो । सबैभन्दा रमाइलो पक्ष त गाउँसम्म नुन ल्याउन पन्ध्र दिन लाग्यो । त्यसैमा मलाई सबैभन्दा रमाइलो लाग्थ्यो ।’

आकाशमा प्लेन उडेको देखिन्थ्यो । प्लेनको आवाज सुन्दा उनी अचम्म मान्थे । आकाशमा कसरी त्यो प्लेन उड्न सक्यो होला ? म पनि त्यो प्लेन चढेर उड्न पाए कस्तो हुन्थ्यो होला ? यस्तैयस्तै अनेक कल्पना गर्थे ।

गाउँवरिपरि डाँडा, पारिपट्टि केही घरहरू, जंगल र गाउँभन्दा तल बग्ने खोला अनि बेलाबेला आकाशमा उड्ने प्लेनको आवाजबाहेक न केही देखिन्थ्यो, न त केही सुनिन्थ्यो । दयाहाङ त्यसैले पनि त्यतिबेला ठूला विषय सोच्ने वा ठूला सपना देख्ने क्षमता आफूमा नभएको सुनाउँछन् ।

दयाहाङ बाल्यकालमा रेडियोमा गीत सुन्न तथा चित्र बनाउन रूचि राख्थे । उनमा कलाप्रति छुट्टै प्रकारको मोह थियो । गाउँमा बिजुलीको उज्यालो थिएन । रातको अँध्यारोमा टुकी बालेर त्यसकै उज्यालोमा उनी बिजुलीले प्रकाश दिन्छ भनेर लेखिएका पुस्तक पढ्थे । खेतीपाती, गोठालो अनि घाँसदाउरा गर्ने काममा परिवारलाई सहयोग गर्थे । स्थानीय अन्नपूर्ण उच्च माध्यमिक विद्यालय भोजपुरबाट एसएलसी उत्तीर्ण गरेपछि भोजपुर बहुमुखी क्याम्पसबाट आईए अध्ययन गरेका दया भोजपुरबाट राजधानी काठमाडौं प्रवेश गरे ।

काठमाडौं आएपछि पत्रकार, साहित्यकार, चित्रकार, राजनीतिकर्मी तथा नाट्यकर्मीलगायत सबै क्षेत्रका व्यक्तिसँग उनको संगत भयो । तर, सानैमा कलाप्रति रूचि भएका उनले नाट्यकर्मी र नाटकसँगको संगतमा फरक आनन्द भेटे ।

२०६० सालको कुरा हो, साथीहरूमार्फत राष्ट्रिय नाचघरमा नाटकसम्बन्धी एउटा कार्यशाला सञ्चालन हुँदै छ भन्ने थाहा पाए । केही रहर र केही सिक्ने हुटहुटीका साथ दयाहाङ त्यो कार्यशालामा सहभागी भए । राष्ट्रिय नाचघरले सञ्चालन गरेको त्यही नाट्य कार्यशालामा सहभागी भएपछि हो उनले आफू त नाटकका लागि नै जन्मिएको रहेछु भन्ने महसुस गरेको ।

त्यसपछि नाटकलाई नै निरन्तरता दिने सोच बनाएका दयाहाङले अग्रज रंगकर्मी अनुप बराल, विजय विस्फोटलगायतसँग काम गर्ने मौका पाए । त्यसको दुई वर्षपश्चात् चलचित्र ‘अनागरिक’मा अभिनय गर्ने मौका पाएसँगै साना हलको नाटकबाट ठूलो पर्दाको चलचित्रमा डेब्यु पाए । तर ‘अनागरिक’ न त चल्यो, न त्यस चलचित्रले उनलाई चिनायो ।

फेरि उनी नाटककर्ममै फर्के । त्यस समयसम्म आइपुग्दा उनको धेरैजसो नाट्यक्षेत्रकै व्यक्तिहरूसँग उठबस हुन थालिसकेको थियो । चोक तथा चिया पसलमा भेटिने साथीसँग उनको नाटककै विषयमा कुरा हुन्थ्यो ।

जतिबेला उनीहरूसँग नाटकका लागि अभ्यास गर्ने ठाउँ त टाढाको कुरा, बसेर छलफल गर्ने ठाउँसम्म थिएन । चिया पसलमा नाटकका कुरा गर्दा कतिपय अवसरमा निकै असहज महसुस हुन्थ्यो ।

dayahang rai p1712805824.jpg

दया र उनका साथीहरूलाई बिस्तारै एउटा आफ्नै ठाउँको आवश्यकता महसुस हुन थाल्यो । त्यस्तो ठाउँ, जहाँ मजाले नाटकका विषयमा गफ मात्र होइन, अभ्यास नै गर्न सकियोस् ।

‘अनागरिक’पछि दयाले चलचित्र ‘मेरो एउटा साथी छ’ मा अभिनय गर्ने मौका पाए । त्यो चलचित्र पनि खासै चलेन । यद्यपि त्यसबेलासम्ममा उनको अब्बल अभिनय क्षमताप्रति निर्माता तथा निर्देशकको आँखा परिसकेको थियो ।

२०६५ सालसम्म आइपुग्दा उनको समूहलाई नाटक गर्ने थलोको आवश्यकताले पिरोल्नु पिरोलिरहेको थियो । संयोगवश त्यति नै बेला अनामनगरमा ठाउँ पनि फेला पर्‍यो ।

दयाले बरु चलचित्र गरेर आएको पैसाले भाडा तिर्छु भन्ने आँट गरे । अन्य साथीहरूले पनि आ–आफ्नो स्थानबाट जसले जे सक्छन्, गर्ने आँट जुटाए । अनि सुरु भयो मण्डला नाटकघर ।

त्यहीताका निर्माण भएको दयाहाङअभिनित चलचित्र ‘लुट’ले नेपाली चलचित्र क्षेत्रमा बलियोसँग स्थापित गराइदियो । चलचित्रबाट कमाएको पैसाले मण्डलालाई पनि अगाडि बढ्न सहयोग पुग्यो । त्यसपछि चलचित्र क्षेत्रमा उनका सफलताका दिन सुरु भए । उनीसँगै अन्य धेरै जनाको सपना मिसिएको मण्डला नाटकघरको यात्रा पनि एकसाथ अगाडि बढ्यो ।

२०७० सालमा प्रदर्शनमा आएको चलचित्र ‘कबड्डी’पछि त चलिचत्र क्षेत्रमा उनले पछाडि फर्केर हेर्नै परेन, थप उचाइमा पुर्‍यायो । अर्कोतर्फ मण्डलाले पनि आफ्नै पहिचान पायो, बिस्तारै कतिको सपना बुन्ने, कतिको सपना पूरा गर्ने त कतिको साधना गर्ने थलो बनेर ।

अनामनगरबाट हाल थापा गाउँस्थित भाडाको जमिनमा सरेको मण्डलालाई अब भने आफ्नै जमिनमा भएको देख्ने सपना रहेको दयाहाङ सुनाउँछन् । भन्छन्, ‘चलचित्रको कामको व्यस्तताले मण्डलाका लागि सिर्जनशील समय दिन सकेको थिइनँ । अब भने जुनसुकै चलचित्रमा हचुवाको भरमा काम गर्दिनँ । बरु त्यो समय मण्डलालाई दिन्छु ।'

यो पनि...