‘नेपाल बिम्ब उत्कृष्ट फोटोग्राफी'का फोटो कथा : घाम तापिरहेको सर्पदेखि असनको गल्लीसम्म

‘नेपाल बिम्ब उत्कृष्ट फोटोग्राफी'का फोटो कथा : घाम तापिरहेको सर्पदेखि असनको गल्लीसम्म

A+ A A-

१. जब सर्पले घाम तापिरहेको दृश्य क्यामेराले कैद गर्‍यो : उत्कृष्ट ‘नेपाल बिम्ब वाइल्डलाइफ फोटोग्राफी’

विनय रावलको फोटोग्राफी

पोहोर सालको कुरा हो । २३ वर्षीय वाइल्डलाइफ फोटोग्राफर विनय रावल साथीभाइसँग पौडी खेल्न गाउँको एक स्थानीय पोखरी गएका थिए । रुकुमको सल्यगाउँको सो पोखरीमा उनीहरू गर्मीमा सधैँ पौडी खेल्ने गर्थे । तर, त्यस दिन नुहाउन जाँदा पोखरीमा एउटा अनौठो सर्प टाउको निकालेर घाम तापिरहेको उनीहरूले देखे ।

सर्प देखेर सबै जनाको होसहवास उड्यो । तर, विनय भने हतारहतार फर्किएर कोठामा गए र क्यामेरा लिएर आए । ‘अनौठो कुराचाहिँ म क्यामेरा लिएर आउँदा पनि त्यो सर्प त्यसरी नै घाम तापिरहेको रहेछ । अनि क्लिक गरेँ,' सर्पको फोटो खिच्दाको परिवेश स्मरण गर्दै उनी भन्छन् ।

जिब्रो निकालेर घाम तापिरेहेको दृश्य उनको क्यामेराले कागतालीले कैद गर्‍यो ।

जब सर्पले घाम तापिरहेको दृश्य क्यामेराले कैद गर्‍यो : उत्कृष्ट ‘नेपाल बिम्ब वाइल्डलाइफ फोटोग्राफी’

फोटो खिचेर भ्याइसकेपछि उनीहरूले त्यस सर्पलाई रेस्क्यु गरेर जंगलमा अवतरण गराए । त्यसपछि उनीहरू सबै जनाले नुहाए ।

पछि खोज्दै जाँदा थाहा भयो, त्यो सर्प पहाडी भेगमा मात्रै पाइने हिमालयन केलब्याक जातको सर्प रहेछ । त्यो सर्प पानीकै वरिपरि बस्ने, भ्यागुताहरू खाने खालको रहेछ । त्यही सर्पकै कारण उनले ५० हजार नगद पुरस्कार जितेका छन् । शिलापत्रद्वारा आयोजित नेपाल बिम्ब फोटोग्राफीअन्तर्गत उत्कृष्ट वाइल्डलाइफ फोटोग्राफीमा उनको फोटो सर्वोत्कृष्ट भएको हो ।

विगत ४ वर्षदेखि वाइल्डलाइफ फोटोग्राफी गरिरहेका रावल यस्ता पुरस्कारले मनोवैज्ञानिक रूपमा हौसला बढाएको बताउँछन् ।

वाइल्डलाइफअन्तर्गत हालसम्म उनीसँग १० हजारभन्दा धेरै फोटो संकलन भइसकेको उनको दाबी छ । रावल हाल चितवन बसेर फोटो खिच्ने काम गर्छन् । ‘बाँच्नका लागि त पोट्रेट पनि खिच्छु । तर, रुचिचाहिँ वाइल्डलाइफ हो’, उनी भन्छन्, ‘यो पैसाले टक्क राम्रो लेन्स किन्ने मन छ ।’

सात वर्षअघि बाआमाले पढ्नका लागि पठाइदिएको पैसाले क्यामेरा किनेर फोटोग्राफीतिर लागेका विनय वाइल्डलाइफमा नै आफ्नो फोटोग्राफीजीवन समर्पण गर्न चाहन्छन् ।

२. सानो आँखामा कैद विशाल संस्कृति र सम्पदा, जसले जित्यो उत्कृष्ट ‘नेपाल बिम्ब कल्चर फोटोग्राफी’को अवार्ड

