बञ्चरेडाँडामा फोहोर फाल्न फेरि अवरोध, सरकारको बल प्रयोग

A+ A A-

गत २६ जेठको मध्यराति काठमाडौंको फोहोर नुवाकोट र धादिङको सिमानामा पर्ने बञ्चरेडाँडास्थित ल्याण्डफिल साइटमा विसर्जन गर्न प्रभावित क्षेत्रका स्थानीय र जनप्रतिनिधिसँग काठमाडौं महानगरपालिकाले १८ बुँदे सम्झौता गर्‍यो । सहमतिपत्रमा कतिपय बुँदा एक महिनाभित्र पूरा गर्ने महानगरले वाचा गरेको छ ।

तर, सम्झौता गरेको दुई महिना पुग्दासमेत सहमतिअनुसार फोहोर व्यवस्थापन नभएपछि फेरि स्थानीय आन्दोलित बनेका छन् । ‘सम्झौताअनुसार काम भएको छैन । एक महिनाभित्र पूरा गर्ने भनिएको काम नभएपछि स्थानीयले अवरोध गरेका हुन्,’ धुनिबेँसी नगरपालिका १ का वडाध्यक्ष मानबहादुर तामाङले भने, ‘स्थानीयको ठूलो माग छैन । फोहोरको दुर्गन्ध नआओस्, बाटो र खोलामा लिच्चड नबगोस् र दुर्गन्ध नआउने औषधिको प्रयोग गर्नु पर्‍यो भनेको हो ।’

स्थानीयले फोहोर सधैँका लागि बन्द गर्ने चेतावनीसहितको पत्र वडा कार्यालयमै बुझाएका छन् । ‘१८बुँदे सहमति एउटै पनि कार्यान्वयन गर्न पहल नगरेका कारणले स्थानीयको जनजीवन निकै कष्टकर भएको र आगामी दिनमा कुनै पनि काम राज्यले गर्ने नदेखिएकाले फोहोरमैला व्यवस्थापन सदाका लागि बन्द गर्ने पहल गरिदिन अनुरोध गर्दछौँ,’ वडा कार्यालयमा स्थानीयले दिएको निवेदनमा भनिएको छ ।

गत २२ साउनमा स्थानीय ३२ जनाले संयुक्त निवेदन दिएपछि वडा कार्यालयले पनि माग पूरा नभएसम्म फोहोर विर्सजन नगर्न काठमाडौं महानगरसहित सबै निकायलाई विज्ञप्ति निकालेर अनुरोध नै गर्‍यो । ‘स्थानीयको जनजीवन प्रभावित भएपछि फोहोर विसर्जन नगर्न भनेका हौँ,’ वडाध्यक्ष तामाङले भने ।

वडा कार्यालयले नै फोहोर विसर्जन नगर्न भनेपछि आत्तिएको काठमाडौं महानगरले सम्झौता कार्यान्वयन गर्ने प्रतिबद्धता जनायो । महानगरका प्रमुख बालेन्द्र शाहले सामाजिक सञ्जालमार्फत भनेका छन्, ‘हामी विश्वास दिलाउन चाहन्छौँ । हामी कुनै पनि हालतमा सिसडोलको जस्तो दूरवस्था बञ्चरेडाँडामा दोहोर्‍याउने छैनौँ । थुप्रिएका फोहोरहरूको व्यवस्थापन नभई अन्य विकल्पमा जानु व्यावहारिक रूपमा कठिनाइ भएकाले मात्रै बाध्य भएर अहिलेको व्यवस्थापनको तरिका अपनाइरहेका हौँ ।’

फोहोरको दीर्घकालीन योजनामा काम भइरहेकाले तत्काल फोहोर व्यवस्थापनमा अवरोध नगर्न महानगरले याचना गरेको छ । ‘फोहोरको दीर्घकालीन व्यवस्थापनका लागि योजनाहरू छन् र हदैसम्म प्रयास गरिनेछ । हाम्रो अन्तिम लक्ष्य फोहोरको त्यस्तो व्यवस्थापन हो, जहाँ कसैले फोहोरले आक्रान्त हुनुपर्दैन, कसैले गुमाउनु पर्दैन र सबैको साझा जित हुनेछ ।’

