'टुरिस्ट' को ट्याग लागेका देव गुरुङलाई कांग्रेसको मत तान्न सकस, पृथ्वीसुब्बालाई अन्तर्घातको डर

'टुरिस्ट' को ट्याग लागेका देव गुरुङलाई कांग्रेसको मत तान्न सकस, पृथ्वीसुब्बालाई अन्तर्घातको डर

देव गुरुङ र पृथ्वीसुब्बा गुरुङ, फाइल तस्वीर ।

A+ A A-

पाँच वर्षअघि मिलेर चुनाव जितेका दुई नेता देवप्रसाद गुरूङ र पृथ्वीसुब्बा गुरूङ अहिले एकअर्कासँग प्रतिस्पर्धामा छन् । २०७४ सालमा वाम गठबन्धन हुँदा प्रतिनिधिसभामा देव र प्रदेशसभाको एउटा क्षेत्रमा पृथ्वीसुब्बा चुनाव लडेका थिए ।

पहिले छुट्टाछुट्टै लडेको भएर उनीहरू दुई यसपटक चासोको विषय बनेका होइनन् । यी नेताबीचको लडाइँ दुवैको आ–आफ्नै पार्टीगत र व्यक्तिगत प्रतिष्ठासँग पनि जोडिन्छ । दुवै ठूला पार्टीका पदाधिकारी हुन् । देव माओवादी केन्द्रका महासचिव र पृथ्वीसुब्बा एमाले उपमहासचिव हुन् जसले गर्दा देशभरका निर्वाचन क्षेत्रमध्ये लमजुङमा पनि धेरैको चासो छ । त्यहीँमाथि मुख्यमन्त्री भइसकेको व्यक्तिको हार–जित के हुन्छ अर्को चासोको विषय पनि हो ।

लमजुङमा माओवादी केन्द्रको जनाधार तुलनात्मक रूपमा कम छ । एमाले र कांग्रेसको जनाधार राम्रो छ । आठ वटा पालिका रहेकोमा गत स्थानीय तहमा एमाले र कांग्रेसले चार/चार वटा जितेका थिए ।

पाँच दलविरुद्ध एक्लै चुनाव लड्दा पनि एमालेले लमजुङमा जितेको सिट भने सम्मानजनक नै देखिन्छ । अहिलेको चुनावमा पृथ्वीसुब्बालाई एमालेको मत स्थानीय तहकै जसरी खस्यो र माओवादी वा कांग्रेसको केही मत तान्न सक्दा जित सजिलो छ । देव गुरूङले चुनाव जित्न गठबन्धनको मत दायाँबायाँ हुनु हुँदैन ।

मत क्रस नहुने डर

लमजुङमा महासचिव देवलाई कांग्रेसको मत आफ्नो चुनाव चिह्नमा क्रस नहुने हो कि भन्ने डर छ । गत स्थानीय तह चुनावको नतिजाअनुसार लमजुङमा गठबन्धन १ हजार ६५ मतले अगाडि छ । एमालेबाट वडाध्यक्ष उम्मेदवार रहेकाले ४० हजार १९७ मत ल्याएका थिए । गठबन्धनका दलले ४१ हजार ६६२ मत पाएका थिए । गठबन्धनको कुल मतमध्ये ३५ हजार कांग्रेसको हो भने बाँकी साढे ६ हजार आसपास माओवादीको हो । चुनाव जित्न कांग्रेसकै मत माओवादी उम्मेदवार गुरूङलाई आउनुपर्छ ।

२०७४ को चुनावमा देव र पृथ्वीसुब्बा ।

स्थानीय तहमा रूख चिह्नमा आएको सबै मत हँसिया हथौडामा खस्ने दाबी कांग्रेस नेताको छ । ‘झिनो मतान्तरले पनि कांग्रेसका उम्मेदवार स्थानीय तहमा हारेको, माओवादी हारेको दुवै पार्टीका कार्यकर्ता र शुभेच्छुकलाई परेको छ,’ लमजुङका स्थानीय कांग्रेस नेताले शिलापत्रसँग भने, ‘हाम्रो सबै मत देवजीलाई आउँछ । १५ सयदेखि २ हजार मतले उहाँले जित्नुहुन्छ ।’

२०७४ सालजस्तै गरी चुनावी नतिजा आयो भने महासचिव गुरूङलाई जित निकाल्न अप्ठेरो पर्नेछ । त्यतिबेला एमाले र माओवादी मिल्दा प्रतिनिधिसभाको एउटा र प्रदेशसभाको दुवै सिट वाम गठबन्धनले जितेको थियो ।