प्रसन श्रेष्ठको फोटोग्राफी

कहिलेकाहीँ अभाव पनि काम आउँदोरहेछ ।

कलंकीका ३८ वर्षीय प्रसन श्रेष्ठलाई गएको होलीमा ठिक यस्तै महसुस भयो । होलीको दिन जताततै मानिसहरू रङसँग खेल्दै थिए । प्रसन आफूसँग ससाना कुरा मात्रै खिच्ने म्याक्रो लेन्स भएकोमा चुकचुकाउँदै थिए । हुन पनि सबै जना झुम्ने यस पर्वमा उनको म्याक्रो क्यामेरा खासै प्रभावकारी हुने छाँटकाँट थिएन ।

ससाना कीरा, पुतली खिच्ने उनको क्यामेराले होलीको बृहत्तर फोटो कैद गर्न सक्ने कुरा पनि थिएन । तर, अचम्म त्यतिखेर भइदियो जब उनले क्यामेरा चलाउँदै गर्दा एक जना महिलाको आँखामा कृष्ण मन्दिरको प्रतिबिम्ब देखे ।

उनको अनुहारमा हरियो रङ एकदम खिलेर पोतिएको थियो । यी सबै दृश्य देखिरहेका प्रसनले ती महिलालाई अनुमति नमागी बस्न सकेनन् । उनले तुरुन्तै फोटो खिच्ने अनुमति मागे । उनले पनि सहजै हुन्छ भनिन् । त्यही मेसोमा प्रसनले पनि दुई/चारवटा फोटोहरू खिचे ।

सानो आँखामा कैद विशाल संस्कृति र सम्पदा, जसले जित्यो उत्कृष्ट ‘नेपाल विम्ब कल्चर फोटोग्राफी’को अवार्ड

प्रसन भन्छन्, ‘यो फोटो रेगुलर फोटो छैन । त्यो आँखामा कल्चर पनि देखियो । सम्पदा पनि देखियो । त्यही भएर पनि धेरैलाई यो फोटो मन परेको हुनुपर्छ ।’

यसरी सानो आँखाको तस्वीरमा पनि उनले संस्कृति र सम्पदालाई समाहित गर्न सफल भए ।शिलापत्रद्वारा आयोजित नेपाल बिम्ब फोटोग्राफीअन्तर्गत उत्कृष्ट कल्चर एण्ड फेस्टिबल फोटोग्राफीमा उनको यो फोटो सर्वोत्कृष्ट भएको हो । उनले यसबापत ५० हजार नगद पुरस्कार हात पारेका छन् ।

बाल्यकालदेखि नै बाबाको रिल क्यामेरा चलाइराख्ने बानीका कारण फोटोग्राफर बनेका श्रेष्ठ पेसाले भने वित्तीय क्षेत्रमा काम गर्छन् ।

३. फोटो भन्नु प्रकाश र छायाको कम्पोजिसन रहेछ : ‘नेपाल बिम्ब बेस्ट ल्यान्डस्केप फोटोग्राफी'

निरोज पौडेलको फोटोग्राफी

पेसाले शिक्षक भए पनि सोखले उनलाई फोटोग्राफर बनायो । रामेछापमा समाजशास्त्र पढाउने ३२ वर्षीय निरोज पौडेललाई किताबका पानाभन्दा समाज पढ्ने हुटहुटी थियो ।

पौडेलका अनुसार उनी नेपालका सबै जिल्ला डुलिसकेका छन् । यात्राका क्रममा उनका सहयात्रीहरू परिवर्तन हुँदै जान्छन् । कहिले साथीभाइ, कहिले परिवार त कहिले को । तर उनीसँग नछुट्ने एक मात्रै सहयात्री हो- क्यामेरा ।

निकोन डी ७५०० को क्यामेरा उनका लागि यसपालि ५० हजार पुरस्कार जिताउने सहयोगी बन्यो ।

गत साल उनी साथीहरूसँग अमादब्लम पुगेका थिए । गोक्योबाट एभरेस्ट जाने बाटोमा पर्छ त्यो ठाउँ । ४८०० मिटर उचाइमा रहेको त्यस ठाउँमा उनीहरू भोलिपल्ट बिहानको घाम हेर्नकै लागि बास बसे । भोलिपल्ट बिहानको घामको प्रकाश हेर्न लालायित थिए उनी । अमादब्लममा सूर्यको पहेँलो किरण कतिखेर पोखिएला भनेर पर्खिरहेका थिए निरोज ।

