एमसीसी टेबल भएपछि संसदका सम्भावित तीन परिदृश्य, माओवादी र एकीकृत समाजवादी के गर्लान् ?

एमसीसी टेबल भएपछि संसदका सम्भावित तीन परिदृश्य, माओवादी र एकीकृत समाजवादी के गर्लान् ?

A+ A A-

सभामुख अग्निप्रसाद सापकोटाले आइतबार संसदमा टेबल गर्ने क्रममा अमेरिकी सहायता परियोजना एमसीसी कम्प्याक्टको नाम लिएनन् । यसले प्रष्टै संकेत गर्छ कि एमसीसीप्रति सभामुख सापकोटा सकरात्मक छैनन्, एमसीसी टेबल गर्नु उनले बाध्यता ठानेका छन् ।

सत्तारुढ दलहरूबीचको लामो घम्साघम्सीपछि संसदमा टेबल भएको एमसीसी अब अनुमोदन हुन्छ कि हुँदैन भन्ने चासो झन् बढेको छ । सडकमा सत्तारुढ दलका कार्यकर्ता मात्र होइन, नेताहरू नै निस्किएका कारण राजनीति आन्तरिक रूपमा निकै ध्रुवीकृत भइसकेको छ ।

आउने ३० वैशाख ०७९ को स्थानीय तहको चुनाव र त्यसपछि प्रदेश र प्रतिनिधिसभा चुनावका लागि पनि एमसीसी एजेण्डा बन्ने देखिदैँछ, ०५६ सालमा महाकाली सन्धि चुनावी एजेण्डा बनेजस्तै ।

संसदमा टेबल भएसँगै एमसीसीको सन्दर्भमा तीनवटा परिदृश्य देखिनेछ । एक, १२ फागुनमा सहजै रूपमा संसदबाट अनुमोदन हुनसक्छ । दोस्रो सभामुख सापकोटाले विशेषाधिकार प्रयोग गरेर संसदमा विशेष समिति बनाई थप अध्ययनका लागि पठाइदिन सक्छन् । तेस्रो, राष्ट्रिय सहमति नजुटेको भन्दै प्रधानमन्त्री देउवाले अमेरिकालाई चुनावसम्म समय थपिदिन आग्रह गर्न सक्नेछन् ।

तर, अहिले देउवा पहिलो प्रयासमा रहेको सत्तारुढ गठबन्धन दलका नेताहरूले बताएका छन् । त्यसका लागि कांग्रेस सभापति तथा प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवाले ५ दिन खुबै प्रयास गर्ने बताइएको छ । यही बीचमा प्रधानमन्त्री देउवा प्रतिपक्षी एमालेका अध्यक्ष केपी ओलीसँग पुनः संवाद गर्ने प्रयासमा छन् । प्रधानमन्त्री देउवाको प्रयास र दबाबमा सभामुख सापकोटाले संसदबाट अनुमोदन भएको सुनाउन सक्छन् ।

अनुमोदनका लागि ध्वनि मतकै आधार मान्ने सम्भावना पनि रहेको छ । संसदमा टेबल भए पनि माओवादी केन्द्र र एकीकृत समाजवादीले दोहोरो चरित्र देखाएका कारण संसदमा कसरी अनुमोदन हुनसक्छ भन्ने अहिले नै प्रष्ट हुनसकेको छैन ।

संसद बैठकबाट बाहिरिने क्रममा एकीकृत समाजावदीका अध्यक्ष माधव नेपालले अनुमोदनका लागि सहयोग गर्न नसकिने बताएका थिए । सञ्चारकर्मीलाई प्रतिक्रिया दिने क्रममा अध्यक्ष नेपालले सरकार जे सुकै होस् अनुमोदनका लागि साथ नदिने बताएका थिए ।

माओवादी केन्द्रका अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल प्रचण्डले भने निवासमा पुगेपछि एमसीसी अनुमोदनमा माओवादीको समर्थन नरहेको बताए । सामाजिक सञ्जालमार्फत प्रचण्डले उक्त धारणा राखेका थिए, जबकी बिहान सत्तारुढ गठबन्धनको बैठकमा प्रचण्डले सहमति जनाएका थिए र संसद बैठकअघि सभामुख सापकोटालाई भेटेर अगाडि बढाउन संकेत गरेका थिए । माओवादीका एक वरिष्ठ नेताका अनुसार संसदमा टेबल भए पनि एमसीसी अनुमोदनमा सहयोगी नबन्ने पार्टीभित्र अनौपचारिक सहमति छ ।