२०७४ सालको चुनावमा प्रदेश ‘क’का उम्मेदवार धनञ्जय दवाडीले आफ्ना प्रतिस्पर्धी कांग्रेसका गर्जबहादुर गुरूङलाई ६ हजार ४३० मतले हराएका थिए । प्रदेशसभा ‘ख’मा पृथ्वीसुब्बाले कांग्रेसका कृष्णप्रसाद कोइरालालाई ७ हजार ९८६ मतान्तरले पराजित गरेका थिए । त्यतिबेला प्रतिनिधिसभामा नेता गुरूङले ८ हजार ४०१ मतले जितेका थिए ।

प्रदेश ‘क’ र ‘ख’को मत जोड्दा १४ हजार ४१६ मतान्तर हुन्छ । तर, प्रदेशसभामा एमालेको सूर्य चिह्नमा मत दिएकाले प्रतिनिधिसभामा नेता गुरूङलाई हँसिया हथौडामा मत दिएनन् । एमालेले पाएको ६ हजार १५ मत त्यतिबेला देवले प्रतिनिधिसभामा पाएका थिएनन् । देवसँग त्यतिबेला लडेका कांग्रेसका दिलबहादुर घर्तीलाई त्यो मत क्रस भएको थियो । त्यतिबेला कांग्रेसका दुई प्रदेशसभा उम्मेदवारले कुल २८ हजार ९५५ मत पाएका थिए । तर दिलबहादुरले प्रदेशसभा उम्मेदवारको भन्दा २ हजार ११२ मत बढी अर्थात् कुल ३१ हजार ६७ मत पाएका थिए ।

अहिले लमजुङका दुई निर्वाचन क्षेत्रमा कांग्रेसका उम्मेदवार छन् । प्रदेशमा कांग्रेसलाई मत आउने र २०७४ सालजस्तै प्रतिनिधिसभामा एमालेलाई मत क्रस भएर जाँदा देव गुरूङलाई चुनाव जित्न कठिन हुन्छ ।

पृथ्वीसुब्बालाई अन्तर्घातको डर

पृथ्वीसुब्बा फेरि प्रदेशमै लड्न चाहन्थे । त्यो हुँदा संघमा जमीन्द्रमान घले चुनाव लड्ने चर्चा थियो । जमीन्द्र लमजुङका लोकप्रिय नेता हुन् । तर, अन्तिममा एमालेले जमीन्द्रलाई लमजुङ प्रदेशसभा क्षेत्र नम्बर १ को टिकट दियो ।

चुनावबाहेक पनि गाउँगाउँ डुलेको, जिविस सभापति हुँदा काम गरेको र जनतालाई सरकारी कार्यालयको काम फच्चे गर्न समस्या पर्दा आफैँ धाएर सहयोग गरेकोजस्ता छविले जमीन्द्रले चुनाव सजिलै जित्ने चर्चा लमजुङमा छ । उनको प्रतिस्पर्धी कांग्रेस जिल्ला सभापति डा. टकराज गुरूङ छन् । टकराज बौद्धिक भए पनि जनतासँग नभिजेका नेता हुँदा जमीन्द्रलाई झनै फाइदा हुने दाबी एमालेको छ ।

पृथ्वीसुब्बालाई पार्टीले संघमा पठाएर प्रदेश निर्वाचन क्षेत्र २ मा पार्टी जिल्ला अध्यक्ष कृष्णप्रसाद अधिकारीलाई टिकट दियो । प्रदेश निर्वाचन क्षेत्र २ मा पृथ्वीसुब्बा आफूले मत पाउने विश्वासमा छन् । पृथ्वीसुब्बा जमीन्द्रले प्रदेशसभा क्षेत्र नम्बर १ मा पाउने जति मत ल्याए आफूले चुनाव जित्नेमा आशावादी छन् ।

पार्टी उपमहासचिव पृथ्वीसुब्बा र जिल्ला अध्यक्ष एवं प्रदेशसभा सदस्य उम्मेदवार अधिकारीबीच सौहार्दपूर्ण सम्बन्ध छैन । पृथ्वीसुब्बा प्रदेशमा लड्न लागेको र आफूले टिकट नपाउने भएपछि अधिकारी नेतृत्वको टिम बालकोटमा डेलिगेसन गएको थियो । अधिकारीले अध्यक्ष केपी ओलीलाई भनेका थिए, ‘उहाँले गर्दा जिल्ला अध्यक्ष भएर पनि अवसर नपाउने भएँ । उहाँ केन्द्रीय नेता संघको टिकट दिए हुन्छ नि । नभए समानुपातिकमा राखे पनि मिल्छ ।’ त्यसपछि ओली पृथ्वीसुब्बालाई संघमा उठाउने मनस्थितिमा पुगेका थिए ।