फोटो भन्नु प्रकाश र छायाको कम्पोजिसन रहेछ : ‘नेपाल बिम्ब बेस्ट ल्यान्डस्केप फोटोग्राफी'

यत्तिकैमा कोही साथीहरू 'गोप्रो'ले भिडियो खिच्न लागे । कोही फोटो । एक जना साथी भने त्यस्तो उचाइमा योगा गर्न थालिन् । ‘४८०० मिटरको उचाइमा हिमालको ब्यागग्राउन्डमा तिनले योगा गरिरहेको दृश्य मलाई मनमोहक लाग्यो’, निरोज भन्छन्, ‘मलाई लाग्यो, मेरो आँखाले मात्रै होइन, क्यामेराको आँखाले पनि कैद गर्नैपर्छ ।’

त्यसपछि उनले अमादब्लमको ब्यागग्राउन्डमा योगा गरिरहेकी ती साथीको फोटो खिचे । उनले खिचेको उक्त ल्यान्डस्केप फोटोको सुन्दरता भन्नु नै प्रकाश र छायाको कम्पोजिसन हो । निरोज भन्छन्, ‘वास्तवमा फोटो भन्नु नै प्रकाश र छाया हो ।’

उनले खिचेको फोटोमा हिमाल, प्रकाश मात्रै नभएर तलको सानो तलाउमा त्यसको प्रतिबिम्ब देखिएको छ । ‘यतिबिघ्न प्रकाश र छाया मिलेको फोटो सायदै कैद गर्न सकिएला,’ उनी भन्छन् ।

शिलापत्रद्वारा आयोजित नेपाल बिम्ब फोटोग्राफीअन्तर्गत उत्कृष्ट ल्याण्डस्केप फोटोग्राफीमा उनको यो फोटो सर्वोत्कृष्ट भएको छ । जसबापत उनले ५० हजार नगद पुरस्कार हात पारेका छन् ।

हुन त निरोजलाई पशुपन्छीको फोटो खिच्न अझ बढी मन पर्छ । पाएको रकम पुरस्कारले उनी फेरि पनि क्यामेरासँगै देश डुल्न निस्कने योजनामा छन् । ‘यही वैशाखमा अपर डोल्पा जान्छु’, उनले भने ।

४. असनको गल्लीमा देखिएको शहर र संस्कृति : ‘नेपाल बिम्ब वेस्ट स्ट्रिट फोटोग्राफी'

सिद्धार्थ महर्जनको फोटोग्राफी

भिडले भरिने असनको गल्ली त देखिराखेकै हो । तर, असनको आकाशे भ्यू अर्थात् आकाशबाट चियाउँदा असनको गल्ली कस्तो देखिन्छ ?

काठमाडौंमै हुर्किएका सिद्धार्थ महर्जनलाई हरेक दृश्यलाई चरा भएर हेर्न मन लाग्छ । त्यस दिन सेतो मच्छिन्द्रनाथको बेला थियो । असनको ६ वटा बाटो जाने जङ्क्सनको फोटो उनलाई माथिबाट खिच्ने चाह भयो । नभन्दै उनले बत्ती बल्ने समय पर्खिएर त्यस दिन ड्रोनले असनको भिड, बत्ती, संस्कृति र शहर झल्काउने फोटो खिचे ।

असनको गल्लीमा देखिएको शहर र संस्कृति बन्यो ‘नेपाल बिम्ब बेस्ट स्ट्रिट फोटोग्राफी'

हुन त सिद्धार्थ विगत ७ वर्षदेखि आईटी क्षेत्रमा काम गर्छन् । बढीभन्दा बढी इभेन्टहरू कभर गर्छन् । तर, उनलाई सबैभन्दा बढी स्ट्रिट फोटोग्राफी मन पर्छ । बाटोछेउ बसिरहेका, हिँडिरहेका मानिसहरूको फोटो खिच्ने काम पनि गर्छन् उनी । ‘फोटो खिचेर मान्छेहरूलाई पनि हामी पोट्रेट दिने गरेका छौँ’, उनले भने ।

सिद्धार्थ महर्जनले खिचेको असनको ‘एरियल भ्यू’ले यस पटकको ‘नेपाल बिम्ब बेस्ट स्ट्रिट फोटोग्राफी’ जितेको छ । जसबापत् उनले ५० हजार नगद पुरस्कार हात पारेका छन् ।

५. फोटो खिच्नुअघिको अनौठो गृहकार्य, जसले जितायो ‘नेपाल बिम्ब बेस्ट पोट्रेट फोटोग्राफी' अवार्ड

सरोज बैजूको फोटोग्राफी

सार्क गेमको फोटो खिच्ने कि गढीमाईको ?

