सप्तकोसीले फुटाउन लाग्यो अस्थायी बाँध, उदयपुरका सीडीओ भन्छन्- राेक्ने प्रयास जारी छ

सप्तकोसीले फुटाउन लाग्यो अस्थायी बाँध, उदयपुरका सीडीओ भन्छन्- राेक्ने प्रयास जारी छ

A+ A A-

उदयपुरको बेलका नगरपालिका- ८ स्थित जिरो पोइन्टबाट सप्तकोसी बाढी बस्तीतिर पस्न लागेको छ । कटान रोक्न सरकारी तहबाट भइरहेको प्रयास प्रभावकारी नहुँदा बाढी अस्थायी बाँध फुटाएर बस्तीमा पस्न लागेको बेलका-३ का स्थानीय लोकबहादुर लिम्बूले बताए ।

उदयपुरका प्रमुख जिल्ला अधिकारी वीरेन्द्रकुमार यादवले कोसीले बेलका नगरपालिकास्थित डुम्रिबाेटेमा निर्माण गरिएको बाँध भत्काउन लागेको जनाए । काेसी पुरानै धारमा फर्किन लागेकाले प्रभावित क्षेत्रका बासिन्दालाई सजग गराउन आफूले समन्वय गरिरहेको उनले बताए । 'काेसीले सुनसरीकाे बराहक्षेत्र नगरपालिकाका केही वडालाई समेत प्रभावित गर्ने भएकाले आवश्यक सतर्कताका लागि मैले सुनसरी जिल्लाका सीडीओसित पनि कुराकानी गरेँ', यादवले भने, 'यतिखेर नेपाल प्रहरी, सशस्त्र प्रहरी, जनप्रतिनिधि, स्थानीयबासीहरू अस्थायी बाँध बनाउने काममा जुट्नुभएकाे छ ।'

जति नै प्रयास गरे पनि काेसी बढिरहेमा राेक्न नसकिने उनले बताए । उनले भने, 'एकीकृत प्रयास गरिरहेका छाैँ तर बाँध फुट्ने सम्भावना उच्च छ ।'

बेलका नगरपालिकाका मेयर अशोक कार्कीले प्रभावित बस्तीबाट स्थानीयबासीलाई सार्ने तयारी गरिएको जानकारी दिए । ‘नगर तहबाट जति प्रयास गरे पनि कोसीको बाढी रोक्न सकिएला जस्ताे छैन’, उनले शिलापत्रसित भने, ‘मान्छे सार्न माइकिङ गरौँ भने झन् धेरै त्रासको स्थिति बन्ला तर हामीसित त्यसबाहेक अर्को विकल्प पनि रहेन ।’

पछिल्लो जानकारीअनुसार कोसीमा पानीको बहाब दुई लाख क्युसेक नाघेको छ । जिरो पोइन्टस्थित अस्थायी बाँधले थेग्न नसक्ने गरी बाढीले चापिरहेको छ । भारतीय पक्षले बाढी रोक्न लगाएका त्रिखुट्टीहरू बगाइसकेको छ । कटान क्षेत्रमा अहिले स्काइभेटर, जेसीभी, ट्रयाक्टरहरू र प्रभावित क्षेत्रका सैयाैँ स्थानीयबासीले अस्थायी बाँध लगाउने प्रयास जारी राखेका छन् । तर पहाडी जिल्लामा वर्षा भइरहेमा अस्थायी बाँधले थेग्न नसक्ने मेयर कार्कीले बताए ।

गत वर्ष शिलापत्रले गरेकाे रिपाेर्टिङ

गाउँ पस्न लाग्याे सप्तकाेसीकाे बाढी, जाेखिम क्षेत्रका स्थानीय भन्छन्- डरले नसुतेकाे साता बित्याे

कोसीको बाढीबाट तत्काल ६ देखि ७ सय परिवार विस्थापित हुने उनले बताए । डुम्रीबोटेहुँदै छिर्ने बाढीले सिसौलीघाट, धौरी टप्पु, चिलिमे, एबीसी, श्रीलंका टापु र रामनगरका स्थानीय प्रभावित हुनेछन् ।