लमजुङको रोचक दृश्यः उम्मेदवार गठबन्धनतिर लागिसके, पार्टी भोट मागिरहेछ

आन्तरिक समूहगत राजनीतिले एकले अर्कालाई असहयोग गर्ने अवस्था पनि लमजुङमा रहन सक्छ । पृथ्वीसुब्बा निकट नेता/कार्यकर्ताको लमजुङमा बाहुल्यता छ र उनीहरूले कृष्णलाई असहयोग गर्दा उनी हार्न सक्छन् । किनकि अधिकारी लडिरहेको क्षेत्रमा पृथ्वीसुब्बाको पकड राम्रो छ र त्यहाँ अघिल्लो चुनावमा पृथ्वीसुब्बाले जितेका थिए । त्यसमाथि पनि त्यही क्षेत्रमा पर्ने क्वहोलासोथार गाउँपालिका पृथ्वीसुब्बाको गृहपालिका हो जहाँ स्थानीय तह चुनावमा एमालेले क्लीन स्वीप गरेको थियो ।

कृष्णलाई चुनाव जित्न पृथ्वीसुब्बाको गृहपालिकाबाट पनि एमालेले अग्रता बनाउनुपर्छ । पृथ्वीसुब्बालाई पनि संघमा लड्ने भएकाले अधिकारी पक्षको साथ चाहिन्छ । यसकारण एकले अर्कोलाई सहयोग गर्नुपर्ने बाध्यत्मक स्थिति छ जसले अन्तर्घात हुने सम्भावना कम देखिन्छ ।

गत स्थानीय तहको टिकट वितरणमा अधिकारीले मनपरी गरेको आरोप छ । अधिकारी बेसीशहर नगरपालिकाको मेयर उठ्न चाहन्थे । तर, त्यहाँ नेता गुमानसिंह अर्यालको राम्रो छवि भएकाले पृथ्वीसुब्बाले कृष्णलाई टिकट दिन चाहेनन् । यही कारण केन्द्रीय उपमहासचिव पृथ्वीसुब्बा र जिल्ला अध्यक्ष अधिकारीबीच दुरी बढेको थियो । कतिसम्म भने केन्द्रमा मेयरको टिकटको नाम सिफारिस गर्दा अधिकारीले अर्याललाई हटाएर आफ्नो नाम हालेका थिए । तर, पृथ्वीसुब्बाले अर्याललाई नै टिकट दिलाए ।

अधिकारीले टिकट वितरणमा पृथ्वीसुब्बा निकटलाई पाखा लगाउँदा जिल्लामा स्थानीय तहको चुनावमा व्यापक असन्तुष्टि बढेको थियो । त्यही कारण जिल्लाका तीन/चार वटा वडामा एमालेका नेता बागी थिए । बेसीशहर नगरपालिका–६ मा तिनै बागी उम्मेदवारले चुनाव जितिदिए । त्यतिबेला पाउनुपर्ने टिकट नदिएकै कारण ती वडाध्यक्षले अधिकारीलाई हराउन भूमिका खेल्ने चर्चा लमजुङमा छ । अरू असन्तुष्ट नेता/कार्यकर्ताले पनि अधिकारीलाई असहयोग गर्ने सम्भावना अधिक छ ।

एमालेका नेता स्थानीय तहमा भएका सबै विवाद मिलिसकेको र त्यस्तो नहुने दाबी गर्छन् । यसरी हेर्दा लमजुङमा आन्तरिक प्रतिस्पर्धा र असन्तुष्टि छोडेर एकढिक्का भएमा एमालेलाई सहज छ । किनकि गठबन्धन हुँदा पनि लमजुङमा एमाले कमजोर छैन ।

पृथ्वीसुब्बा प्रदेशमा लड्ने चर्चा हुँदा गठबन्धनका दुवै दलले प्रदेश ‘ख’को टिकट लिनै चाहेका थिएनन् । संघमा लडेपछि गठबन्धन एकजुट भएकाले हराउन सजिलो हुने दाबी गठबन्धनका नेताको छ । उनीहरू संघमा पृथ्वीसुब्बाभन्दा देव गुरूङको पहुँच बढी हुने भएकाले लमजुङका मतदाताले पृथ्वीसुब्बा नरोज्ने दाबी गर्छन् ।

‘मुख्यमन्त्री भइसकेकाले मान्छे थोरै पोजेटिभ त हुन्छन् । ठूलो योजना नआए पनि आमा समूहका भवन बनाउने काम भएका छन्,’ गठबन्धनका एक नेता भन्छन्, ‘संघमा उहाँको पहुँच देव गुरूङको जति छैन । आफ्नै अध्यक्षसँग दुरी बढेजस्तो देखिन्छ । त्यो भएपछि अवसर पनि कम हुन्छ ।’