फोटोपत्रकार सरोज बैजू अन्योलमा परे । सार्क गेम पनि सधैँ हुने खेल होइन, न त गढीमाईको बली नै ।

सरोज भन्छन्, ‘म नेपाल म्यागजिनमा काम गर्थें । चार/चार वर्षमा हुने सार्क गेम खिच्नु कि पाँच वर्षमा हुने गढीमाईको बली ? दुईमध्ये के रोज्ने भन्ने थियो ।’

‘मैले त्यसबेला सम्पादक बसन्त बस्नेतलाई गढीमाईको बली खिच्ने मन भएको बताएँ र स्वीकृति मागेँ’, सरोज भन्छन्, ‘उहाँले स्वीकृति दिनुभयो ।’

त्यसपछि उनी सिधै बारा हानिए ।

पाँच वर्षमा हुने गढीमाईको बली । आखिर कस्तो फोटो खिच्दा त्यहाँको परिवेशलाई न्याय हुन्छ होला ? सरोज जानुअघि केही गृहकार्य गर्न चाहन्थे ।

फोटो खिच्नुअघिको अनौठो गृहकार्य, जसले जितायो ‘नेपाल बिम्ब बेस्ट पोट्रेट फोटोग्राफी' अवार्ड

उनलाई केही साथीभाइ तथा अग्रजहरूले भने, ‘जानुअघि अरुले खिचेको फोटो नहेर्नू । आफ्नै मौलिक शैलीले खिच्नू ।’

त्यसपछि उनले अरुले खिचेको फोटो नहेर्ने निर्णय गरे । बरु बारा जिल्ला गएर गढीमाईको मेला दुई/तीन दिन घुम्न थाले उनी । क्यामेराको आँखाले हेर्नुअघि दिमागको आँखाले नियालेर हेर्न चाहन्थे उनी ।

‘यतिसम्म गाह्रो भयो कि फोटो खिच्न नपाएर पिटाइ पनि खाइयो’, सरोज भन्छन्, ‘बिहानको २ बजिसकेको थियो । मार हानेको फोटो त खिच्न दिइएन । तर, मार हान्न तम्तयार भएर हतियार उठाइरहेका पात्रहरूलाई भने उनको क्यामेराले कैद गर्‍यो ।

‘अरुको फोटो हेरेर गएको भए अरुसँग मिल्न जान्थ्यो होला,’ उनी भन्छन्, ‘कहिलेकाहीँ हेरेर मात्रै होइन, नहेरेर पनि अनौठो गृहकार्य हुँदो रहेछ ।’

गढीमाईको मेलामा बली दिनुअघि हतियार उठाइरहेका पात्रको त्यस फोटो नै यसपटक नेपाल बिम्बको बेस्ट पोट्रेट फोटोग्राफी घोषणा भएको छ । जसबापत उनले ५० हजार नगद पुरस्कार हात पारेका छन् ।

विगत सात वर्षदेखि फोटो पत्रकारिता गरिरहेका बैजू फोटोग्राफी र पत्रकारितामा नै आफूलाई निखार्ने योजनामा छन् ।

शिलापत्रद्वारा आयोजित फोटो प्रतियोगिता ‘नेपाल बिम्ब'मा आइतबार कल्चर/फेस्टिबल फोटोग्राफी, ल्याण्डस्केप फोटोग्राफी, पोट्रेट फोटोग्राफी, स्ट्रिट फोटोग्राफी र वाइल्डलाइफ फोटोग्राफी गरी पाँच विधामा उत्कृष्ट फोटोहरू पुरस्कृत भए । सात महिनाअघि आह्वान गरिएको यस प्रतियोगितामा देशभरिबाट ५ हजारभन्दा बढी फोटोहरू संकलन भएका थिए । हरेक विधामा विजयी हुने फोटोलाई ५० हजार नगद पुरस्कार प्रदान गरिएको थियो ।

प्रकाशित मिति: सोमबार, चैत १४, २०७८ १५:२०