पोखराको १ करोडको शौचालय : तामझामले उद्घाटन, चार महिनामै बन्द

A+ A A-

डेढ वर्षअघि पोखरा महानगरपालिकाले महेन्द्रपुलमा रहेको आर्ट ग्यालरी डोजर लगाएर भत्कायो । आर्ट ग्यालरी भएको ठाउँमा मेयर धनराज आचार्यको पहल र गैरआवसीय नेपालीको सहयोगमा चार महिनाअघि सार्वजनिक शौचालय बनेको थियो ।

गत वर्ष २७ चैतमा शिलान्यास गरिएको ‘अत्याधुनिक सार्वजनिक शौचालय’ गत २६ असोजमा मेयर आचार्य र गैरआवासीय नेपाली संघका अध्यक्ष रबिना थापाले संयुक्त रूपमा उद्घाटन गरे । नाचगान देखाएर तामझामसहित कार्यक्रम गरेर उद्घाटन गरिएको र एनआरएनएले हस्तान्तरण गरेको चार महिनापछि नै त्यो शौचालय बन्द भएको छ ।

शौचालय आसपासको काम अधुरो रहँदा नै उद्घाटन गरिएको र बाँकी काम पूरा गर्न त्यो शौचालय बन्द गरिएको हो । एक महिनादेखि बन्द शौचालयको बाहिर निर्माण उपभोक्ता समितिले टाँसेको सूचनामा लेखिएको छ, ‘यस सार्वजनिक शौचालय सम्बन्धित बायो ग्याँस प्लान्ट र अगाडि पार्क निर्माण हुन गइरहेको हुनाले निर्माण कार्य सम्पन्न नभएसम्मका लागि यस सार्वजनिक शौचालय बन्द रहेको जानकारी गराउँदछौँ ।’

शौचालय बनाउन २०७९ साल पुसमा महानगरपालिका र गैरआवासीय नेपाली संघबीच सम्झौतापत्रमा हस्ताक्षर भएको थियो । ३ महिनामा काम सक्ने भनिएकोमा समयमा त सकिएन तर एक वर्षसम्म पनि शौचालयको पूरा काम भएको छैन । एक करोड रूपैयाँ लगानीको यो शौचालय गैरआवासीय नेपाली संघको ६० प्रतिशत र पोखरा महानगरपालिकाको ४० प्रतिशत साझेदारीमा तयार भएको हो ।

myayor udghatan1709042827.jpg

आफूहरूको लगानीमा बनेको तर खुलेलगत्तै बन्द भएपछि एनआरएनमाथि पनि प्रश्न उठेको छ । एनआरएनए अध्यक्ष थापा आफूहरूले काम सकेर हस्तान्तरण गरेकाले अब सबै कामको जिम्मेवारी महानगरपालिकाले लिनुपर्ने बताइन् । पार्क र कम्पाउन्ड बनाउने काम सकेपछि पुनः सञ्चालनमा ल्याउने जानकारी आफूले पाएको उनले सुनाइन् । ‘धाराहरू चोरी भयो । पार्क बनाउने अनि कम्पाउन्ड बनाएपछि फेरि खोल्ने कुरा छ,’ हतारहतार किन उद्घाटन गरियो त भन्ने प्रश्नमा थापाले भनिन्, ‘त्यतिबेला शौचालय बनिसकेको थियो । त्यो हस्तान्तरण गर्‍यौँ ।’

शौचालयको सेफ्टी ट्यांकीमा जम्मा हुने मलमूत्रबाट बायो ग्यास उत्पादन गर्ने योजना थियो । बायो ग्यास प्लान्ट जोड्ने काम बाँकी रहेकाले त्यो शौचालय बन्द गरिएको हो । महानगरपालिकाका प्रवक्ता मोती तिम्सिनाले बायो ग्यास उत्पादन गर्ने प्लान्ट जडान भइसकेको, पार्क र फल्चाको काम सकिएपछि एकैपटक शौचालय खोलिने बताए ।

उत्पादित बायो ग्यासबाट पार्कमा घुम्न आउनेलाई ‘मट्का चिया’ बिक्री गर्ने महानगरको योजना छ । पार्कमा अशक्त व्यक्तिलाई मट्का चियाको व्यवसाय गर्न दिने तयारी रहेको पोखरा–९ का वडाध्यक्ष दीपेन्द्र मर्सानीले सुनाए । काम नसकिँदै शौचालय सञ्चालनमा ल्याउनु कमजोरी भएको उनले स्वीकारे । ‘बायो ग्यासको प्लान्ट बनिसकेको छ । त्यसलाई जोडेर त्यहाँ पार्क बनाएपछि फेरि शौचालय खोल्छौँ,’ उनले भने, ‘सबै काम सकिन २ महिना जति लाग्छ ।’