त्यसका लागि सरकारबाट बाहिरिन पनि तयार रहेको ती नेताले बताए । माओवादीबाट गबठन्धन सरकारको मन्त्रीसमेत रहेका ती नेताले शिलापत्रसँगको कुराकानीमा आफू मन्त्री पदबाट राजीनामा दिन तयार भएर बसेको उल्लेख गरे । संसदमा टेबल गर्न दिने, तर अनुमोदन गर्न सहयोग नगर्ने प्रचण्डको लाइनले अहिले पनि माओवादी ढुलमुलमै रहेको देखिन्छ ।

माओवादी केन्द्र र एकीकृत समाजवादीको भर नभएका कारण प्रधानमन्त्री देउवाले एमालेको साथ खोज्न सक्ने देखिन्छ । जसपा र लोसपा भने संसदमा अनुमोदनको पक्षमा उभिन सक्ने देखिएको छ । लोसपाका नेता केशव झाले एमसीसीको पक्षमा रहेको बताएका छन् । उनका अनुसार संसदमा मतदान भएमा लोसपाले पक्षमा मतदान गर्नेछ । तर, लोसपाभित्र आन्तरिक किचलो भएकोले पार्टीले निर्णय भने गरेको छैन । एमसीसीको विषयमा पार्टीभित्र छलफल पनि गरेको छैन ।

जसपा भने विभाजित हुन सक्ने खतरा पनि छ । सत्तारुढ गठबन्धनको बैठकमा अध्यक्ष उपेन्द्र यादवनकिट नेता राजेन्द्र श्रेष्ठले एमसीसीको संशोधन आवश्यक रहेको बताएका थिए भने उनको मत बाझिने गरी बाबुराम भट्टराईले जसरी पनि अनुमोदन गर्नुपर्ने मत राखेका थिए । जसपामा बाबुराम भट्टराई पक्षमा करिब ५ जना सांसद रहेको अनुमान गरिन्छ ।

संसदमा कांग्रेसका ६१ सांसद छन् भने लोपसासँग १३ र जसपा विभाजित भएमा ५ जनाले अनुमोदनको पक्षमा मतदान गर्नेचाँहि पक्कापक्की देखिएको छ । संसदमा एक चौथाई तथा ६७ जना सांसद भए संसद बैठकका लागि गणपुरक संख्या हुनेछ ।

त्यसको बहुमत अर्थात ३४ जना सांसद भए एमसीसी अनुमोदन हुनेछ । माओवादी नेताका अुनसार त्यही संख्यामा भए पनि देउवा ध्वनि मतले अनुमोदन गर्ने पक्षमा अडिग देखिएका छन् । एमालेसँग सहमति जुटेको अवस्थामा मात्रै गोप्य मतदान गर्न सकिने देउवाले बताउने गरेका छन् ।

एकीकृत समाजवादीका एक स्थायी कमिटी सदस्यले भने सरकारले एमसीसीका केही बुँदाबारे प्रष्ट पारेर संकल्प प्रस्तावसहित एमसीसी अनुमोदनका लागि कांग्रेसले आग्रह गरिरहेको छ । त्यसमा माओवादी केन्द्र र एकीकृत समाजवादी भने सहमत भइसकेका छैनन् ।

माओवादी केन्द्रले विपक्षमा मतदान गरेमा सरकारबाट बाहिरिन सक्ने बताइएको छ । माओवादीका नेता हरिबोल गजुरेलले संसदबाट एमसीसी अनुमोदन हुने भए सरकारबाट बाहिरिने बताए । गजुरेलले सरकार छोड्न सक्ने बताउनुभन्दा अघि प्रधानमन्त्री देउवाले सरकार वा एमसीसीमध्ये एक रोज्न भनिसकेका छन् । माओवादी स्रोतका अनुसार माओवादी केन्द्र विपक्षमा मतदान गर्ने र सरकारबाट बाहिरने सम्भावना बढेको छ । एकीकृत समाजवादी भने सरकारमै रहन सक्ने बताइएको छ ।

प्रकाशित मिति: आइतबार, फागुन ८, २०७८ २०:०२