मेयर कार्कीका अनुसार अब दुई-तीन मिटर कटान गरेलगत्तै कोशी आफ्नो पुरानै बाटोबाट बग्ने छ । २०४५ सालअघि कोसी बगेको क्षेत्रमा अहिले मानव बस्ती छ । 'कोसीको बाढीबाट ८/१० हजार मानिस प्रभावित हुन्छन् तर तत्कालै विस्थापित हुने भनेका ६ देखि ७ सय जति छन्', उनले भने । कटान क्षेत्रमा अहिले पनि ४ वटा जेसीभी, स्काइभेटर, ट्रयाक्टरहरूले रोकथामको प्रयास गरिरहेको मेयर कार्कीले बताए । तैपनि अब यो प्रयास सफल हुने नदेखिएको उनको भनाइ छ ।

कोसीले कटान थालेको यो वर्ष मात्र होइन, वर्षैपिच्छे सय/दुई सय मिटर पश्चिम चापिरहेको थियाे । तर सरकारी पक्षले अस्थायी बाँध बनाएर कटान राेक्ने प्रयास गर्दै आएको छ । काेसीले बाँध भत्काएमा सुनसरीको बराह क्षेत्र नगरपालिकाको ६ नम्बर वडा, उदयपुरको बेलका नगरपालिका २, ३, ८, ९ नम्बर वडा अनि सप्तरीको सप्तकोसी नगरपालिका र कञ्चनरुप नगरपालिकाका केही बस्ती डुबानमा पर्नेछन् ।

कोसी टप्पुक्षेत्रमा धेरैजसो भूमिहीन सुकुमबासी छन् । अहिले जोखिममा परेको क्षेत्र पहिला कोसीकै बाटो हो । अर्थात्, २०४५ सालअघि यो क्षेत्रमा सप्तकोसी बग्थ्यो । त्यो वर्षको भूकम्पपछि पश्चिमी क्षेत्र अग्लिएसँगै कोसी पूर्वतिर धकेलिएको थियो । त्यसपछि पहिला कोसी हिँडेको क्षेत्रमा बस्ती बसेकाे छ । ३२/३३ वर्षपछि कोसी पुरानै ठाउँतिर फर्किन लागेकाे हाे ।

स्थायी बाँध कस्ने वा कोसीलाई गाउँ पस्नबाट राक्ने विषयमा प्रदेश वा स्थानीय सरकारले मात्रै निर्णय गर्न सक्दैनन् । किनकि, यो १९५४ को कोसी सम्झौतासँग जोडिएको छ । ‘यो क्षेत्रमा कुनै दीर्घकालीन महत्त्वकाे काम गर्नुपरेमा भारतको सहमति लिनुपर्ने स्थिति छ । तर, भारतीय पक्षले बिहारतिर क्षति नभएसम्म खासै वास्तै गर्दैन’, बेलका नगरपालिकाका पूर्वमेयर दुर्गाकुमार थापाले भने, ‘मेयर हुँदा म कोसीको बाढी गाउँ पस्न लागेको कुरामा ध्यानाकर्षण गराउन विराटनगरदेखि पटनासम्म पुगेकाे थिएँ तर सुनुवाइ भएन ।'

मेयर कार्कीले काेसी बाढीकाे समस्यामा आफूले प्रदेश र केन्द्र सरकारलाई तत्कालै आवश्यक सहयोग गर्न आग्रह गरेको बताए । यसअघि २०६५ साल भदौमा कोसीले सुनसरी कुशाहको बाँध फुटाएर ठूलो क्षति गरेको थियो । अहिले डुम्रिबोटेको अस्थायी बाँध फुटेमा उस्तै ठूलो क्षति हुनसक्ने उदयपुरका सीडीओ यादवले बताए ।

प्रकाशित मिति: मंगलबार, साउन १७, २०७९ १२:५०