बायो ग्यास उत्पादनको प्रविधि जडान भइसकेको र त्यसलाई चुल्होमा जोड्न बाँकी रहेको वडाध्यक्ष मर्सानीले जानकारी दिए । उनकाअनुसार उद्घाटन भएपछि शौचालय खोल्नुपर्छ भनेर खोलिएको थियो । तर, पानीको मोटर, धाराको टुटी चोरी भएपछि समस्या भएको र बाँकी काम सकेर फेरि खोल्ने वडाध्यक्ष मर्सानीले बताए । ‘शौचालय नागरिककै सेवाको लागि हो । तर, त्यहाँको सामान हराउनु राम्रो होइन नि । यो कुरा सबैले बुझ्नुपर्छ,’ उनले भने ।

toilet pokr1709042841.jpg

यो शौचालयमा सेनेटरी प्याडको भेन्डर मेसिन, स्तनपान कक्ष पनि छ । पोखराको मुख्य बजार क्षेत्रमा शौचालय बन्नु सकारात्मक विषय हो । तर निकै होहल्ला हुने मध्य बजारमा पार्किङजस्तो जटिल समस्यालाई बेवास्ता गरेर पोखरा महानगरपालिका पार्क बनाउन व्यस्त छ । वडाध्यक्ष मर्सानी मापदण्डले छोएपछि पार्किङको पूर्वाधार बनाउन ३ आनामात्र जमिन रहने र त्यो अपर्याप्त हुने भएकाले त्यता नलागेको बताउँछन् ।

शौचालयको बाहिरपट्टि खाली ठाउँमा पार्क र फल्चा बनाउने महानगरको योजना छ । कोरेका चित्र देखाउनलाई २०५५ सालसम्म पोखरामा छुट्टै ग्यालरी थिएन । पढ्नेहरूलाई सार्वजनिक पुस्तकालय २०४८ सालतिरै खुलेको थियो । पोखरामा आर्ट ग्यालरी खुल्नुको सम्बन्ध त्यही सार्वजनिक पुस्तकालयसँग जोडिन्छ । २०४८ सालमा महेन्द्रपुलमा खुलेको पुस्तकालय एक दशकपछि त्यही ठाउँमा पारिपट्टि सर्‍यो । पानी चुहिने र जीर्ण भएपछि पुस्तकालय त्यहाँबाट सरेको थियो । पुस्तकालयले पानी चुहिने भनेर छोडेको भवनमै कलाकारहरू चित्र प्रदर्शनी गर्न कस्सिए । यो २०५५/५६ सालतिरको कुरा हो । बुद्धिबहादुर, दुर्गा बराल ‘वात्स्यायन’, क्षेत्रलाल कायस्थ, एलपी गुरुङ, किरण रञ्जितलगायतले नै ‘चुहिने पुस्तकालय’लाई मर्मत गरेर पीएसएम आर्ट ग्यालरी बनाएका थिए ।

२०५६ सालमा आर्ट ग्यालरी बनाइँदा तत्कालीन पोखरा उपमहानगरपालिकाको मेयर कृष्ण थापा थिए । कृष्णले नै आर्ट ग्यालरी राख्न ठाउँ दिए, बजेट हालेर कलाकारलाई प्रोत्साहन गरेका थिए । त्यसपछिका दिन पोखरामा चित्र कोर्नेको संख्या पनि विस्तारै उकालो लाग्न थाल्यो । आर्ट ग्यालरी छ त्यो भवन २०६६ सालतिर बनेको हो ।

toilet udghatan pokhara prgrm1709042860.jpg

आडैको भवन निकै जीर्ण भएपछि अर्को ठाउँ खोजिएको थियो । छेउमै एक जनाले होटल बनाउने तयारी गर्दै थिए । कलाकारहरूले उनलाई त्यो ठाउँमा होटल नबनाउन आग्रह गरे । त्यसपछि त्यहाँ आर्ट ग्यालरी बन्यो । नेपाल ललितकला प्रज्ञा प्रतिष्ठानले आर्ट ग्यालरी बनाउन त्यतिबेला ९ लाख रुपैयाँ सहयोग गरेको थियो । पोखरा, विराटनगर, धरानका कलाकारबाट गरेर १९ लाख रुपैयाँमा २०६७ सालमा आर्ट ग्यालरी बनेको हो ।

यो पनि...

‘चुहिने पुस्तकालय’बाट सुरु भएको पोखरा आर्ट ग्यालरी

यसअघि आर्ट ग्यालरी र हाल शौचालय भएको ठाउँको पारिपट्टि पुस्तकालय थियो । त्यो पुस्तकालय भत्काएको ठाउँमा लायन्स क्लबको ७० लाख रूपैयाँ लगानीमा १ सय ९७ वटा झण्डा भएको पार्क बनाइएको छ । पार्किङ आवश्यक पोखराको मुख्य बजारमा झण्डा पार्क बनाएको, आर्ट ग्यालरी र पुस्तकालयलाई स्थानान्तरण गर्ने भनेको ‘पोखरा घर’को काम सुरू नहुँदा पोखराका मेयर आचार्य आलोचित छन् ।

यो पनि...

पोखराका मेयरको उल्टो बाटो : शहरमा पार्किङको हरिबिजोग, खाली ठाउँमा झण्डा पार्क !

प्रकाशित मिति: मंगलबार, फागुन १५, २०८० २१:०४