पछिल्लो चुनाव जितेर पृथ्वीसुब्बाले साढे तीन वर्ष प्रदेश सरकारको बागडोर सम्हाले । यही ब्राण्डले गर्दा पृथ्वीसुब्बालाई जनताले पत्याउँछन् भन्ने अर्को डर गठबन्धनलाई छ । ‘पीएस जत्तिको नेता लमजुङले पाउँदैन । मुख्यमन्त्री हुँदा गरेको काम र त्यो ब्राण्डले पनि धेरै काम गर्छ,’ एमाले नेता भन्छन्, ‘बाहिरको मान्छे भन्ने भएर देव गुरूङको जनाधार छैन । गठबन्धनका दलबाट पनि हामीलाई भोट आउँछ ।’

‘अहिले कसरी टुरिष्ट ?’

नेता देव गुरूङले ‘टुरिष्ट उम्मेदवार’को ट्याग खेप्दै आएका छन् । भलै अहिले उनले मनाङ छोडेर स्थायी बसोबास र मतदाता नामावली लमजुङ सारेका छन् ।

मनाङको नासोँ गाउँपालिका–४ ओडार छोडेर महासचिव देवले स्थायी बसोबास सुन्दरबजार नगरपालिका–८ घोक्रेस्वाँरामा सारेका छन् । उनको मतदाता नामावली पनि सोही वडाको भारती सदन मावि, बलिथुङमा छ । गत स्थानीय तहको चुनावसम्म उनको मतदाता नामावली मनाङ नासो–४ ओडारको सरस्वती आधारभुत विद्यालयमा थियो ।

‘टुरिष्ट’ ट्यागबाट बच्न देव गुरुङले मनाङ छोडे, लमजुङमै घर बनाए

अहिले एमाले/कार्यकर्ताले नेता गुरूङलाई टुरिष्ट उम्मेदवार भनेर प्रचार गरिरहेका छन् । ‘अहिले अर्को गठबन्धनमा हुनेबित्तिकै टुरिष्ट हुने ? त्यहीँमाथि उहाँ अहिले यही सुन्दरबजार आउनुभएको छ,’ गठबन्धनका ती नेता भन्छन्, ‘मनाङका प्रशासनिक कार्यालय पनि यहीँ लमजुङमा हुन्थे । आवश्यकताअनुसार टुरिष्ट भन्नु मिल्दैन ।’

सरकारी कागजातमा त नेता गुरूङ अब लमजुङको बासिन्दा भएका छन् । तर, विगतमा चुनाव लडेको फरकफरक क्षेत्र र चुनावको मुखमा बसोबास र मतदाता नामावली सार्दा नेता गुरूङ चोखिन भने पाएका छैनन् ।

२०६४ सालमा देव मनाङ र कास्की १ बाट चुनाव लडेका थिए । २०७४ सालमा लमजुङबाटै लडे भने अहिले पनि त्यहीँ उठेका छन् । एमालेका नेताहरू जितेर गएपछि फर्केर नआएकाले देव गुरूङलाई चुनावमा अप्ठेरो पर्ने दाबी गर्छन् । ‘वामपन्थी एकै ठाउँमा हुँदा राम्रो हुन्छ भन्ने भयो । त्यतिबेला मतदाता र नेता/कार्यकर्तामा विवाद थिएन,’ ती एमाले नेता भन्छन्, ‘उहाँ जितेर गएपछि फर्किनुभएन । अहिले उहाँ लमजुङलाई नसुहाउने भइसक्नुभयो ।’

पृथ्वीसुब्बाको यो सातौँ चुनाव हो । २०४८ सालयता निरन्तर लडेका उनले २०६४ र २०७४ को चुनाव मात्रै जितेका छन् । दुईपटक जित्दा पनि पृथ्वीसुब्बाले लमजुङका लागि काम गरेकाले हार्नुपर्ने कुनै कारण नरहेको एमाले नेता बताउँछन् । एमालेका एक नेता भन्छन्, ‘२०५० को दशकमा लमजुङमा ढुंगा पनि कांग्रेस थियो । उहाँले हार्ने भए पनि पार्टीको उपस्थिति देखाउन लड्नुभयो । दुईपटक जित्दा लमजुङको उपस्थिति र यहाँ काम कति भयो त्यो हेरौँ न ।’

लमजुङमा कुल १ लाख ३३ हजार ५ सय ५९ मतदाता छन् । लमजुङ प्रदेशसभा १ मा ६३ हजार ५ सय ७५ जना मतदाता छन् भने प्रदेशसभा २ मा ६९ हजार ९ सय ८४ मतदाता छन् ।

प्रकाशित मिति: बुधबार, कात्तिक ३०, २०७९ १६:३१