फेरि सरकारको बल प्रयोग

स्थानीयले अवरोध गर्ने सन्देश दिएपछि शनिबार (हिजो) फोहोर बोकेका १५१ वटा गाडीसहित प्रहरीको टोली पनि बञ्चरेडाँडा पुग्यो । चार सयको संख्यामा प्रहरीको टोली पुगेपछि स्थानीय त्रसित बने । सरकारले दमनको नीति लिएको भन्दै स्थानीय रुष्ट बने । ‘सरकारले बल प्रयोग गर्न खोज्यो । बल प्रयोग गरेर दीर्घकालीन समाधान हुँदैन,’ वडाध्यक्ष तामाङले भने, ‘सहमतिअनुसार काम भए स्थानीयले अवरोध गर्दैनन् ।’

यसअघि गत २५ जेठमा पनि फोहोर विर्सजन गर्न स्थानीयले अवरोध गरेपछि बञ्चरेडाँडा तनावग्रस्त बनेको थियो । तीन दिन बञ्चरेडाँडा जंगलभित्र टियर ग्यास र ढुंगामुढा बर्सिएको थियो । फेरि प्रहरी परिचालन गरेपछि स्थानीय आक्रोशित भएका हुन् ।

बल प्रयोग गरिएको छैन : महानगर

तर सरकारले भने बल प्रयोग गरेर फोहोर विसर्जन नगरिएको दाबी गरेको छ । केही दिनअघि एक्स्याभेटर र डोजर तोडफोड भएकाले चालकहरूले सुरक्षाको माग गरेकाले प्रहरी परिचालन गरिएको महानगरको भनाइ छ । ‘फोहोर ढुवानी गर्ने गाडीका चालकको सुरक्षाका लागि प्रहरी खटाएका हौँ,’ महानगरका प्रवक्ता नविन मानन्धरले भने । उनका अनुसार केही दिनअघि चालकहरूले बाटोमा चिया पिउन गाडी रोक्दा बाटोमा लिच्चड झरेपछि चालक र स्थानीयबीच भनाभान भएको थियो । महानगरले सुरक्षाको माग गरेपछि जिल्ला प्रशासन कार्यालय काठमाडौंले प्रहरी खटाएको हो ।

‘महानगरले फोहोरको गाडी अवरोध भयो, शान्ति सुरक्षा आवश्यक पर्‍यो भनेर प्रहरी र सशस्त्र प्रहरी माग गरेपछि प्रहरी परिचालन गरिएको हो,’ प्रमुख जिल्ला अधिकारी गोविन्दप्रसाद रिजालले भने ।

बञ्चरेडाँडातर्फ लागे फोहोर बोकेका गाडी

बाटो निर्माणका कारण देखाउँदै गत ४ साउनबाट महानगरले फोहोर नउठाएपछि सडकमा नै फोहोरको चुली बन्यो । र, एक सातापछि फोहोर उठाउन थालियो । तर, बाटो पूर्ण रूपमा नबनेका कारण फोहोर बोकेका सबै गाडी बञ्चरेडाँडा पुग्न सकेका थिएनन् ।

हिजो शनिबारबाट मात्र पूर्ण रूपमा फोहोरका गाडी बञ्चरेडाँडातर्फ गएका थिए । आज आइतबार दिउँसोसम्म ९० वटा फोहोर बोकेका गाडी काठमाडौंबाट पुगेको ओखरपौवा प्रहरीले जनाएको छ । प्रहरीका अनुसार स्थानीयले अवरोध गरेका छैनन् ।

‘स्थानीयले आज अवरोध गरेका छैनन्,’ ओखरपौवा प्रहरी चौकीका प्रहरी सहायक निरीक्षक केदारबहादुर भट्टले भने, ‘अहिलेसम्म काठमाडौंबाट ९० वटा फोहोर बोकेका गाडी बञ्चरेडाँडातर्फ गएका छन् ।’ तर, यसअघि बिहान ११ बजे एक टिपरले बाख्रालाई ठक्कर दिएर मरेपछि केही बेर स्थानीयले अवरोध गरेका थिए । ‘पीडित र पीडक पक्षबीच सहमति भएपछि बाटो खुलेको हो,’ प्रहरी सहायक निरीक्षक भट्टले भने ।

यसअघि के–के भएको थियो ?